Nis puna për krijimin e regjistrit elektronik me të dhëna të plota për rreth 700 mijë pasuri. Hipoteka, pak ditë më më parë, ka prezantuar projektin për dixhitalizimin e regjistrave, i cili për zonat urbane pritet të përfundojë brenda 9 muajsh. Kreu i Hipotekës, Ilirjan Muho, bën me dije të gjitha risitë e projektit, si edhe përfitimet që do të kenë qytetarët. “Praktikisht projekti synon hedhjen në format dixhital të të dhënave, të cilat aktualisht janë në letër.
Me anë të këtij procesi të nisur ne do të bëjmë të mundur edhe korrigjimin e gabimeve të bëra në të shkuarën, që kanë lindur për shkak të emrave të njëjtë apo pozicionimin e pasurive në terren, duke krijuar mbivendosje”, shprehet Muho. Në intervistën dhënë për gazetën, Kryeregjistruesi pohon se ndonëse procesi i dixhitalizimit të të dhënave nuk ka përfunduar, ai është funksional për ato pasuri që janë hedhur në sistem. “Qytetarët nuk do të duhet të presin përmbylljen e projektit për të marrë informacion. Ajo që ndodhte më parë është që një qytetar paraqitej në sportelet tona dhe ne detyroheshim të shkonim në arkiv, të kryenim verifikimet në regjistra. Kjo pa diskutim kërkonte kohë.
Tashmë, duke qenë se këtë informacion e kemi në format dixhital, ne me një të klikuar gjejmë gjithçka që na duhet në sistem. Pra, së pari, fitojmë më shumë kohë dhe rrisim cilësinë e shërbimit, dhe, së dyti, rritet volumi i punës nga ana jonë duke qenë se do të trajtohen më shumë kërkesa”.
Disa ditë më parë u prezantua projekti për dixhitalizimin e regjistrave të Hipotekës. Çfarë do të përmbajë ky projekt dhe cilat do të jenë përfitimet për qytetarët?
Projekti ka nisur të jetë funksional pak ditë më parë, por puna për dixhitalizimin e regjistrave ka filluar shumë kohë më parë. Ishte gjykuar si e domosdoshme dhe kërkesë e kohës që drejtimi i punës të shkonte drejt dixhitalizimit, pasi nëpërmjet këtij procesi do të rritej shpejtësia e komunikimit me qytetarët, do të rritej transparenca dhe njëherazi do të bëhej i mundur korrektimi i disa gabimeve të kryera në të shkuarën gjatë procesit të regjistrimit.
Praktikisht projekti synon hedhjen në format dixhital të të dhënave, të cilat aktualisht janë në letër. Me anë të këtij procesi të nisur ne do të bëjmë të mundur edhe korrigjimin e gabimeve të bëra në të shkuarën, që kanë lindur për shkak të emrave të njëjtë apo pozicionimin e pasurive në terren, duke krijuar mbivendosje.
Ka të dhëna se sa dosje kanë problematikë mbivendosjen?
Jemi në proces dhe nuk mund të flasim për shifra. Megjithatë është një problematikë me të cilën ne jemi ndeshur gjatë gjithë kësaj periudhe. Sa herë që kemi konstatuar gabime në emra, jemi detyruar ta kthejmë kërkesën duke iu kërkuar që të verifikojnë emrin, mbiemrin apo edhe atësinë. Procesi bëhet edhe më i vështirë kur kemi të bëjmë me një listë bashkëpronarësh, sepse jemi të detyruar që të kryejmë verifikime për secilin prej tyre.
