Komisionerja për Zgjerimin e BE: Ne mund të hapim këtë vit të gjithë kapitujt me Shqipërinë

Ne mund të hapim të gjithë kapitujt me Shqipërinë këtë vit, deklaroi Komisionerja për Zgjerimin e Bashkimit Evropian, Marta Kos në një intervistë që dha për European Newsroom (ENR) dhe Agjencinë Telegrafike Shqiptare.

Komisionerja Kos u shpreh se “sot zgjerimi është vërtet ndryshe nga sa ishte pesë vjet më parë”.

“Kur fillova punën si Komisionere, thosha se zgjerimi është vërtet ndryshe nga sa ishte pesë vjet më parë. Dhe sot po them se zgjerimi sot është ndryshe nga ai i dhjetorit 2024. Pse është kështu? Sepse e gjithë bota është në lëvizje. E gjithë Evropa është në lëvizje, e gjithë fqinjësia është në lëvizje. Dhe aspekti i sigurisë po bëhet gjithnjë e më i rëndësishëm. Pra, ky imperativ sigurie po rritet me shpejtësi. Dhe ne duhet të gjejmë përgjigje, jo vetëm në lidhje me procesin e zgjerimit, por me të gjithë politikën e fqinjësisë, veçanërisht sepse ne rrethojmë me këtë pjesën lindore me ta. Dhe një arsye tjetër pse është kjo e rëndësishme është se për herë të parë në histori, ne jemi përballur disi me forcat e jashtme përçarëse që do të donin të shihnin dështimin e procesit të zgjerimit”, theksoi Kos.

“Dhe kjo është gjithashtu diçka e re në procesin e anëtarësimit. Pra, e dini, nëse do të thosha se ka pasur për mua tre faza në të kaluarën, ju e dini, zgjerimi deri në vitin 1995, ku bëhej fjalë vetëm për një vend që plotëson kriteret. Mund të pranohet. Atëherë ishte më e rëndësishme. Vendi përmbushte kriteret. BE-ja duhet të jetë gati. Atëherë ishte e mundur. Por, më pas ndryshoi. Duhet të thellohemi tani. Ne duhet të thellohemi, duhet të zgjerohemi dhe duhet të kemi përgjigje për nevojat gjeopolitike dhe të sigurisë. Dhe në këtë aspekt, tani që jemi përballur, së pari duhet të tregojmë unitetin tonë”, shtoi Kos.

Së dyti, vijoi Komisionerja, “duhet të kemi përgjigje për të trajtuar tensionin mes nevojave gjeopolitike dhe të sigurisë nga njëra anë dhe metodologjisë së zgjerimit nga ana tjetër. Zgjerimi mbetet mjeti më efektiv për të siguruar paqen, prosperitetin dhe lirinë. Nga ana tjetër, ai ka kufizime. Sfidat afatshkurtra janë se ne mund të bëjmë shumë. Mund të flas për këtë më vonë, por ky është tensioni që ndjejmë gjatë gjithë rrugës. Sidomos tani po ju tregoja Moldavinë dhe Ukrainën, ku, për shembull, veçanërisht me Moldavinë dhe zgjedhjet parlamentare në vjeshtë, do të ishte vendimtare që ne të mund të hapnim bisedimet dhe natyrisht edhe për Ukrainën. Pra, çfarë mund të bëjmë. Jo aq shumë nga pikëpamja teknike, sepse ne mund të ofrojmë vërtet shumë”.

Komisionerja Kos nënvizoi se “Shqipëria po bën një përparim vërtet të mirë dhe ne mund të hapim të gjithë grup kapitujt me Shqipërinë këtë vit”.

“Ne jemi në gjendje të hapim të gjitha grupkapitujt edhe me Ukrainën dhe Moldavinë këtë vit bazuar në peshën teknike. Por, atëherë, natyrisht, shtetet anëtare duhet të marrin vendimin. Pra, si të punojmë në këtë ndryshim gjeopolitik të botës, si të vazhdojmë me procesin e zgjerimit dhe çfarë lloj politike fqinjësie bëjmë për të na siguruar që do të jemi të sigurt. Pra, si t’i përgjigjemi sfidave të menjëhershme? Nëse procesi i zgjerimit kërkon pak kohë, është që ne ta përshpejtojmë integrimin kudo që të jetë e mundur. Ne kemi shumë mjete, një nga mjetet më të mira, që është edhe me natyrë financiare. Ne kemi planet tona të rritjes për Ballkanin Perëndimor, për Moldavinë dhe Ukrainën. Kemi mundësi të integrojmë vendet kandidate në tregun e brendshëm, gjë që po ndodh me SEPA-n apo roaming. Pastaj, çfarë? Si mund të kemi edhe përgjigje të menjëhershme? Tani është çështja e Turqisë. Me Turqinë nuk po ecim në nivelin e statusit kandidat. Pra, është ende në ndalesë, por ne vazhdojmë”, vijoi Kos.

