Nga Plator Nesturi
Nuk ka qenë hera e parë që ndodh kur Ballkani pengon Ballkanin për integrimin në BE. Vite të shkuara ishte sërish Maqedonia e Veriut që bllokohej nga një tjetër shtet, Greqia, dhe e gjitha kjo në lidhje me emrin e saj. Krizë që vijoi për shumë vite në marrëdhniet e brishta midis vendeve ballkanike. Tashmë pengesa po për Maqedoninë e Veriut vjen nga ata që mund të konsiderrohen të afërt të saj, Bullgaria, dhe e gjitha kjo me çështje të karakterit identitar, të gjuhës dhe të etnicitetit. Por kur rrugëtimi drejt BE ka nisur të bëhet në grupe çift, dhe Maqedonia e Veriut do të ish si shoqëruese e Shqipërisë për vendimin në hapjen e negociatave të anëtarësimit, duket se penaliteti është sërish çift. Prezantimi i ecurisë së reformave dhe funksionaliteti demokratik e institucional e secilit vend duket se po shndërrohet si një prezantim tangoje e vendeve kandidate ballkanike përpara jurisë së BE. Nëse Shqipërinë e zë ngërci gjatë kërcimit eliminohet dhe Maqedonia e Veriut. Dhe nëse Maqedonisë i thyhet taka gjatë kërcimit eliminohet dhe Shqipëria. Kritere të çuditshme që po na bëjnë të pandashëm me fqinjin tonë lindor. Para disa vitesh, kur vende të BE treguan skepticizëm për Shqipërinë, u tha se e pësoi dhe Maqedonia e Veriut. Porse në atë kohë opozita shqiptare kish muaj e muaj protestash me molotovë, e nën tymin e flakëve që ngriti nuk kish shikueshmëri të pastër nga brigjet e BE. Ndërsa sot, pas dy vjetësh, po na kthehet restoja. Ndërsa kaluam dhe skepticizmin e atyre që nuk duan zgjerimin, vetoja e Bullgarisë ndaj Maqedonisë së Veriut na penalizon sërish dhe ne.
Presidenca e Francës që mbyllet në fund të këtij muaji nuk arriti të mundësojë një marrëveshje midis Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut. Dhe në kushtet kur vendimi i ministrave të Jashtëm të BE do të merrej për të dyja vendet bashkarisht, vendimi është shtyrë për muajt në vijim. Presidenca franceze, si vend që i jep tonin zhvillimeve evropiane dhe që me peshën e vet mund të shërbente si shtysë për gjetjen e një kompromisi dhe hapjen e dritës jeshile për konferencën Ndërqeveritare të negociatave më Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, nuk arriti të zhbllokojë situatën që po përsëritet vit pas viti. Lufta në Ukrainë dhe pasojat e konfliktit në ekonomine e vendeve evropiane ishin arësye të mjaftueshme që në këto muaj, fokusi i bllokut të 27 vendeve të ish diku tjetër, por jo në premtimet e pambajtura për integrimin e vendeve të mbetura të Ballkanit Perëndimor. Çështja shtyhet pra sërish. Deri atëhere mbase mban kohë e mirë për shëndetin e gjithëkujt.
Është i katërti vit rradhazi që Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut presin në holl për hapjen e konferencës ndërqeveritare, ndërsa Serbia dhe Mali i Zi presin të vijojnë në procesin për hapjen e dritës jeshile për tu anëtarësuar. Gjithësesi, procesi mbetet në vend pavarësisht se çka ka përcaktuar Komisioni i BE se kushtet janë plotësuar dhe se dy vendet, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, meritojnë të hapin negociatat për anëtarësim. Gjithësesi graviteti kësaj rradhe nuk mbetet vetëm në Bruksel. Ka një lëvizje të madhe të drejtuesve të vendeve ballkanike në takime të veçanta dhe të përbashkëta, ashtu siç ka një trysni më të madhe të Uashingtonit që vendet e Ballkanit të përparojnë në procedurat e anëtarësimit në BE. E gjitha kjo po shoqërohet dhe me inisiativa paralele si politike ashtu dhe si mbështeje politike, dhe që jo gjithmonë kanë varësi të drejtpërdrejtë nga Brukseli. Në Ballkan gjërat po lëvizin. Madje me shpejtësi jo të zakonshme nga më parë.
Ajo çfarë mbetet e vonuar është ecuria vendimarrëse që duhet të vijë nga Brukseli, që deri më tani po shtyn me disa muaj për të disatën herë verdiktin final të saj. Vendet ballkanike në pritje thjesht mbahen me optimizëm, gjë që ngjan si skemë e njohur në këto tre vite. Por dhe optimizmi i gjatë shndërrohet në lodhje. Ndaj duket se vetë liderët e vendeve të Ballkanit perëndimor nuk po humbin më kohë duke pritur veçmas çfarë do vendosë për secilin Brukseli. Krijimi i inisiativave të reja, që nga bashkëpunimet rajonale me efekte ekonomike, po krijon një gravitet të ri të vetë këtyre vendeve, pasi vetë bashkimi i tregjeve i bën më joshës, jo vetëm për bisnesin e BE. Vetë kjo trysni që krijohet nga bashkimi i tregjeve mendohet se mund të jetë më efektive sesa zvarritje e secilit veçmas nëpër korridoret e BE.
Gjithsesi, përtej ndjesive që përcjell në opinionin publik të Ballkanit Perëndimor kjo zvarritje ne procesin e integrimit të tyre, ajo çka vihet re është se vetë Brukseli po e humb fleksibilitetin e saj të brendshëm për të përballuar në grup situatat dhe përmbajtshmërinë e vendimeve në unison. Për vetë kushtet e reja të krijuara në kontinent, kur në qendër të tij është ndezur një konflikt ushtarak që duket do ketë ndikim të gjatë në rrjedhat e zhvillimeve jo vetëm në Evropë por dhe më gjerë, Brukseli, si unitet politik dhe ekonomik, i duhej të tregonte më unison në vendimet që merr.
Nëse dje u fut politikisht Ukraina e Moldavia si vende candidate në BE duke kapërcyer vite procedurash që kanë kaluar të tjerët, jo me të njëjtat duartrokitje do të përcillet shtyrja e praktikës për hapjen e negociatave me Shqipërinë e Maqedoninë e Veriut. Është në vetë interesin e BE që ti mbajë pranë vetes vendet e Ballkanit Perëndimor për më tepër në këtë kohë konfliktesh e përplasje interesash, ca me tepër kur premtimi ndaj tyre është shtyrë me vite. Dhe një vendim i shtyrë është vendim i pambajtur.
