Presidenti i Republikës, Bujar Nishani në një ekspluzive për emisionin “Arena” të Dritan Hilës se situata aktuale është tejet shqetësuese. Sipas tij, nëse nuk adresohet do të degradojë më tej. Duke folur për krimin në vend, Nishani thotë se situata është serioze dhe kërkon menjëherë dhe me çdo kusht një adresim në nivelin e përgjegjësive shtetërore, pasi sipas tij ka një evidentim të grupeve kriminale me establishmentin politik.
Pjesë nga intervista:
Hila: Si e shikoni situatën e sotme politike?
Nishani: Do të jem shumë i sinqertë me qytetarët përmes emisionit dhe televizionit tuaj, pa shtuar nota tragjike, por edhe pa e neglizhuar situatën, mund të them se është një situatë shumë shqetësuese, e cila nëse nuk adresohet do të shkojë drejt acarimit dhe degradimit të mëtejshëm për një sërë arsyesh. Situata është shumë kritike pavarësisht se nuk ka një tonalitet të konfrontimit në rrugë dhe unë i përgëzoj palët që nuk kanë nxitur konfrontimet dhe duhet të shmangim me çdo konfrontimet fizike mes qytetarëve dhe përfaqësuesve të institucioneve pasi jam kundër dhunës dhe besoj që duhet të punojmë të gjithë që të mos eksalojë situata në dhunë të panevojshme. Situata është kritike pasi sot opozita në Shqipëri ka zyrtarizuar mos pjesëmarrjen e zgjedhjeve të 18 qershorit. Janë tejkaluar afatet e regjistrimit dhe kjo krijon komplikacion të madh për legjitimitetin e vijimësisë së institucioneve pas 18 qershorit.
Hila: Mendoni që opozita është përjashtuar nga pushteti apo opozita po vetpërjashtohet?
Nishani: Pa dyshim që përgjegjësia është tek të gjitha palët. Çdo palë duhet të marrë përsipër përgjegjësitë që i jep Kushtetuta dhe sistemi politik. Unë shpesh herë kam adresuar shqetësimin tim që në procese madhore, të cilat kanë impakt për vendin në perspektivë afatmesme dhe afatgjatë, opozita pavarësisht cila forcë politike apo cili krah politik është në opozitë në një moment të caktuar, nuk mund të përjashtohet. Opozita përkundrazi duhet të jetë në pikëpamje cilësore e përfshirë.
***
Hila: Le të kthehemi edhe një herë tek kriza. A lejon Kushtetuta jonë shtyrjen e zgjedhjeve?
Nishani: Praktikisht sot afatet kushtetuese dhe ligjore të marrjes pjesë të opozitës më 18 qershor janë kaluar. Me afatin që parashikon Kodi Zgjedhor që opozita të regjistrohet, zyrtarisht janë djegur pasi opozita nuk është regjistruar. Nëse duhet të marrë pjesë në datën 18 qershor, atëherë duhet t’i krijohen afati i regjistrimit, por afati i regjistrimit është i lidhur me datën e zgjedhjeve. Pra, domosdoshmërish duhet ndryshuar data e zgjedhjeve që të rivendoset e drejta e opozitës për t’u regjistruar në afat. Rivendosja në afat është e vendosur gjithmonë me shtyrjen e një date.
Jashtë çdo lloj klisheje dhe kompleksi, kjo nuk është një kërkesë e imja, por pikëpamje. Palët duhet të nisin diskutimit nëse do të diskutojnë për shtyrjen e zgjedhjeve apo jo. Nëse bien dakord për shtyrjen e zgjedhjeve, atëherë duhet të shikojnë përcaktimet kushtetuese se sa mund të shtyhen dhe nëse shtyhen zgjedhjet, përfshirja dhe përgjegjësia për të përfunduar procedurat e tjera është edhe e opozitës dhe mazhorancës. Nëse nuk do të ketë dakordësi për shtyrjen e datës së zgjedhjeve, atëherë përgjegjësia për të garantuar atë që opozita kërkon, i mbeten qeverisë dhe këtu mbetet të shikojmë.
Hila: Edhe zt.Meta ka thënë se nuk hyhet në zgjedhje pa opozitën….Si ju duket ky skenar?
