Përmbysen rezultatet e referendumit në Turqi, Erdogan drejt humbjes

Ndryshimet kushtetuese të propozuara nga Presidenti Recep Tayip Erdogan janë mbështetur deri më tani nga 51.74 për qind e votuesve, teksa 48.26 kanë votuar kundër. Mirëpo, trajektorja e përqindjes së votave pro ka shkuar në rënie nga 65 për qind që ishte kur ishin të numëruara vetëm 20 për qind e kutive.

Situata 

Pas mbylljes së vendvotimeve, me 75 për qind të votave të numëruara, zyrtarët zgjedhorë në Turqi, thonë se 54 për qind e trupit zgjedhor kanë mbështetur zgjerimin e fuqive presidenciale të Erdoganit.

Zyrtarët turq kanë njoftuar se në referendumin për ndryshimet kushtetuese kanë marrë pjesë 86 për qind e trupit zgjedhor.

Votuesit në Turqi kanë votuar për 18 amendamente kushtetuese. Vota me “po” ose “jo” për këto ndryshime kushtetuese mund që të dobësojë Parlamentin e Turqisë, të eleminojë postin e kryeministrit, dhe t’i jap presidentit më shumë kontroll mbi gjyqësorin.

Për të kaluar këto ndryshime kushtetuese duhet vetëm një shumicë e thjeshtë.

Vetëm disa orë pasi u hapën vendvotimet, agjencia shtetërore e lajmeve në Turqi, ka raportuar se dy persona janë vrarë, pas një përleshje mes dy familjeve jashtë një qendre të votimit në provincën Diyarbakir.

Agjencia e lajmeve Dogan ka raportuar se përleshja ka ndodhur për shkak të “dallimeve politike”, duke shtuar se një person është dërguar në spital, ndërkaq dy të tjerë janë arrestuar lidhur me këtë rast.

Duke votuar për referendumin në Stamboll, Recep Tayyip Erdogan tha se vota “po” është “mundësi për ndryshim dhe transformim”.

“Ne duhet të marrim një vendim që është përtej të zakonshmes”, u tha ai gazetarëve, duke shtuar se shpreson që vendi do të marr vendimin e “pritur”.

Ndërkaq, kryeministri Binali Yildirim, ka votuar në provincën Izmir. Ai ka thënë se “pavarësisht rezultatit, ne do ta respektojmë atë”.

Sondazhet e publikuara, vetëm disa ditë para referendumit, kanë sugjeruar se shumica e turqve do të votojnë në favor të amendamenteve – që mund të çojë në ndryshimet më të mëdha të sistemit qeverisës në Turqi, që prej themelimit të republikës moderne më 1923.

Rreth 55 milionë njerëz kanë të drejtë vote në këtë referendum për ndryshime kushtetuese. Ata mund të votojnë në 167 mijë qendra të votimit në mbarë vendin.

Erdogan, në ditën e fundit të fushatës për referendum, ka thënë në një tubim në Stamboll se vota “Po” do të “përfundonte punën e nisur më 15 korrik”, një referencë kjo për grushtshtetin e dështuar të vitit të kaluar.

Udhëheqësia e partisë opozita Partia e Lëvizjes Kombëtare, gjithashtu ka bërë thirrje për votën “Po”, pasi kanë arritur një marrëveshje, me partinë e Erdoganit, AKP.

Ndërkaq, partia e dytë turke, Partia Popullore Republikane, ka bërë fushatë kundër ndryshimeve kushtetuese, të cilat, nëse miratohen, do të hyjnë në fuqi më 2019. Ligjvënësja e kësaj partia, Silina Dogan ka thënë se natyra autoritare e amendamenteve do t’i jepte fund shpresave të Turqisë që të anëtarësohet në Bashkimin Evropian.

Grupi opozitar pro-kurd, Partia Popullore Demokratike, gjithashtu ka kundërshtuar amendamentet, duke thënë se ato janë jodemokratike dhe do të shkelnin parimet e pavarësisë së gjyqësorit.

Kritikët në Turqi kanë shkuar edhe më larg, duke thënë se sistemi i ri qeverisës do të ishte një llojë “diktature të zgjedhur”, pa asnjë ndarje të pushtetit, duke bërë që Parlamenti të mos ketë asnjë pushtet legjislativ dhe do të bënte që presidenti të mos mund të mbahet përgjegjës për shkeljet eventuale.

