“Mezi pres momentin kur të shoh kufomën time të parë”, shkruan një fëmijë suedez 11-vjeçar në Instagram. Nga ana tjetër e ekranit, kontakti i tij 19-vjeçar e siguron: “Rri i motivuar, do të vijë (momenti)”. Pastaj i ofron 14 mijë dollarë për të kryer një vrasje, organizon transportin, i siguron rroba dhe mjete. Djali është gati. Policia ndërhyn në kohë.
Ky nuk është një rast i izoluar. Kjo është fytyra e një fenomeni që po përhapet në Europë: “Violence-as-a-Service”, apo dhuna si shërbim me qira. Një model kriminal që shfrytëzon të miturit si fuqi punëtore të padukshme për të kryer vrasje me porosi, duke i rekrutuar përmes rrjeteve sociale, aplikacioneve të mesazheve dhe platformave të lojërave.
Prillin e kaluar Europol nisi Operacionin Grimm, që kulmoi me arrestimin e gati 200 personave në nëntë vende europiane. Shifrat tregojnë përmasat e fenomenit: 63 ekzekutorë të ndaluar, 40 koordinues të arrestuar, 84 rekrutues të zbuluar dhe 6 nxitës të kapur, pesë prej të cilëve të konsideruar me “vlerë të lartë”. Mbi të gjitha: dhjetëra vrasje të parandaluara, jetë të shpëtuara, adoleshentë të larguar nga një fat i dhunshëm.
Makineria e krimit: katër role, një sistem i përsosur
Organizata kriminale funksionon si një kompani e vërtetë, me role të përcaktuara dhe ndarje pune të studiuar për ta bërë pothuajse të pamundur identifikimin e urdhëruesve.
Nxitësi: urdhëron dhe financon krimin. Jeton jashtë vendit, larg dhe i sigurt nga skena e krimit që ka planifikuar. Paguhet shumë, deri në 20 mijë euro për një vrasje, dhe nuk i ndot kurrë duart.
Rekrutuesi: ndërmjetësi kyç. Operon në Telegram, Instagram, Discord, në chat-et e lojërave. Është i lidhur 24 orë në ditë, gati për të kontaktuar agresorë potencialë. Përdor teknika të marketingut: gamification, storytelling, premtime për para të lehta dhe status social. E shndërron krimin në një “mision loje” si në Fortnite apo Counter-Strike.
Koordinuesi: përgatit terrenin. Siguron armë, organizon logjistikën, menaxhon kontaktet, kujdeset për marrëveshjet financiare. Bën që gjithçka të jetë gati kur ekzekutori mbërrin në vendngjarje.
Ekzekutori: pothuajse gjithmonë një i mitur pa precedent penalë. Pikërisht për këtë konsiderohet “i padukshëm” për forcat e rendit. Është figura e sakrifikuar e sistemit, ai që merr të gjitha rreziqet ndërsa të tjerët përfitojnë nga pozita të sigurta.
Siç shpjegon Europol: “Urdhëruesit paguajnë, rekrutuesit sigurojnë fuqinë punëtore, koordinatorët përgatisin terrenin dhe fajtorët marrin përsipër rrezikun”. Një model kriminal i jashtëzuar, efikas, i vështirë për t’u çmontuar.
Nga Fortnite tek vrasës me pagesë: rekrutimi online
Metodat e joshjes janë të sofistikuara dhe të studiuara për të goditur dobësitë e adoleshentëve. Rekrutuesit nuk paraqiten si kriminelë, por si figura karizmatike që ofrojnë mundësi fitimi, aventure, përkatësie.
Stefan Sinteus, shefi i policisë së Malmö-s e përshkruan kështu dinamikën: “Djem 11 ose 12 vjeç rekrutohen ndërsa luajnë Fortnite ose Counter-Strike. Pranojnë të transportojnë një çantë në këmbim të 10 mijë pikëve në lojë”. Vajzat, ndërkohë, “merren me logjistikën: rezervojnë dhoma hoteli, thërrasin taksi”.
Krimi zbukurohet, si një rrugë drejt pasurisë dhe pushtetit. Të rinjtë ekspozohen gradualisht ndaj përmbajtjeve të dhunshme për të “normalizuar” dhunën. Pastaj vijnë “misionet” e para: të thjeshta, të paguara mirë. Një rritje që çon nga intimidimi tek vrasja.
Në Telegram, para se të mbyllej, një kanal i dedikuar rekrutimit të vrasësve të mitur kishte 11 mijë anëtarë, shumë prej të cilëve të gatshëm të udhëtonin në vende të tjera për të kryer aktivitete kriminale. Kapaciteti operacional ishte mbresëlënës: planifikim i detajuar, armë të siguruara, rrugë arratisjeje të organizuara, pagesa të garantuara.