“Mund të flas më shumë nëse dëshironi të dini për dialogun e nivelit të lartë për ekonominë që kemi pasur dhe planifikojmë të bëjmë, që në maj të kemi një dialog të nivelit të lartë për migracionin, që do të thotë se si të sillemi me vendet që janë kandidate. Dhe pastaj, sigurisht, çfarë mund të bëjmë edhe ne, dhe kjo është ajo që po bëjmë. Së bashku me përfaqësuesin e lartë dhe zëvendëspresidentin, ne po punojmë së bashku për strategjinë e Detit të Zi, gjithashtu rinovojmë pjesërisht Partneritetin Lindor dhe do të vazhdojmë me këtë dokument para pushimeve verore. Pra në përgjithësi është kështu, që do të thotë se për mua zgjerimi është më i lehtë në krahasim me të kaluarën, sepse ka një mesazh të qartë nga të gjitha institucionet e BE-së se zgjerimi është prioritet”, tha ajo.

Nga ana tjetër, shtoi Kos, “zgjerimi nuk ka qenë kurrë kaq i sfiduar nga forcat e jashtme. Dhe do të thosha se ato nuk vijnë vetëm nga Lindja, të cilët në fakt duhet t’i kemi parasysh në gjithçka që po bëjmë. Por, gjithsesi jam e inkurajuar. Si? Ne kemi filluar në këtë mandat sepse ka vullnet të madh dhe vizion edhe të shteteve anëtare që duhet të ecim përpara. Sapo erdha nga Këshilli i Punëve të Jashtme dje në Luksemburg. Kemi pasur debat për Ukrainën. Ne kemi pasur debat për Ballkanin Perëndimor… Nga ana tjetër, është e mrekullueshme dhe jam shumë e nderuar dhe shumë e lumtur që mund të kem këtë portofol… Sigurisht që kemi sfida dhe është shumë ndryshe në vende të ndryshme, por me siguri do të ndodhin”.

Ajo shtoi se dinamika e re është për të gjitha vendet kandidate.

“Për vendet kandidate nga Ballkani Perëndimor, në krahasim me Moldavinë dhe Ukrainën, ekziston një vizion i ri dinamik i Bashkimit Evropian për të përshpejtuar procesin e anëtarësimit. Nga ana tjetër, ne gjithashtu përjetojmë, veçanërisht përmes planit të rritjes, një lloj presioni të kolegëve midis vendeve, veçanërisht në Ballkanin Perëndimor. Dhe pastaj kemi dallime. Për shembull, Shqipëria, ju e dini që ishte së bashku me Maqedoninë e Veriut. Tani, që nga shkëputja, Shqipëria po bën një përparim vërtet të mirë”, deklaroi Kos.

Komisionerja theksoi se “për fat të keq, nuk mund ta them këtë për Bosnjë-Hercegovinën. Nuk mund të fillojmë as të përfshihemi në planin e rritjes sepse nuk e kemi marrë agjendën e reformës ose ata nuk janë në gjendje të emërojnë kryenegociatorin. Pra, gjërat që janë kaq normale ose të lehta në vende të tjera, në BH, veçanërisht në këtë krizë institucionale, është shumë më e vështirë. Kthehem tek pyetja juaj. Ato nuk do të mbeten pas. Ne jemi fuqimisht të përkushtuar për t’i sjellë ato në Bashkimin Evropian. Por sigurisht, ne do t’i përmbahemi meritave dhe do të shohim. Dhe ne jemi vërtet të përfshirë fuqishëm në çështjet dypalëshe, të cilat janë mjaft të shumta atje”.

Gjatë intervistës, Kos pohon se vetëm Bashkimi Evropian mund të sjellë vendet kandidate në BE. “Askush tjetër pasi është një përgjegjësi e madhe. Dhe ka të bëjë gjithashtu me besueshmërinë tonë. Kjo është arsyeja pse ne nuk mund të humbasim asnjë nga vendet kandidate…”, shtoi ajo.

“Vizioni i qeverisë shqiptare, të cilën ne e mbështesim, është përfundimi i negociatave deri në fund të 2027. Pra, një vit më vonë dhe më pas do të thotë se Shqipëria mund të bëhet anëtare. Le të themi edhe nëse duam tre vjet deri në vitin 2030. Dhe mendoj se kjo është një perspektivë shumë realiste”, tha Komisionerja për Zgjerimin e Bashkimit Evropian, Marta Kos.