Pas Lulzim Berishës, edhe mbi 120 të dënuar përjetë, mund të lënë qelitë pas disa vitesh. Kodi i ri Penal u krijon mundësi të dënuarve me burgim të përjetshëm që të lirohen me kusht.
Projektligji është hartuar nga misionet EURALIUS dhe OPDAT, në bashkëpunim me ekspertë shqiptarë. Projektligji, i cili do të shqyrtohet në fillim të sesionit të ri parlamentar nga Komisioni i Ligjeve ose Komisioni për Reformën Zgjedhore, parashikon që çdo i dënuar me burgim të përjetshëm mund të lirohet, nëse plotëson tre kushte kryesore.
Konkretisht, një i dënuar i cili vuan një dënim me burgim të përjetshëm mund të lirohet me kusht nga gjykata nëse ai ka vuajtur të paktën tridhjetë e pesë vjet burgim dhe nëse gjatë periudhës së vuajtjes së dënimit ka mbajtur sjellje shembullore dhe qëllimi i riedukimit të tij është arritur. “Bazuar në rekomandimit Rec (2003) 22, projektligji u krijon mundësi për të kërkuar lirimin me kusht të gjithë të burgosurit e dënuar, duke përfshirë të burgosurit e përjetshëm”, thuhet në relacionin e ligjit. Ligji i ri ndryshon pikërisht nenin 65 të Kodit aktual Penal, i cili ndalonte lirimin e të dënuarve më burgim të përjetshëm.
Në paragrafin e dytë të këtij neni thuhet se vetëm në raste të jashtëzakonshme i dënuari me burgim të përjetshëm mund të lirohet me kusht kur: Ka vuajtur jo më pak se njëzet e pesë vjet burgim dhe, gjatë vuajtjes së dënimit ka mbajtur sjellje shembullore dhe çmohet se i është arritur qëllimit të dënimit për edukimin e tij. Por, projektligji në fjalë e rrëzon përmbajtjen e nenit 66 të Kodit aktual Penal.
Shpjegimi i hartuesve
Propozuesit e këtij neni kanë sqaruar se qëllimi i ndryshimeve të propozuara është që t’u japë përparësi rehabilitimeve në vend të burgimit, me qëllim për të ulur numrin e të burgosurve nëpër burgje. “Qëllimi i rehabilitimit është për t’ju qasur faktorëve që kanë çuar në sjellje kriminale dhe, duke vepruar kështu, të zvogëlojmë mundësinë e përsëritjes së shkeljeve.
Nga ana tjetër, përdorimi i alternativave kundrejt burgimit reflekton një ndryshim rrënjësor në përqasjen ndaj krimit, shkelësve të ligjit dhe vendit të tyre në shoqëri, duke ndryshuar fokusin e dënimit nga izolimi në drejtësinë restauruese dhe ri-integruese. Alternativat e shoqëruara me mbështetjen e duhur për shkelësit, do të ndihmonte anëtarët e shoqërisë për të bërë një jetë pa modelet e sjelljes kriminale”, kanë sqaruar hartuesit e ligjit.
Të dënuarit e tjerë
Me miratimin e këtij projektligji do të përfitojnë të gjithë të dënuarit e tjerë. Konkretisht, parashikohet që çdo i dënuar mund të lirohet me kusht, nëse ai ka vuajtur jo më pak se gjysma e dënimit me burgim të vendosur në lidhje me kundërvajtjet penale dhe jo më pak se dy të tretat e dënimit të vendosur në lidhje me krimet e dënueshme me burgim deri në pesë vjet. Projektligji, një vëmendje të veçantë u kushton të miturve, si subjekt të veprave penale, duke shtuar llojet e dënimeve alternative me qëllim riabilitimin e tyre, duke i krijuar mundësi që organet e drejtësisë, në rastet kur vepra penale është kryer nga një i mitur, të zbatojnë ndaj tij masa edukuese dhe jo dënim me burg.
Burgu i përjetshëm
Ligji i ri parashikon që një i dënuar që vuan një dënim me burgim të përjetshëm mund të lirohet me kusht nëse ai ka vuajtur të paktën tridhjetë e pesë vjet burgim dhe nëse ka mbajtur sjellje shembullore dhe qëllimi i riedukimit të tij është arritur.
Të dënuarit
Çdo i dënuar mund të lirohet me kusht, nëse ai ka vuajtur jo më pak se gjysma e dënimit me burgim të vendosur në lidhje me kundërvajtjet penale dhe jo më pak se dy të tretat e dënimit të vendosur në lidhje me krimet e dënueshme me burgim deri në pesë vjet.
