Nga Liridona Beqiri*
Vetëvendosje e Albin Kurtit, mbetet partia më e madhe në Kosovë, duke demonstruar se platforma e tyre politike vazhdon të rezonojë me një pjesë të konsiderueshme të elektoratit. Fitorja e tyre, duke siguruar një pozicion të fortë, flet për ndikimin e tyre në adresimin e çështjeve të brendshme si korrupsioni dhe ndjenjat nacionaliste, por nga na tjetër rënia nga 50% në 42% e votave tregon padyshim humbje të besimit te votuesit që reflekton një reagim më të nuancuar nga elektorati në krahasim me rezultatet e zgjedhjeve të 2021. Fitore jo aq dominante sa më parë, që duket se vendimi i partisë në pushtet për të centralizuar pushtetin dhe për të përjashtuar partitë opozitare nga dialogu apo koalicionet e rëndësishme si dhe qëndrimi konfrontues i Kurtit, rezultoi duke larguar shumë votues që shpresonin për përfshirje dhe bashkëpunim më të madh. Ndërsa fitorja e tyre është një shenjë e qartë e besimit në udhëheqjen e tyre, ajo shërben gjithashtu si një kujtesë se masa e vërtetë e suksesit do të qëndrojë në aftësinë e tyre për të adresuar sfidat komplekse me të cilat përballet Kosova, përtej sferës së retorikës dhe ideologjisë.
Udhëheqja e Albin Kurtit dhe korniza ideologjike e partisë së tij, Vetëvendosje, shpesh janë karakterizuar si një vizion i drejtuar nga elita, ndonëse një vizion që pozicionohet në opozitë me elitat tradicionale politike në Kosovë. Por në të njejtën kohë, Kurti e ka inkuadruar Vetëvendosjen si një lëvizje antielitare, duke u tubuar kundër asaj që ai e konsideron si një strukturë politike të korruptuar, nepotike dhe klienteliste që historikisht ka mbajtur pushtetin në Kosovë. Në një kontradiktë të tillë ku Kurti është padyshim një elitë politike për shkak të lidershipit të tij, ai paraqitej si i jashtëm, duke luftuar kundër elitave, duke e pozicionuar partinë e tij si zërin e popullit kundër rendit të vendosur.
Por pikërisht nga një rezultat i tillë, duket se populli i Kosovës është më i interesuar të shohë veprime të prekshme sesa thjesht krenari nacionaliste, e populli ndonëse ende mbështet drejtimin e përgjithshëm, po bëhet gjithnjë e më i dallueshëm për thelbin pas premtimeve.
Në politikë shpesh ndodh që hendeku midis vizionit dhe realitetit të jetë i gjerë. Qytetarët e Kosovës, ndonëse padyshim janë krenarë për identitetin e tyre kombëtar, janë gjithashtu thellësisht të investuar në përmirësime reale të jetës së tyre të përditshme. Elektorati duket se po sinjalizon se ndërsa krenaria dhe sovraniteti kombëtar janë kritike, ato nuk mund të jenë fokusi i vetëm i veprimit të qeverisë kur çështje si zhvillimi ekonomik, shërbimet publike dhe kohezioni social kërkojnë vëmendje të menjëhershme, e ky reduktim i mbështetjes sinjalizon qartë që rruga përpara do të kërkojë që Vetëvendosja të balancojë qëllimet e saj nacionaliste me një qasje më gjithëpërfshirëse dhe të orientuar drejt rezultateve ndaj qeverisjes dhe se retorika nacionaliste e partisë, e cila dikur pati jehonë të thellë me shumë votues, mund të mos jetë më e mjaftueshme për të ruajtur entuziazmin e gjerë.
Rezultati i zgjedhjeve me një diferencë më të vogël se në vitin 2021 duhet parë jo vetëm si një riafirmim i agjendës së përgjithshme të partisë, por si një ftesë për reflektim më të thellë mbi aftësinë e qeverisë për të adresuar shqetësimet më të gjera të qytetarëve të Kosovës. Rrugëtimi më tej mund të kërkojë një qasje më gjithëpërfshirëse për trajtimin e unitetit kombëtar dhe çështjeve urgjente të brendshme që vazhdojnë të ndikojnë në cilësinë e jetës së popullit. Ndërsa Vetëvendosje fokusohet shumë në sovranitetin dhe pavarësinë e Kosovës, çështjet reale të brendshme – si papunësia, shëndetësia, arsimi dhe korrupsioni – janë lënë të ziejnë dhe në përpjekjen e saj për të mbrojtur pavarësinë e kombit, mund të sakrifikojnë stabilitetin e brendshëm që do ta bënte Kosovën më të fortë në planin afatgjatë.
Edhe pse fitues i zgjedhjeve, Kurti nuk mund të duartrokas me një dorë për të qeverisur. Mungesa e një shumice të plotë do të imponojë bisedimet e koalicionit të cilat do të jenë një provë e pjekurisë politike që duhet të provojë aftësinë e tij për të qeverisur në mënyrë gjithëpërfshirëse, edhe nëse kjo do të thotë të bëjë lëshime me ata që Vetvendosja historikisht është distancuar për shkak të dallimeve ideologjike. Formimi i një qeverie të qëndrueshme mund të kërkojë atë lloj negocimi dhe bashkëpunimi që dikur dukej në kundërshtim me stilin e tij konfrontues por duhet theksuar që gjithmonë ekziston rreziku i paralizës ose bllokimit të qeverisë nëse negociatat e koalicionit zvarriten për një kohë të gjatë, gjë që do të vononte reformat thelbësore.
Ajo që duhet të mbetet e rëndësishme dhe prioritet për Kosovën janë marrëdhëniet ndërkombëtare dhe integrimi në BE, aq më shumë kur këto marrëdhëniet janë të acaruara. Ndërsa BE-ja mbetet partneri kryesor diplomatik, pozita ndërkombëtare e Kosovës mund të vazhdojë të minohet nga paaftësia e saj për të zgjidhur tensionet e brendshme etnike dhe për të arritur njohjen e plotë diplomatike. Frustrimet e BE-së me Kosovën mund të bëhen më të theksuara nëse një qeveri e qëndrueshme nuk formohet së shpejti, ose nëse qeveria nuk mund të trajtojë shqetësimet që çuan në sanksione në radhë të parë.
Si përfundim, Qeveria e ardhshme e Kosovës do të përballet me një mjedis politik kompleks dhe të fragmentuar në përmballje me dëlirin e dominimit të vazhdueshëm të Kurtit dhe sfidës në qeverisje, duke pasur parasysh nevojën për ndërtimin e koalicionit.
Duke i’u referuar gjysëm postulatit të Kurtit, ideja se Kosova ose po marshon përpara me sytë vigjilentë të fuqive ndërkombëtare mbi to ose po ndalon dhe po përballet me pasoja të mundshme është pothuajse kinematografike në absurditetin e saj në disa segmente. Dilema e Kurtit? Duke e mbajtur turmën larg, ndërsa përpiqet të bindë të gjithë se ai nuk po luan vetëm rolin e heroit kokëfortë në një dramë gjeopolitike. E cdo hap përpara është si një ecje diplomatike në litar – dhe çdo ndalesë kërkon llogaridhënie. Sipas këtyre qëndrimeve, vallëzimi aktual ndërkombëtar i Kosovës duket më shumë si një tango e ngathët – ku të gjithë po e shikojnë, por askush nuk e di se kush po udhëheq.
*Ditar i një shqiptareje nga Maqedonia e Veriut