Duke qenë se këto janë gabime të ndodhura në vite, ajo që do të bëjmë tani është përputhja e emrave të pronarëve me regjistrin kombëtar të gjendjes civile. Gjatë dixhitalizimit të të dhënave kjo gjë do të bëhet automatikisht, duke qenë se sistemi ynë do të jetë i lidhur me regjistrin kombëtar të gjendjes civile. Momenti i dytë i rëndësishëm është fakti që tani ne bëjmë lidhjen midis individit, pronës dhe numrit të tij të identifikimit. Na ndodhte shpesh që me të njëjtin emër të kishte dy a më shumë persona. Në kushtet kur kërkohej informacion për një individ të caktuar, ne ishim të detyruar të vazhdonim komunikimin me institucionin për të marrë të dhëna shtesë, në mënyrë që të identifikonim saktësisht se për cilin pronar bëhej fjalë.
Projekti që po ndërtojmë e shmang këtë problematikë, sepse verifikimi bëhet me regjistrin kombëtar të gjendjes civile. Tani ne nuk saktësojmë vetëm emrin, por bëjmë edhe lidhjen e personit me numrin e identifikimit. Momenti i tretë i rëndë- sishëm është që gjatë hedhjes së të dhënave pasqyrohet në mënyrë kronologjike gjithë historiku i një pasurie nga momenti i krijimit të saj deri në ditët e sotme. Pra, çfarë ka ndodhur me këtë pronë, të gjitha transaksionet e kryera dhe në fund të këtij procesi ne kemi një informacion të plotë për të gjithë qytetarët që disponojnë një pasuri.
Së katërti, gjatë këtij procesi do të bëhet i mundur po ashtu sistemimi apo rregullimi i informacionit hartografik, i cili ka të bëjë me pozicionimin e këtyre pasurive në terren. Shpesh kemi ndeshur problematikën e mbivendosjeve, zhvendosjeve dhe spostimeve të pasurive, të cilat na pengojnë në ofrimin e shërbimit të shpejtë dhe cilësor ndaj klientëve tanë. Kjo gjë do të ndihmojë edhe procesin e legalizimit, duke qenë se do të përcillet në kohë informacioni që nevojitet nga Hipoteka.
Kur pritet të përmbyllet ky projekt?
Faza e parë e projektit do të përfundojë në qershor të vitit të ardhshëm. Kjo fazë përfshin përmirësimin e informacionit në zonat urbane dhe rrethinat e tyre. Janë rreth 700 mijë pasuri që do t’i nënshtrohen këtij procesi dhe në fund të tij pretendohet që 1/3 e pasurive të paluajtshme do të jetë në format dixhital. Faza e dytë do të shtrihet në zonat rurale.
Si do të reflektohet zbatimi i këtij projekti në shërbimin e ofruar ndaj qytetarëve?
Pa diskutim, shërbimi që do t’u jepet qytetarëve do të jetë më i shpejtë dhe më cilësor.
Qytetarët duhet të presin përfundimin e fazës së parë të projektit, për të marrë informacion të shpejtë?
Çdo pasuri që hidhet në sistem në format dixhital natyrisht lehtëson shërbimin ndaj qytetarëve. Projekti i nisur është funksional dhe qytetarët nuk do të duhet të presin finalizimin e tij për të marrë informacion. Ajo që ndodhte më parë është që një qytetar paraqitej në sportelet tona dhe ne detyroheshim të shkonim në arkiv, të kryenim verifikimet në regjistra. Kjo pa diskutim kërkonte kohë. Tashmë, duke qenë se këtë informacion e kemi në format dixhital, ne me një të klikuar gjejmë gjithçka që na duhet në sistem.
Pra, së pari, fitojmë më shumë kohë e rrisim cilësinë e shërbimit, dhe, së dyti, rritet volumi i punës nga ana jonë, duke qenë se do të trajtohen më shumë kërkesa. Nga ana tjetër, nga ky proces përfitojnë edhe institucionet e tjera shtetërore, me të cilat ne kemi korrespondencë të vazhdueshme, pasi do të shmanget burokracia dhe shkëmbimi i letrave, pasi të dhënat do të mund të merren direkt nga sistemi.
Do të kenë akses institucionet për të marrë informacion online për çdo pasuri, po qytetarët vetë? Pra, do të krijohet mundësia që shërbimi të ofrohet në mënyrë elektronike?
