Vit pas viti, Evropa është në mendjen e turistëve të panumërt. Shqipëria, destinacioni mesdhetar mbetet nën radar për t’u vizituar në 2024, sipas një artikulli të botuar në të përditshmen amerikane CN Traveler (Condé Nast Traveler).
I vendosur në veri të Greqisë dhe në jug të Malit të Zi, ky vend ballkanik krenohet me traditat e vjetra, vijën bregdetare mahnitëse dhe kuzhinën vendase.
Shqipëria nuk është prekur ende nga turizmi masiv, kështu që vizitorët mund të shijojnë peizazhin e pacënuar në të gjithë vendin – të eksplorojnë natyrën, shtigjet e njohura të ecjes në Alpet Shqiptare në veri, dhe të relaksohen në Rivierën piktoreske Shqiptare në jug.
Po çfarë e bën atë veçanërisht tërheqëse? Një e kaluar shumë e pazakontë. Nëse po planifikoni një udhëtim, këto janë vendet më të mira për të vizituar në Shqipëri.
Tirana
Të vlerësosh vërtetë Shqipërinë do të thotë të kuptosh historinë e saj, dhe kryeqyteti i gjallë i Tiranës krijon një bazë të shkëlqyer për të mësuar se pse është vendi i bunkerëve.
Një shifër e saktë është e pamundur të përcaktohet (disa janë ricikluar, të tjerë janë shkatërruar), por të dhënat thonë se ekzistojnë diku midis 175,000 dhe 750,000 nga këto “kërpudha betoni” të braktisura në Tiranë.
Duke personifikuar paranojën që përcaktoi udhëheqjen komuniste të Enver Hoxhës nga viti 1944 deri në vdekjen e tij në 1985, ato u ndërtuan pas Luftës së Dytë Botërore në vende strategjike si në majat e shkëmbinjve – por edhe në fusha, në qoshet e rrugëve dhe përgjatë vijës bregdetare në rast të një bastisjeje nga armiqtë.
Dhe pasi Hoxha e tërhoqi plotësisht Shqipërinë nga politika ndërkombëtare dhe nga marrëveshjet e tregtisë ekonomike, vendi mesdhetar rihapi dyert e saj për turistët vetëm pas rënies së komunizmit në 1991.
Sot, shumë nga bunkerët e mbijetuar kanë evoluar në hapësira sociale dhe kulturore si sallone, bare, piceri, sallone tatuazhesh dhe studio artistësh, duke shfaqur zgjuarsinë e shqiptarëve të ditëve tona.
Në Tiranë, për shembull, një nga bunkerët më të mëdhenj tani qëndron si Bunk’Art 2, një muze me 24 dhoma që rindërton historinë e Ministrisë së Punëve të Brendshme nga viti 1912 deri në 1991, duke rikrijuar qelitë e saj të marrjes në pyetje, imazhet e gjalla dhe instalimet e artit.
Ekspozitat dhe detajet përbëjnë një hapësirë vërtet tërheqëse.
Në qytet ndodhet gjithashtu “Shtëpia me Gjethe”, një muze intrigues që pushton ndërtesën që dikur përdorej nga Gestapo gjatë Luftës së Dytë Botërore, përpara se të shërbente si pjesë e taktikave të pamëshirshme të vëzhgimit të policisë politike të shtetit komunist, “Sigurimi” – një tjetër mjet mizor persekutimi i përdorur nga Hoxha.
Më i vogël në përmasa, por po aq i vlefshëm për t’u vizituar është Muzeu i hapur i Postbllok Memorial – i cili përmban një pjesë të Murit të Berlinit dhuruar për Bashkinë e Tiranës nga Bashkia e Berlinit, një bunker dhe disa shtylla nga një prej burgjeve dhe kampeve në Shqipëri.
Është interesante se lagjia e modës e Bllokut ndodhet afër, duke shfaqur anën e qetë të Tiranës – simbolet e progresit shoqëror dhe zhvillimit ekonomik ndërthuren me kujtimet e një të shkuare të trazuar.
Ju gjithashtu mund të vizitoni “Komiteti Bar” – vendi i përsosur për t’u shoqëruar me të rinjtë vendas, shumë prej të cilëve kanë mendime të forta se çfarë do të thotë të jetosh në një Shqipëri më liberale dhe gjithnjë e më ambicioze.
Midis bollëkut të prodhimeve mesdhetare dhe ngrohtësisë së gastronomisë ballkanike – e shoqëruar nga ndikimet osmane – kuzhina shqiptare është sa shumëplanëshe aq edhe qendrore për identitetin e vendit.
Restorant “Mullixhiu” është në një mision për të hulumtuar dhe riinterpretuar trashëgiminë e kuzhinës shqiptare.
Meqë ra fjala, nuk është vetëm ruajtja e kuzhinës së tyre ajo që shqiptarët e kanë për zemër.
