Parandalimi i terrorizmit, por edhe i migracionit të parregullt në zonën Shengen, solli pas tre vitesh zbatueshmërinë e rregullave të reja në pikat kufitare, qoftë këto ajrore, tokësore apo edhe detare.
Nga kjo e diel, 12 tetor, për qytetarët jo-anëtarë të Bashkimit Europian, dhe në ato pika kontrolli kufitar ku do të zbatohet sistemi i ri EES, vula në pasaporta nuk do të vendoset më – kjo falë regjistrimit digjital të informacioneve që përmban pasaporta dhe të dhënave biometrike.
Sistemi i hyrje-daljeve, EES, do të ofrojë informacion në kohë reale mbi periudhën e qëndrimit në zonën Shengen dhe pritet të japë më shumë siguri, sidomos ndaj atyre që thyejnë rregullat, teksa parashikohet ulja e numrit të personave që mashtrojnë me identitetin.
Ashtu si për personat që vijnë nga vende jo të Bashkimit Europian, edhe për qytetarët shqiptarë rregulli do të jetë i njëjtë: në çdo pikë kufitare – tokësore, detare apo aeroport – personi do të japë të dhënat e tij personale. Më pas, zyrtarët e kufirit do të skanojnë gjurmët e gishtave dhe në fund do të bëhet fotografia, duke krijuar një dosje digjitale me informacion.
Vihet re se, në zbatimin e sistemit të ri të hyrje-daljeve, sa herë që qytetari kthehet në territorin e Bashkimit Europian, oficerët e kontrollit të pasaportave do të duhet vetëm të verifikojnë gjurmët e gishtërinjve dhe foton. Në raste të rralla mund të jetë e nevojshme të mblidhen dhe të regjistrohen sërish të dhënat.
Qytetarët jo të Bashkimit Europian tashmë duhet të jenë më të kujdesshëm në respektimin e rregullave, pasi me sistemin e ri nuk do të ketë vulë në pasaportë, dhe për pasojë, rregulli i ri i bën më të ekspozuar ata persona që tejkalojnë qëndrimin në shtetet e Bashkimit Europian.
Çdo person që udhëton drejt apo nga zona Shengen nuk duhet të harrojë rregullin kryesor: qëndrimi 90 ditë brenda një periudhe 180-ditore.
Sistemi i hyrje-daljeve në Bashkimin Europian është shtyllë e rëndësishme e kornizës për migracionin dhe azilin, por zbatueshmëria nuk do të jetë e menjëhershme. Fillimisht do të përdoren të dy sistemet paralelisht, që do të thotë se udhëtarët do të mund të kalojnë si përmes kontrollit të pasaportave, ashtu edhe përmes procedurës së re, deri kur të bëhet plotësisht funksional më 10 prill 2026.