Sigurisht. Ky sistem u krijon mundësi edhe qytetarëve që të kenë akses dhe të shohin se në çfarë faze është kërkesa e tyre deri në momentin e dërgimit të përgjigjes. Kjo bëhet nëpërmjet një kodi të posaçëm që vendoset në dispozicion nga ana e Hipotekës.
Për sa i takon regjistrimit fillestar të pronave. Në muajin prill të këtij viti u tha se kishte përfunduar në 86% të zonave kadastrale. Në çfarë faze jemi aktualisht?
Procesi i regjistrimit fillestar është një proces që vijon. Aktualisht është drejt fundit, pasi ka përfunduar për pjesën dërrmuese të zonave. Por paralelisht me regjistrimin fillestar ne kemi punuar për përditësimin dhe përmirësimin e të dhënave për zonat ku ka përfunduar.
Në programin e qeverisë shprehej angazhimi për përmbylljen e këtij procesi brenda një viti, ndërkohë që jemi në 2016 dhe ende nuk ka përfunduar. Pse ka zgjatur kaq shumë dhe a ka një afat se kur do të përmbyllet?
Kjo është punë e vazhdueshme. Natyrisht, ritmi mund të kishte qenë më i lartë, por problematikat e ndeshura dhe ato të akumuluara me të cilat janë ndeshur specialistët tanë në punën e tyre të përditshme kanë krijuar edhe vështirësi të natyrës objektive, të cilat nuk mund të zgjidhen nga zyrat e regjistrimit. Fenomeni më i zakonshëm është fakti që një pjesë e konsiderueshme e problemeve që shfaqen, konstatohen nga zyrat e Hipotekës dhe nuk lindin aty.
Ndaj, ndonjëherë është e ekzagjeruar kur zgjidhja kërkohet nga ne, në një kohë kur nuk varet nga ne. Për pasuritë e regjistruara, kjo do të marrë zgjidhje, por po flasim për titujt e pasurive që krijohen rishtazi, siç mund të jetë një leje legalizimi, vendim gjykate dhe tokat bujqësore të ndara me ligjin 7501.
Si adresohen këto probleme?
Problemet në kushtet kur nuk mund të zgjidhen administrativisht nga specialistët e zyrave të Hipotekës, atëherë zgjidhja e tyre është nëpërmjet gjykatës, pasi nuk jemi ne institucioni që vlerëson se cili prej titujve të pronësisë duhet të regjistrohet.
Sa është numri i dosjeve me mbivendosje të referuara në Gjykatë?
Është i konsiderueshëm. Për shkak të kësaj problematike, qytetarët i drejtohen gjykatës për zgjidhjen qoftë të vlefshmërisë së titullit, qoftë të pozicionimit në terren të këtyre pasurive.
Ka një moment kur Hipoteka mban përgjegjësi për vonesat dhe kjo është për aplikimet e prapambetura. Vëmendja është tërhequr edhe nga ministri Manjani, i cili ka lënë afat deri në fund të këtij viti për trajtimin e këtyre dosjeve. Cila është situata aktuale?
Po, aplikime të prapambetura ka. Aplikime të kryera në vite që janë ende të patrajtuara. Natyrisht, situata është krijuar për shkak të një problematike të madhe që trashëguam, të një fluksi kërkesash që kanë mbetur prej vitesh në arkivat e Hipotekës. Pra, nuk e krijuam ne, por, pavarësisht kësaj, është detyra jonë që t’i japim zgjidhje aplikimeve që janë pas vitit 2011. Tashmë, prapambetjet janë duke u reduktuar, qytetarët duhet të kenë një përgjigje, pavarësisht nëse është pozitive apo jo pozitive.
Sa aplikime janë të prapambetura?