Kritikët në perëndim gjithashtu kanë thënë se amendamentet do t’i japin shumë fuqi presidentit.

Organizata Human Rights Watch ka thënë se propozimet e referendumit, paraqesin një kërcënim të madh për të drejtat e njeriut, sundimin e ligjit dhe të ardhmen demokratike të Turqisë, sepse nëse ato kalojnë, mund të “vendosin në duart e Erdoganit pushtet të pakontrolluar”.

Këshilli i Evropës ka thënë se është thellësisht i shqetësuar nëse amendamentet nuk do të garantojnë ndarjen e pushteteve në Turqi, kontrollet e duhura dhe balancën ndërmjet degëve të ndryshme të qeverisë, apo pavarësisë së gjyqësorit- duke shtuar se të gjitha janë “parakushte për një shoqëri demokratike”.

Komisioneri evropian për të Drejtat e Njeriut, Nils Muiznieks ka lëshuar një raport më 12 prill, ku shpreh “shqetësim të madh” se ndryshimet kushtetuese mund të zvogëlojnë autonominë, edhe ashtu të dobët, të gjyqësorit në Turqi.

Muiznieks ka thënë se amendamentet e propozuara gjithashtu nuk adresojnë “mangësitë seriose”, që janë në Kushtetutën e Turqisë për të drejtat e njeriut dhe lirinë e shprehjes.

Më herët gjatë këtij muaji, kancelarja gjermane Angela Merkel, gjatë vizitës në Ankara, ka thënë se amendamentet e propozuara përbëjnë “një transformim të thellë politik”.

Ajo gjithashtu ka bërë thirrje se “duhet të bëhet gjithçka që të sigurohet ndarja e pushtetit dhe pluralizmi i opinionit të jetë i garantuar në Turqi”.

Fushata për referendumin ka qenë e përshkruar me polemika./REL/

Dalin rezultatet e para të referendumit, a do bëhet Erdogani sulltan?​

Media turke ka publikuar rezultatet e para të referendumit në Turqi. Pas hapjes dhe numërimit të 30.6 për qind të votave, 61.8 për qind e votuesve kanë votuar në favor të ndryshimeve dhe 38.2 për qind e votuesve kanë votuar kundër ndryshimeve kushtetuese.

Më shumë se 55 milionë njerëz të Turqisë patën mundësinë sot të votojnë një referendum e përgatitur dhe të paraqitur nëntë muaj pas tentativës së grushtit të shtetit.

Përkrahësit e ndryshimeve kushtetuese besojnë se reforma do të krijojë një Turqi të fortë dhe të qëndrueshme, por kundërshtarët mendojnë se referendumi i jep Erdoganit pushtetin autoritar duke pretenduar se dëshiron të shtyp çdo zë kritikues.

Lideri i opozitës, Kemal Kilicdaroglu i cili refuzon ndryshimet kushtetuese në një referendum, ka thënë se njerëzit sot votuan për fatin e Turqisë dhe shpreson që rezultati të jetë i mirë dhe së bashku të kenë mundësi të diskutojnë çështjet thelbësore të Turqisë.

Ndryshimet e propozuara në Kushtetutë fuqizojnë tërësisht presidentin.

Me ndryshimin e saj presidenti i Turqisë do të ketë autoritetin që të shkarkojë ministrat, të shpallë gjendje të jashtëzakonshme, të nxjerrë dekrete dhe të emërojë njerëzit në pozita kyçe.

Përfundon votimi në Turqi, pritet të dalin rezultatet e para

Ka përfunduar votimi për referendumin për ndryshimet kushtetuese të propozuara nga Presidenti Recep Tayyip Erdogan në Turqi.

Agjencia shtetërore e lajmeve “Anadolu” tha se votimi në të gjithë vendin ka përfunduar në orën 17:00 me orën lokale (16:00 me orën shqiptare).

Rreth 55 milionë votues turq në 81 provinca kishin të drejtë vote në referendumin kontraversial që parashikon kompetenca shtesë për presidentin Erdogan dhe ndryshim sistemi, nga parlamentar në presidencial.

“Hurriyet” tha se deri në më tani janë hapur dhe numëruar 18 për qind e kutive, porse rezultatet do të bëhen të ditura vetëm pas orës 21:00, ose më herët nëse Komisioni Qendror i Zgjedhjeve heq embargon.