Nishani: Mund të hyjë vetëm PS-ja, vetëm LSI-ja. Nëse opozita nuk hyn në zgjedhje, teknikisht do të kemi zgjedhje, por nuk do të kemi institucione me legjitimet pas zgjedhjeve. Legjitimet edhe institucional. Ka disa standarde ndërkombëtare për legjitimitetin e institucioneve të një vendi që pretendon të jetë demokraci e lirë. Pluralizmi dhe gara e barabartë në zgjedhje. Kushtetuta e Shqipërisë parashikon detyrimisht të drejtën për t’u zgjedhur dhe për të zgjedhur.
Nëse nuk kemi një proces të barabartë edhe në raport me standardet ndërkombëtare ku Shqipëria është palë e deri tek ato të BE-së ku Shqipëria pretendon të hyjë. Ka disa standarde ndërkombëtare për vlerësimin e legjitimitetit. Unë mbetem tek legjitimiteti dhe jo tek teknikaliteti, për të vlerësuar legjitimitetin e institucioneve që prodhohen nga zgjedhjet. Kushtetuta e vendit tonë nuk pranon sistem tjetër politik plural.
Hila: Do jetë Partia Sfida e Gjergj Bojaxhiut. Janë 4 parti komuniste dhe mund të jetë këto parti opozitare.
Nishani: Unë po flas nga pikëpamja si e kuptoj unë dhe si e mendoj unë se e kupton bota dhe shqiptarët demokracinë dhe pluralizmin në Shqipëri. Nëse mendon se mund ta rikuperojmë sistemin e kaluar monist, kuptohet jo në përmasat e dhunës dhe asaj mbyllje, por në kuptimin politik dhe institucional, unë mendoj se nuk mund të rrezikojmë dhe të vëmë në pikëpyetje legjitimitetin e institucioneve që do të prodhohen mbas zgjedhjeve parlamentare, legjitimitetin e Parlamentit, qeverisë, gjyqtarëve e prokurorëve dhe institucioneve që dalin. Pa dyshim që është përgjegjësi edhe e mazhorancës edhe e opozitës që t’i japin jetë demokracisë dhe legjitimitet shtetit shqiptar. Dhënia legjitimitet do të thotë që palët të kenë edhe një respekt reciprok ndaj njëri-tjetrit. Nuk mund të bëhet duke përjashtuar në mënyrë kategorike përmes teknikalitetit njërën palë që ishte më e dobët dhe më e margjinalizuar siç është opozita. Ne kemi përgjegjësinë që në zgjedhje, duhet me doemos (këtu nuk ka asnjë lloj negociate) që qytetarët shqiptarë të kenë të gjitha garancitë që ditën e zgjedhjeve të dalin nga shtëpia pa qenë të shantazhuar dhe të votojnë të qetë dhe të pa qenë të orientuar dhe rezultati të dali ai që qytetari ka hedhur në kutinë e votimit siç ka dashur. Dhe ajo mazhorancë që merr besimin e qytetarëve ka legjitimitetin e plotë qoftë edhe me 70%.
Hila: E gjitha kjo nuk kërkon më thjesht një qeveri teknike. Do të kërkojë një ndryshim të korpusit zgjedhor. Natyrisht kërkon zgjatjen më tej të afatit të këtij Parlamenti apo jo?
Nishani: Unë nuk dua ta shoh me nota pesimizmi apo fataliteti. Në një moment të caktuar, kjo situatë duket sikur është fatale. Ne kemi aq eksperienca. Edhe në të shkuarën ka ndodhur shtyrja e zgjedhjeve. Nuk është ky thelbi. Duke qenë racional, duke mos e ekzagjeruar qoftë shtyrjen e zgjedhjeve, qoftë ndërtimin e mekanizmave që marrin përsipër garantimin e tyre, palët mund të gjejnë kompromis. Unë mendoj si mazhoranca si opozita, e kanë kuantin e nivelit të përgjegjshmërisë, që jo vetëm të ulen në bisedime, të gjejnë një zgjidhje për ta futur vendin në një proces për t’i shpëtuar këtij virusi shumë problematik që është futur në establishmentin politik dhe në sistemin tonë politik.
Hila: Zt.President doni t’i lini pa pushim politikanët këtë radhë…
Nishani: Politikanët e zgjedhur me vullnetin e tyre këtë angazhim. Askush nuk i ka vënë me zor. Unë nuk jam nga ata President që them se më vunë me zor.
