• Kontakt
  • Kreu
  • Rreth Nesh
Friday, June 9, 2023
  • Login
Javanews
  • Politikë
  • Kronikë
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Kulturë
  • Opinion
  • Tendencë
  • Të tjera
    • Media në Tranzicion
    • Kosova
    • Editorial
    • Kuriozitete
    • Teknologji
    • Sociale
    • Horoskopi
    • Dossier
    • Shëndetesi
    • Exlibris
    • Intervistë
    • Kuzhinë
    • Në plan të parë
No Result
View All Result
Javanews
Home Exlibris

Tej një diskutimi për emrin dhe çka të grish tek “Hide mbi kalldrëm”

Java News by Java News
27/06/2017 11:37
Tej një diskutimi për emrin dhe çka të grish tek “Hide mbi kalldrëm”
Shperndaj ne FacebookShperndaj ne Twitter

Nga Ben Andoni

Ndryshe nga përpjekja për të bërë një letërsi të ashtuquajtur ndryshe, plot eksperimente forme dhe ndërthurje tekstesh, ku mungon tematika për hir të kinse modernes, autori i “Hide mbi kalldrëm” është drejtuar kah njërës prej hapësirave më sakrale të shoqërisë shqiptare. Ajo ka të bëjë me jetën e brendshme të fshehtë të shoqërisë shqiptare dhe kjo e parashtruar në një periudhë kohore, ku edhe historia e letërsisë dokumentare nuk është se na ndih shumë. PEGI duhet vlerësuar për përpjekjen e vet të përkorë që ta mbështesë autorin në rrugëtimin e tij.

Periudha kohore e paraluftës së Dytë Botërore, ku e ndërton habitatin e vet romani i autorit Tom Kuka, është interesant për metropolin ende qytezës të shtetit shqiptar, Tiranën që mezi sapo i ka mbushur dy-tre dekada jetë.

Libri ka një kompozicion të ndërthurur në mënyrë të rregullt, ku rrëfimi është në vetën e tretë. Personazhet e romanit janë në kërkim të një ngjarje vrasje, me të cilin autori hap librin, duke shënuar që në fillim pikën e ngjizjes së subjektit. Në formën sesi e ka zgjidhur, autori duket se është tejet pro-klasikes sa i përket kanoneve të letërsisë, teksa në frymën e letërsisë së Agatha Christie e mbars ngjarjen e tij duke të lënë të pezullt deri në fund.

Libri ka diagramën e zhvillimit të romanit klasik. Prezantimi i ngjarjes, që shoqërohet edhe me përshkrimin indirekt të mjedisit dhe personazhet, zhvillimi, pika e ngritjes dhe në fund zgjidhja.

Vrasja e grekut Andon dhe jeta e tij e fshehtë e mban fillin që mundohet të çtjerrë në vepër Di Hima, personazhi kryesor dhe figura e intelektualit shqiptar shumë idealist, por gjithsesi edhe vetë indirekt pjesë përbërëse e kësaj shoqërie të prapambetur që po bën hapat e para në zhvillim. Hima, si një nga personazhet kryesore, jo vetëm zbulon nga momenti në moment shtjellën, por pas çdo ngjarje hetimi na përshfaq faktin se marrëdhëniet e seksit që gufojnë në këto shtëpi të qytetit të tij mbajnë jo vetëm forcë dhe interese, porse nga ana tjetër tregon qejfin e shfrenuar, lapërdhinë, e nëpërkëmbjen që shkon deri në shpërfytyrim në shoqërinë e metropolit shqiptar. Elementi i kohës është fare mirë i përcaktuar.

Megjithatë në atë nivel ku gjendet Shqipëria e varfër e kohës e që na sjell autori, kjo e ka një justifikim. Realisht është një kohë e panjohur që ty të fanepset nga filmat e dikurit që evokonin atë kohë, por në prizme të tjera, e kjo pasqyrë vjen nga figuracioni me prindër që i përcjellin me dëshirën e tyre vajzat në dyert e pasunarëve, familjarë që dinë mirë se ku përfundojnë nipërit e tyre, apo tutorët alla-shqiptarë dhe deri te inçesti.