Epiqendra suedeze e një krize evropiane
Fenomeni ka origjinën në Suedi, përpara se të përhapej në gjithë Europën, duke përfshirë Belgjikën, Danimarkën, Finlandën, Francën, Islandën, Gjermaninë, Spanjën, Norvegjinë dhe Holandën.
Shifrat suedeze janë alarmante. Policia vlerëson se në vitin 2024 rreth 1 mijë e 700 të mitur nën 18 vjeç ishin anëtarë aktivë të rrjeteve kriminale. Rastet e vrasjeve me të dyshuar nën 15 vjeç u rritën nga 31 në tetë muajt e parë të vitit 2023 në 102 në të njëjtën periudhë të 2024. Në vitin 2023, viktimat e të shtënave në Suedi ishin 53, disa të vrarë në vende publike pa lidhje me krimin e organizuar.
Shumë të rinj të përfshirë i përkasin gjeneratës së dytë të emigrantëve, jetojnë në shtëpi familjare (nga të cilat ikin 3 mijë të mitur çdo vit), shpesh të kontrolluara nga rrjete kriminale. Janë djem me vështirësi shkollore, probleme varësie, çrregullime të vëmendjes, ndonjëherë me precedentë penalë të vegjël. Viktima perfekte për rekrutues pa skrupuj.
Situata është aq e rëndë sa që në shtatorin e kaluar ligjvënësi suedez mori në konsideratë uljen e moshës së përgjegjësisë penale nga 15 në 13 vjeç. Nga korriku i ardhshëm institucionet penitenciare do të mund të pranojnë të rinj nga 15 deri në 17 vjeç, me një kapacitet që pritet të trefishohet deri në vitin 2033. Vende të tjera skandinave po shqyrtojnë masa të ngjashme.
Krime të parandaluara: hetimi shmang tragjedinë
Operacioni Grimm ka lejuar parandalimin e shumë krimeve të dhunshme në gjithë Europën. Më 12 maj, pas një tentative vrasjeje në Tamm, Gjermani, dy të dyshuar 26 dhe 27 vjeç u arrestuan në Holandë më 1 tetor. Një vrasje e trefishtë në Oosterhout, Holandë, çoi në arrestimin e tre personave mes Suedisë dhe Gjermanisë.
Në Spanjë, në korrik, gjashtë persona u arrestuan (mes tyre një i mitur) për planifikimin e një vrasjeje. Operacioni çoi në sekuestrimin e armëve të zjarrit dhe municioneve. Në Alicante, në maj 2024, policia spanjolle ndaloi anëtarë të një bande suedeze, mes tyre një çift me një fëmijë të mitur. Organizuan vrasje me porosi, sulme me eksplozivë, trafik armësh dhe pastrim parash përmes Telegramit.
Në Spanjë, gjashtë persona u arrestuan në lidhje me planifikimin e një vrasjeje, duke përfshirë një të mitur. Operacioni përfshiu sekuestrimin e armëve dhe municioneve.
Në Danimarkë, dy të mitur suedezë u arrestuan pasi u rekrutuan për të kryer vrasje. Ata ishin të armatosur me dy pistoleta të sekuestruara nga forcat e rendit.
Thirrja për Big Tech: Keni teknologjinë për t’i ndaluar!
Qershorin e kaluar, Teodoro Smedius, mbikëqyrës i Departamentit Kombëtar të Operacioneve të Policisë Suedeze, u bëri një apel të drejtpërdrejtë ndaj gjigantëve të teknologjisë të njohura si “Big tech”: “Theksoni edhe një herë nevojën urgjente që pronarët e platformave të rrisin kontrollet e tyre të brendshme dhe të heqin përmbajtjen e dhunshme. Ju keni teknologjinë për ta bërë këtë. Kur bëhet fjalë për sigurinë e fëmijëve tanë, si autoritetet publike ashtu edhe kompanitë private duhet të jenë në të njëjtin ekip.”
Sinjalet që tregojnë rrezikun
Europol ka publikuar shenjat paralajmëruese të përfshirjes së të miturve në rrjete kriminale:
Ndryshime sjelljeje: përdorim i aplikacioneve të mesazheve të koduara, gënjeshtra, ndryshim vlerash dhe interesash, miq të rinj që përfshijnë të rritur të panjohur.
Probleme ekzistuese: vështirësi në shkollë, varësi, çrregullime të vëmendjes, precedentë penalë të vegjël.
Shenja materiale: veshje të shtrenjta të reja, teknologji e shtrenjtë e fituar papritur, sasi të mëdha parash pa justifikim.
Ky fenomen alarmues tregon rrezikun e madh të përdorimit të fëmijëve në krime të organizuara dhe nevojën urgjente për mbikëqyrje dhe ndërhyrje të shpejtë.
Shkrim nga Corriere della Sera
