Harta ndan në detaje pjesët më të pazbuluara të trurit tonë, përpunon informacionet dhe përgjigjet relative dhe na lejon që të mendojmë, flasim dhe të lëvizim, në plot 360 zona (180 për secilën hemisferë), ku më shumë se gjysma e të cilave kurrë nuk ishte identifikuar më parë. Një hartë e korteksit cerebral (trurit) të një saktësie që kurrë më parë nuk ishte arritur, u hartua së fundmi nga shkencëtarët.

Harta e publikuar në revistën “Nature” ndan në detaje pjesët më të pazbuluara të trurit tonë, ajo që përpunon informacionet dhe përgjigjet relative dhe na lejon që të mendojmë, flasim dhe të lëvizim, në plot 360 zona (180 për secilën hemisferë), ku më shumë se gjysma e të cilave kurrë nuk ishte identifikuar më parë.

Ky nivel kaq i lartë i paraqitjes së detajit do të bëjë të mundur që të kuptohen më mirë sëmundje si dementia, autizmi apo epilepsia, që varen pikërisht nga anomali të korteksit dhe do të mund që të sqarojë gjithashtu se përse sistemi qendror i nervave të njeriut është kaq special.

Strukturat dhe funksioni

Kërkimi përfshiu një duzinë kërkuesish të koordinuar nga David Van Essen, drejtor i departamentit të neuroshkencës të universitetit të “Washington”-it dhe shefi i projektit “Human Connectome”.

I filluar në 2010, ky projekt ka për qëllim që të identifikojë lidhjet mes zonave të ndryshme të turit dhe shumë të dhëna të përdorura për ndërtimin e hartës të sapopublikuar vijën pikërisht nga këtu.

Në veçanti, të 360 zonat janë të përcaktuara në bazë të shpeshtisë së reagimit të trurit në pika të ndryshme, në lidhje me zona të tjera cerebrale dhe për funksionet që kryejnë.

Kështu u zbulua se në zonën që lidhet me gjuhën ekziston një hapësirë e vogël që aktivizohet vetëm kur dëgjohen histori. Gjithashtu, në zonën e shikimit, një grup neuronesh përcakton ekskluzivisht gjerësinë e fushëpamjes.

Por truri “im” është ndryshe

Kërkuesit kanë marrë në konsideratë diferencat që mund të jenë mes një personi dhe një tjetri dhe kanë përpunuar një algoritëm që lejon që ne të gjurmojmë harta specifike për trurin e secilit.

Ky instrument do t’u lejojë mjekëve që të përshtatin terapitë për pacientë të veçantë dhe të monitorojnë përmirësimet.

Veçanërisht neurokirurgët mund të ndërhyjnë në tru me saktësi të madhe, duke evituar dëmtimin e hapësirave të rëndësishme. Realisht kjo gjë mund të bëhet edhe me zhvillimin aktual të teknologjisë në ditët e sotme, por procesi tani do të përmirësohet edhe më.

Po nëse gabohen

Së fundmi, në revistën “Pnas” u vu në dyshim vlefshmëria e shumë kërkimeve që kanë dalë në lidhje me rezonancën manjetike funksionale. Dhe një pjesë e të dhënave të përdorura në studimin e sapopublikuar në revistën “Nature” vjen pikërisht nga kjo mënyrë e të hetuarit.

Detajet teknike të përqasjes së përdorur nga Van Essen e nga kolegët e tij, do të publikohen shumë shkurt, por përpikëria e madhe e punës së tyre duhet që të ketë bërë që harta e trurit të përpilohet aq mirë, sa vështirë të gjendet ndonjë gabim i vogël./shqip/a.k