Ashtu si e thamë më sipër duhet vlerësuar se autori di të ruajë dinamikën e veprës së tij që ka një kadencë të përcaktuar dhe që nuk e cenon asfare pjesën tjetër të veprës. Nuk rëndohet me mbiemra dhe sqarime, që ta ulin pezullin e veprës, por ato t’i lë ti zbulosh nga ndihma e vet e kursyer. Pse Hide mbi kalldrëm? Këtë mund ta shpjegoj më mirë autori, por ndoshta ndikimi që ka formimi ka bërë që metafora e titullit të sjellë këtë lloj ëmbëlsie të dënuar në një mjedis të ashpër. Mbase kjo të përcjell te një prekje e lehtë në disa cekje të letërsisë së realizmit magjik në Shqipëri, sa i përket ritmit dhe disa motiveve por aspak mbi kanonet e këtij sistemi. Tek e fundit realizmi magjik, me dukuritë e veta specifike, mund ta shijosh në çdo vend dhe nga kudo mund të zbulosh dukuritë specifike. Në fakt, në këtë roman kemi më shumë një neo- realizëm, shfrytëzuar në një kohë tjetër.

Interesant përdorimi i pseudonimit Tom Kuka, si autor i veprës, por edhe si personazh skajor, që gjithsesi përbën një vëzhgues të qetë të situatës, që përcjell e mbramja. Ndërkohë ngjizja e fabulës të përball me një formë shumë të këndshme sa i përket linjës të romanit që ndjek vrasjen, por më shumë operacionin që bën ndër një nga fenomenet më të dhimbshme të kohëve për shqiptarët: seksualitetin e fshehur. Ndoshta operacioni mund të shkonte për më shumë kah ideve të Jungut, por autorit me sa duket nuk i intereson kjo.

Ajo që e bën fare të afërt me kohën tonë është se libri përcjell frustrimin tonë para të vërtetës dhe vesit, që nuk mund ta frenojmë. Në një farë mënyre, ti shikon një lloj stepje para së të vërtetës por edhe individin shqiptar që do drejtësinë, e që nga ana tjetër e ka të pamundur në një shoqëri ku janë të gjithë të frustruar. Shqipëria e Tom Kukës është Shqipëria që e kemi para syve e frustruar dhe gjithnjë askurrë vetvetja.

Nëse do t’i referoheshim librit nga stili atëherë ai duhet konsideruar si i kujdesshëm, i rrjedhshëm që e ruan sensin e masës përmes përdorimit në tekst. Megjithë kontributin e leksikut, duhet thënë se duhet të kishte pak më shumë fjalë arkaike dhe figuracione të Shqipërisë së Mesme që i shkonin më shumë asaj kohe. E kjo e mirëkuptojmë se përbën një detyrë të vështirë, kur mungojnë fjalorë leksikorë të dialektologjisë.  Gjithsesi këto janë më të paktat, për një roman që e shijon dhe e lexon menjëherë.

Ky është vështrimi ynë për këtë histori të përfshirë në një cepëz të Ballkanit, që dikur ka qenë pjesë e një perandorie të madhe, e cila la të plazmuar shenjën e vet në lëkurën e banorëve, që janë ende krenarë për një origjinë që e ndjejnë por nuk dinë ta shpjegojë.

Next Post
Francezi godet për vdekje me thikë 21 vjeçaren britanike dhe thërret “Allahu Ekber”

Durrës/ Plagoset me thikë 25-vjeçari, prangoset autori i krimit

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

LAJMET E FUNDIT

Vidhet banesa e gjyqtares së Durrësit, autorët marrin para dhe bizhuteri

Vidhet banesa e gjyqtares së Durrësit, autorët marrin para dhe bizhuteri

June 9, 2023
Mes 60 mijë tifozëve, prezantimi ‘faraonik’ i Benzemas te Al-Ittihad, sjell Topin e Artë me vete

Mes 60 mijë tifozëve, prezantimi ‘faraonik’ i Benzemas te Al-Ittihad, sjell Topin e Artë me vete

June 9, 2023
Messi i Tiranës në mediat ndërkombëtare, “AP”: Shqiptarët e njohin shumë mirë futbollistin argjentinas

Messi i Tiranës në mediat ndërkombëtare, “AP”: Shqiptarët e njohin shumë mirë futbollistin argjentinas

June 9, 2023
Vodhën 40 milionë Lekë në 3 banesa në Cërrik, 3 të arrestuar

Vodhën 40 milionë Lekë në 3 banesa në Cërrik, 3 të arrestuar

June 9, 2023
Mërtiri kërkon largimin e Berishës nga PD si non grata; Sula: Ai ka 500 mijë votues…

Mërtiri kërkon largimin e Berishës nga PD si non grata; Sula: Ai ka 500 mijë votues…

June 9, 2023
Vajza 11 vjeç bën pyetje për rritjen e pagave

“SPAK veproi me emocion”, Çupi: Vangjush Dako mund të lirohet brenda tre ditëve!