Numri është i konsiderueshëm. Fokusi i punonjësve është në çështjet e ditës, po paralelisht me to po punohet edhe për këto kërkesa të patrajtuara. Ka një iniciativë për shqyrtimin e tyre deri në fund të dhjetorit.
Kapacitet janë?
Po, janë. Është vetëm çështje vullneti dhe impenjimi. Nuk shoh ndonjë pamundësi për realizimin e këtij objektivi. Nëse nuk realizohet, do jemi të detyruar të analizojmë shkaqet.
Penalitete do të ketë?
Nëse dikush nuk punon me ritmin dhe cilësinë që kërkohen, natyrisht që do të ketë edhe masa administrative.
Këtë muaj kanë hyrë në fuqi rregullat e reja për regjistrimin e tokës për të gjitha ato familje që janë në proces legalizimi. Si do të veprohet me to?
Duke nisur nga ky muaj, qytetarët nuk do ta kenë më të nevojshme që të paraqiten në Hipotekë, sepse sipas udhëzimit të përbashkët të firmosur me ALUIZNI-n, këtë procedurë do ta kryejnë drejtoritë e Agjencisë së Legalizimeve. Pra, shmanget një sportel për qytetarët. Edhe nëse do të ketë mangësi, ato do të plotësohen prej nesh. Qytetarët do të njoftohen vetëm kur tapia të jetë dokumenti i pronësisë.
Sa kohë do të duhet për lëshimin e tapisë?
Ne kemi parashikuar që nga depozitimi i kërkesës nga ALUIZNI specialistët tanë brenda 10 ditëve duhet të dalin me një përgjigje. Përfitimi i dytë është shmangia e kamatëvonesave që aplikoheshin. Qytetarët, duke mos e ditur, shpesh paraqiteshin në zyrat tona pas 30 ditëve nga marrja e lejeve. Në kushtet kur ky afat kishte përfunduar, ne aplikonim tarifa shtesë. Kjo gjë nuk do të ndodhë më, pasi aplikimi do të bëhet nga ALUIZNI brenda afateve.
Në udhëzimin e firmosur me ALUIZNI-n është përcaktuar një afat 15-ditor për kthimin e përgjigjes për kërkesat mbi statusin e pronës. Ndërkohë, çfarë do të ndodhë me kërkesat që do të vijnë nga Agjencia e Trajtimit të Pronave, sepse shpesh ka pasur ankesa edhe nga ky institucion për vonesat e krijuara?
Ka një rregullim për marrëdhënien midis nesh dhe ATP-së. Zyrat tona do të angazhohen atëherë kur do të nisë kompensimi i pronarëve, pasi ritmet e punës në Hipotekë kushtëzojnë shërbimin e ofruar nga Agjencia e Pronës. Nuk përjashtojmë mundësinë që, për shkak të volumit të punës, të ketë edhe raste kur do të tejkalohet afati.
Pavarësisht zgjidhjeve të ofruara, në sportelet e Hipotekës vazhdon të ketë radhë pritjeje…
Është një konstatim i drejtë. Me hapjen e procesit të rivlerësimit të pasurive është një numër i konsiderueshëm njerëzish, të cilët frekuentojnë zyrat tonë. Në zyrat e Tiranës janë rreth 120 aplikime mesatarisht në ditë. Ndërkohë numri i atyre që kërkojnë shërbim shkon deri në 350, apo edhe 400 mesatarisht vetëm në një ditë.
Janë shtuar sportele, më shumë staf?
Sigurisht, ky fluks dikton në marrjen e masave. Atje ku kemi pasur mundësi kemi shtuar sportelet. Atje ku aplikimet janë të shumta në numër, sportelet vazhdojnë të punojnë edhe përtej afatit zyrtar. Natyrisht, procesi i dixhitalizimit që do të bëjë të mundur administrimin e të gjithave të dhënave në format elektronik do të ndihmojë së tepërmi edhe në shpejtësinë e komunikimit me qytetarët, edhe në cilësinë e shërbimit të ofruar ndaj tyre.
