Nga Lorenc Vangjeli
Mesila Doda dhe Ben Blushi u përfshinë në një debat absurd të enjten në Parlament. Duke folur për të ardhmen e mundshme të zgjedhjes së presidentit, të dy riaktivizuan akuza të shkuara dhe të harruara. Debati ishte seria e fundit e shkëmbimit të akuzave mes PDIU-së dhe deputetit ende socialist. Në thelb të sherrit ishte “gara” për të gjetur se kush e kishte pasur i pari idenë e ndryshimit kushtetues për zgjedhjen e presidentit nga populli. Dhe për hir të kësaj gare, edhe njëra, Mesila, edhe tjetri Blushi, harruan se po bënin sherr edhe pse mendonin njëlloj: formula aktuale që krijon identikitin e kreut të shtetit është e papërshtatshme! Një ide që Shpëtim Idrizi, epror i njërës dhe ish-mik i të dytit, e ka pasur prej kohësh si shumë politikanë të tjerë karriere që e shohin të pavend votimin me shumicë të thjeshtë të kreut të shtetit. Megjithatë, mjafton shumë pak që palët të ngjajnë si fizarmonikë: hapen dhe largohen nga njëra-tjetra.
Presidenti i Republikës dhe ministri i Jashtëm u përfshinë në polemika të hidhura me njëri-tjetrin. Po të heqësh ngarkesat që vijnë nga e shkuara e ndryshme politike e secilit, sherri mes tyre ngjan se është absurd dhe protokollar. Eshtë aq “protokollar” dhe aspak diplomatik sherri mes tyre, sa është e pamundur, për shembull, t’ja shpjegosh një të huaji se Presidenti i Republikës, nuk ishte i ftuar të fliste përballë elitës së diplomacisë shqiptare, ndërsa shefi i dilomacisë shqiptare refuzohet nga Presidenti kur ai vetë takohet me elitën e diplomacisë. Më pas, edhe njëri, edhe tjetri shkëmbejnë akuza dhe ironi, të mjafta që të mos shkëmbejnë tani e tutje as vështrime me njëri-tjetrin. Si dy skaje fizarmonike që nuk puqen kurrë me njëra-tjetrën edhe pse duhet të luajnë të njëjtën partiturë.
Vetëm më pak se dy 24 orësha nga dita e të vërtetës – sprovës për miratimin e reformës në drejtësi – publiku i gjerë vazhdon të jetë i paqartë, me gjasa, me atë që ka ndodhur deri më tani, me atë që po ndodh dhe me atë që do të ndodhë më pas. Të gjithë aktorët kryesorë pohojnë rëndësinë e reformës. Të gjithë pretendojnë se bëjnë pjesë në partinë që përmbledh mbi 90 për qind të shqiptarëve që janë të pakënaqur me sistemin aktual të drejtësisë. Sipas radhës, kush flet, akuzon atë që dëgjon dhe pastaj ai që dëgjonte në fillim, akuzon me të njëjtin fjalor atë që kishte folur më parë. Çfarë duket e kryer në një minutë, në minutën pasardhëse është bërë kazëm që gërmon sërish hendek mes palëve.
Detajet në të cilat si zakonisht djalli ndërton strehën e vet për t’u fshehur, e kanë shndërruar këtë proces në një nga sherret më drithërues të politikës në vend. Sherri ka qenë kryesisht i ngritur mbi bazën: unë e dua, ti pse nuk e do? Ka qenë i egër dhe i ashpër edhe kur palët kanë bërë sikur i kanë buzëqeshur butësisht njëra-tjetrës. Pa mundur në asnjë rast, të gjejnë se çfarë mund t’i bashkojë në thelb, është më shumë sesa i ndan në formë. Në gjuhë më të sprovuar kjo quhet konsensus. Mund të quhet kompromis. Nëse kompromisin e bën dhe e afron si rregull i forti. Mund të quhet edhe hiearki hallesh që kanë rend e rast për t’u zgjidhur. Reforma në drejtësi nuk është as bukë dhe as gjellë siç përpiqen ta tregtojnë naivët; nuk është as shndërrimi magjik i Shqipërisë në një vend evropian që mbasditen e të enjtes së votimit, siç shpresojnë të pamundurit; nuk është as çelësi që zgjidh menjëherë padrejtësitë, siç do të donin dembelët; nuk është as shkopi që në fillim u vë emër dhe më pas ndëshkon mëkatarët, siç do të donin jo vetëm hakmarrësit dhe siç do të ishte e udhës.
Reforma është pak nga të gjitha këto dhe në thelb është nevoja ulëritëse e publikut për të mos mbetur peng i një koorporate juristësh, gjithë-gjithë më pak se një mijë vetë në gjithë sistemin. Eshtë nisja e shthurrjes së një marrëdhënieje të ndërlikuar shkak e pasojë mes pushteteve në Shqipëri, politikës dhe gjyqësorit që kanë mbajtur peng njëra-tjetrën. Madje edhe më shumë se kaq, reforma do të duhej të ishte jo iluzioni, por realiteti, jo akti i ndarjes, por ai i bashkimit të të gjithë copave të puzzle-s politik. Ajo duhej të ishte edhe një formë ndjese e klasës politike ndaj publikut, edhe detyrim i saj. Hartimi dhe miratimi i reformës në drejtësi duhet të ishte akti që do të shërbente si aksiomë në Tiranë se paqja afron si rregull, armën më të fortë të luftës për ndryshim dhe përmirësim. Për fat të keq ky nuk ishte rasti dhe në Tiranë sërish u tentua të vendoset paqe me rrugën e luftës. Sipas zakonit. Ndonëse ka shpresë, shumë shpresë që stacioni i fundit, të bëjë të harrohen zigzaget absurde që e çuan reformën në shumë pikpyetje deri në minutën e fundit, kur palët i ngjanin skajeve të një fizarmonike: qëndronin larg njëra-tjetrës edhe kur luhej e njëjta partiturë.