June 9, 2023
“Më vunë çarçafin e bardhë, 17 minuta në morg”, Pacolli: Një aksident më paralizoi…

“Më vunë çarçafin e bardhë, 17 minuta në morg”, Pacolli: Një aksident më paralizoi…

June 9, 2023
Vrasja e bujshme në lokal në 2016-ën, Apeli i GJKKO konfiskon pasuritë e Jani Aliajt

Vrasja e bujshme në lokal në 2016-ën, Apeli i GJKKO konfiskon pasuritë e Jani Aliajt

June 9, 2023
Ambasadori i SHBA në Beograd: Kemi probleme me Kryeministrin Kurti

Ambasadori i SHBA në Beograd: Kemi probleme me Kryeministrin Kurti

June 9, 2023
“Unë do të jem duke shitur shalqi”, përgjigjia epike e Saimir Korreshit nëse zgjidhet Basha kryetar i PD-së

“Unë do të jem duke shitur shalqi”, përgjigjia epike e Saimir Korreshit nëse zgjidhet Basha kryetar i PD-së

June 9, 2023
Mbeti i lënduar nga zjarri në kabinë, humb jetën roja nga Saranda

Bie nga kati i gjashtë i hotelit në Durrës, vdes 55-vjeçarja polake

June 9, 2023
Deputeti demokrat tregon si u “ndezën gjakrat”: Ja sherri pas mbledhjes së Kryesisë

Sherri në mbledhjen e PD, anëtarja e Kryesisë: Ata që ikën lanë përgjegjësinë në mes!

June 9, 2023
“Kosova është krijesë e amerikanëve, siç është edhe Izraeli”

“Kosova është krijesë e amerikanëve, siç është edhe Izraeli”

June 9, 2023
Trump del të martën para gjykatës: 7 akuza për dokumentet sekrete që iu gjetën në shtëpi

Trump del të martën para gjykatës: 7 akuza për dokumentet sekrete që iu gjetën në shtëpi

June 9, 2023
“Tabakun e sulmuan deri të fëmijët”, moderatorja përplaset me Açkën: Po më surprizon

“Tabakun e sulmuan deri të fëmijët”, moderatorja përplaset me Açkën: Po më surprizon

June 9, 2023
Sejamini “zbulon” planin e Bashës për 2025: Do që të bëhet deputet dhe të hyjë në qeveri me Ramën

Sejamini “zbulon” planin e Bashës për 2025: Do që të bëhet deputet dhe të hyjë në qeveri me Ramën

June 9, 2023
“Punoj për bashkim por…”/ Açka: Berisha duhet të bëjë një hap pas, nuk ka reflektuar për…

Flutura Açka: Përveç Bardhit s’i kuptoj deputetët e tjerë që ikën nga mbledhja

June 9, 2023
Kosova/Ministri Pacolli i tronditur me goditjen ndaj serbëve në Istog

Pacolli: Albin Kurti e ka refuzuar Ramën me arrogancë siç bën me ndërkombëtarët

June 9, 2023
“Kemi debatuar rreth 9 orë”, Bardhi flet për mbledhjen e Kryesisë: Ja kush e nisi tensionin

“Kemi debatuar rreth 9 orë”, Bardhi flet për mbledhjen e Kryesisë: Ja kush e nisi tensionin

June 8, 2023
“Mision i skaduar”/ Pacolli: Kosova të ngrijë çdo komunikim me UNMIK

Pacolli: Rama s’bën veprime për të dëmtuar Kosovën, kam punuar me të dhe e njoh

June 8, 2023
JavaNews.al

  • Adresa: Rruga “Mihal Popi”, Pallatet 1 Maji, Shkalla 26, Apartamenti 5, Tiranë
  • Email: javanews.al@gmail.com
  • Kontakt
  • Kreu
  • Rreth Nesh

© 2015 JAVA NEWS - Të drejtat mbi përmbajtjen mbrohen sipas etikës profesionale dhe ligjeve të Republikës së Shqipërisë.

No Result
View All Result
  • Politikë
  • Kronikë
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Kulturë
  • Opinion
  • Tendencë
  • Të tjera
    • Media në Tranzicion
    • Kosova
    • Editorial
    • Kuriozitete
    • Teknologji
    • Sociale
    • Horoskopi
    • Dossier
    • Shëndetesi
    • Exlibris
    • Intervistë
    • Kuzhinë
    • Në plan të parë

© 2015 JAVA NEWS - Të drejtat mbi përmbajtjen mbrohen sipas etikës profesionale dhe ligjeve të Republikës së Shqipërisë.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com