3 kushtet
1. Ka vuajti tridhjetë e pesë vjet burgim
2. Ka mbajtur sjellje shembullore
3. Qëllimi i riedukimit të tij është arritur
Disa nene të projektligjit për ndryshimin e Kodit Penal
Neni 7
Neni 62 ndryshohet si më poshtë:
“Gjykata revokon vendimin që pezullon ekzekutimin e dënimit me burgim:
a) Nëse i dënuari gjata periudhës së provës kryen një vepër tjetër penale me dashje.
b) Sillet vazhdimisht në kundërshtim me detyrimet e caktuara nga gjykata ose i shmanget mbikëqyrjes dhe udhëzimeve të punonjësit të shërbimit të provës.
Neni 8
Pas Nenit62, shtohet Neni 62/a si më poshtë: Neni 62/a
Revokimi i ekzekutimit të dënimit me burgim
Pas skadimit të periudhës së provës, gjykata vendos revokimin e ekzekutimit të dënimit me burgim. Gjykata mund të revokojë vendimin që revokon ekzekutimin e dënimit me burgim, nëse personi dënohet në lidhje me një vepër penale të kryer me dashje brenda periudhës kohore të vendosur në provë nga fillimi i periudhës së provës deri në momentin e vendimit që revokon ekzekutimin e burgimit. Revokimi lejohet brenda një viti nga dita e skadimit të periudhës së provës. Neni 62, paragrafi 4, zbatohen përkatësisht.
Neni 9
Neni 64, ndryshohet si më poshtë: Një person i dënuar me burgim mund të lirohet me kusht, nëse ai nëpërmjet sjelljes dhe veprimeve demonstron që qëllimi i ri-edukimit të tij, si pasojë e dënimit të vuajtur, është arritur dhe ai ka vuajtur: – jo më pak se gjysma e dënimit me burgim të vendosur në lidhje me kundërvajtjet penale; – jo më pak se dy të tretat e dënimit të vendosur në lidhje me krimet e dënueshme me burgim deri në pesë vjet. Koha e përfituar nga amnistitë ose çdo falje ligjore nuk llogariten në dënimin e vuajtur. Nuk lejohet lirimi me kusht për të dënuarin përsëritës për krime të kryera me dashje si dhe për të dënuarit për kryerjen e veprave penale të parashikuara në nenet 78/a, 79/a, 79/b, 79/c apo paragrafi i tretë i nenit 100.
Lirimi me kusht revokohet nga gjykata, kur i dënuari për një vepër penale të kryer me dashje, gjatë kohës së kushtit, kryen një vepër tjetër penale me dashje, duke u zbatuar dispozitat për bashkimin e dënimeve.
Gjykata e urdhëron të dënuarin të mbajë kontakte me Shërbimin e Provës gjatë periudhës së provës dhe të përmbushë një ose disa nga detyrimet e parashikuara në Nenin 60 të Kodit Penal. Nëse i dënuari nuk mban kontakte me Shërbimin e Provës ose nëse ai nuk i përmbush detyrimet e parashikuara në nenin 60, siç urdhërohet nga gjykata, kjo e fundit vendos zëvendësimin e dënimit të parë me një dënim tjetër, zgjatjen e periudhës së mbikëqyrjes gjatë periudhës së provës ose revokimin e pezullimit dhe ekzekutimin e dënimit.
Neni 10
Neni 65 ndryshohet si më poshtë: “Një i dënuar që vuan një dënim me burgim të përjetshëm mund të lirohet me kusht nga gjykata nëse ai ka vuajtur të paktën tridhjetë e pesë vjet burgim dhe nëse gjatë periudhës së vuajtjes së dënimit ka mbajtur sjellje shembullore dhe qëllimi i riedukimit të tij është arritur.
Neni 11
Neni 66, germa a) ndryshohet si më poshtë: a) dyzet vjet në rastin e krimeve të dënueshme me burgim të përjetshëm dhe njëzet vjet për krimet, të cilat mund të dënohen me më shumë se dhjetë vjet burgim;
Neni 66 germa b) ndryshohet: b) pesëmbëdhjetë vjet për krimet për të cilat ligji parashikon dënimet deri në dhjetë vjet burgim; Pas paragrafit 1 të këtij Neni, shtohet paragrafi 2 me këtë përmbajte: “Veprat penale të Seksionit I, Nenet 76 – 79c, nuk i nënshtrohen parashkrimit”.
shqiptarja.com/d.i.