Bëni një shëtitje të qetë në perëndim të diellit në Sheshin Skënderbej – ku zhvillohet një aktivitet i dashur shoqëror – dhe zbuloni një pjesë të atraksioneve kryesore në këtë shesh të konsiderueshëm publik.
E rihapur si një shtëpi kulti në 1991 – Xhamia e Et’hem Beut konsiderohet unike për shkak të motiveve që zbukurojnë afresket e saj – përshkrimet e pyjeve dhe ujëvarave janë një pamje e rrallë në xhamitë në mbarë botën.
Kulla e Sahatit – rreth 115 metra e lartë u ndërtua në 1822. Bëni paqe me lartësitë dhe shkallët e mbyllura, pasi ngjitja në majë të këtij monumenti të epokës osmane shpërblehet me pamje nga sheshi Skënderbej dhe më gjerë.
Berat apo Gjirokastër?
Të dy qytetet historike janë pretendentë të shkëlqyer kur bëhet fjalë për eksplorimin e periudhës së Shqipërisë osmane, një ndikim që vazhdon të ndihet edhe sot e kësaj dite.
Dhe ndërsa udhëtimet ditore nga Tirana në Berat dhe Gjirokastër janë të realizueshme, ia vlen të bëni një vizitë në këto qytete historike.
Por – nëse keni kohë vetëm për një – rekomandimi ynë është të shkoni në Gjirokastër.
I njohur si “Qyteti i Gurtë”, rrugët e e tij të pjerrëta me kalldrëm i çojnë vizitorët deri në Kalanë e mrekullueshme të Gjirokastrës, një nga më të mëdhatë në Ballkan – me pamje të pakrahasueshme të Malit të Gjerë dhe luginës së Drinit
Ngjitja, edhe pse disi e mundimshme, është pjesë e përvojës në një peizazh gjelbërimi e ndërthurur me arkitekturën osmane të ruajtur në mënyrë perfekte.
Në shtëpinë e Polifonisë, një iniciativë synon të mbrojë dhe promovojë muzikën tradicionale popullore shqiptare. Në vitin 2022, një muze iso-polifonie u hap poshtë Xhamisë së Pazarit të Gjirokastrës të shekullit të XVIII.
Sarandë apo Himarë?
Duke u shtrirë rreth 296 milje përgjatë deteve Adriatik dhe Jon, vija bregdetare e Shqipërisë ofron diçka për çdo lloj vizitori falë gamës së saj të madhe të mrekullive natyrore, fshatrave piktoreskë dhe plazheve sekrete.
Qendra turistike e Sarandës është shtëpia e vendpushimeve të shumta dhe restoranteve luksoze.
Fshati bregdetar i Himarës është shumë më autentik në ndjesi. Për shkak se mbetet relativisht i paprekur nga zhvillimi urban, është më i përshtatshëm për këdo që ka nevojë për qetësi.
Për adhuruesit e natyrës, niseni turneun nga Syri i Kaltër, një burim i rrethuar me gjelbërim dhe i mbuluar me mister- asnjë zhytës nuk ka mundur të zbresë më thellë se 50 metra për shkak të presionit të fortë të burimit nëntokësor, kështu që thellësia e vërtetë e këtij monumenti natyror mbetet e panjohur.
Butrinti është thesari arkeologjik më mbresëlënës i Shqipërisë dhe vizitorët mund të zbulojnë rrënojat që i bëjnë jehonë gjurmëve historike të këtij vendi të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s-
Ky vend historik përfshin harqe romake dhe mozaikë bizantinë. Gjithashtu ju mund te vizitoni “Dean” në Butrint, një statujë e perëndeshës që shfaqet me krenari në kartolina, si dhe teatrin antik që vazhdon të organizojë festivale çdo verë.
Aventurat ujore ju garantohen në Parkun Kombëtar Detar Karaburun-Sazan, ku mbizotërojnë kanionet, shkëmbinjtë e thepisur dhe malet.
Bëni një zhytje në Shpellën e Haxhi Aliut, një shpellë karstike që mban emrin e një dervishi dhe shenjtori bektashi të nderuar në Shqipëri.
Riviera Shqiptare është e mbushur me plazhe magjepsëse.
Për të shmangur plazhet e mbushura me njerëz të Sarandës vizitoni plazhin e Gjipesë, i vlerësuar së fundmi si një nga plazhet më të mira në botë.
I vendosur midis Himarës dhe Dhërmiut, kjo shtrirje e largët me rërë të bardhë është e rrethuar nga shkëmbinj të lartë e të thyer – që flasin për bukurinë magjepsëse që krijohet nga kontrasti.
Gjithashtu, bëni një ndalesë në qytetin e bukur bregdetar të Ksamilit. Një udhëtim i shkurtër me varkë do ju çoj në një grup prej katër ishujsh – që përbëjnë pjesën më aktraktive të kësaj zone bregdetare. /ATSH
