Ministrja për Evropën dhe Punët e Jashtme, Olta Xhaçka diskutoi të premten e 2 dhjetorit me homologun e saj grek Nikos Dendias për çështjen e kufizimit të zonave detare.
Lajmi u bë i ditur nga MEPJ-ja, duke cituar njoftimin zyrtar për shtyp.
Vizita e parë e kryediplomates shqiptare në Athinë vjen pak kohë pas vizitës së ministrit të Jashtëm grek Dendias në Tiranë.
“Gjatë takimit ministrat u ndalën edhe diskutuan ne parim çështjet që kanë të bëjnë me gjetjen e zgjidhjeve te nevojshme përfshirë ligjin e luftës, marrëveshjet kufitare mes dy vendeve, referimin në gjykatën ndërkombëtare të drejtësisë të çështjes së kufizimit të zonave detare, duke shprehur përkushtimin për të ecur përpara drejt zgjidhjeve me përfitim reciprok”, thekson Ministria.
Sipas diplomacisë shqiptare, gjatë takimit të dy ministrat vlerësuan marrëdhëniet shumë të mira midis Shqipërisë dhe Greqisë.
Ndër të tjera, zyrtarët shkëmbyen ide për përmirësimin dhe intensifikimin e mëtejshëm të bashkëpunimit dypalësh në të ardhmen.
Ata diskutuan gjithashtu agresionin e paligjshëm rus kundër Ukrainës dhe ndikimin e tij në rajon.
Ministrja Xhaçka theksoi se marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Greqisë mbështeten nga miqësia mes dy vendeve dhe popujve, partneriteti në NATO-s dhe vizioni i përbashkët për të ardhmen evropiane të rajonit.
Ajo nënvizoi gjithashtu faktin se të dyja vendet kanë vendosur një nivel efektiv dhe konstruktiv bashkëpunimi për të gjitha çështjet me interes të përbashkët.
Zyrtarja shqiptare shprehu mirënjohjen e saj për mbështetjen e vazhdueshme të Greqisë për integrimin e Shqipërisë në BE dhe shprehu besimin se anëtarësimi i Shqipërisë në BE është i dobishëm për rajonin në tërësi.
Për takimin diplomatik, ka reaguar dhe Dendias duke zbuluar agjendën e bisedimeve në takim.
“I urova mirëseardhjen homologes shqiptare Olta Xhaçka. Rritja e marrëdhënieve Greqi-Shqipëri, perspektiva evropiane e Ballkanit Perëndimor në axhendën e takimit”, shkruan ministri i Jashtëm grek.
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, deklaronte më 4 korrik se autoritetet shqiptare po presin marrëveshjen e nevojshme për ta çuar çështjen e zonave detare me Greqinë në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë.
“Duhet të arrijmë marrëveshjen e nevojshme për ta çuar këtë çështje në GJND dhe kjo marrëveshje ende nuk është arritur”, theksoi fillimisht kreu i qeverisë.
Rama vizitoi të hënën e 4 korrikut Gjykatën Penale Ndërkombëtare (GJPN) në Hagë, ku u prit nga zëvendës-presidenti Kirill Gevorgian.
“Shqipëria i qëndron idesë se paraqitja e çështjes së zonave detare me Greqinë përpara Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë, për t’u zgjidhur në bazë të parimeve ligjore, i shërben interesit të të dy palëve”, shtoi kryeministri shqiptar.
Sipas tij, kjo nuk është thjesht dhe vetëm një procedurë dakordësie ndërmjet avokatëve dhe ekspertëve teknikë të secilës palë.
“Ekipet tona respektive pranë ministrive përkatëse janë duke punuar dhe ne mbetemi të angazhuar për të ecur në këtë drejtim”, nënvizoi në përmbyllje Rama.
Pas thuajse 50 vjetësh diktaturë, çështja e kufirit detar midis Shqipërisë dhe Greqisë, ishte e pazgjidhur. Madje, tërësisht e patrajtuar.
Por ajo gjeti shtigje hapëse me fillimin e epokës demokratike në Shqipëri.
Viti 2009 do të ishte pikërisht përcaktues për këtë çështje.
Një marrëveshje mes Shqipërisë, të drejtuar asokohe nga Sali Berisha, dhe Greqisë, me në krye Kostas Karamanlis, u arrit mbi shelfin kontinental dhe zonat e tjera detare, të cilat u përkasin sipas të drejtës ndërkombëtare.
Në bazë të kësaj të fundit, çdo shtet ka të drejtë të zgjerohet deri në një kufi prej 12 miljesh nga skaji i hapësirës së fundit tokësore që zë.
Mirëpo, marrëveshja e arritur mes dy vendeve, u denoncua menjëherë nga Partia Socialiste, opozitare asokohe. Akuzat do të arrinin deri aty sa Qeveria të përshkruhej si “shitëse e detit”.
Ato, përtej kryeministrit Berisha, do të rëndonin veçanërisht edhe tek ministri i Jashtëm, Basha.
Në pretendimin ligjor të socialistëve konkretisht, arsyet ishin të lidhura ngushtësisht me dy faktorë.
I pari, ishte vija nga ku niste matja. Kjo, për shkak se ngushtica jugore mes dy vendeve, është mjaft e vogël dhe në të tillë mënyrë, Greqia kishte mundësi të shfrytëzonte nenin e konventës, duke hyrë në kufijtë e zonave ekonomike ekskluzive të Shqipërisë.
Aspekti i dytë ishte mënyra si negociatat ishin zhvilluar. Një mënyrë, tërësisht e fshehtë!
Matja e pretenduar nga Greqia prej ishullit të Korfuzit, ishte e papranueshme sipas opozitës së atëhershme.
Për këtë shkak, çështja shkoi në Gjykatën Kushtetuese.
Në vitin 2010, Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë do të shpallte juridikisht të pavlefshëm dhe antikushtetues akordin e arritur mes Shqipërisë dhe Greqisë, për përcaktimin e kufijve detarë.
Delimitimi i zonave përkatëse të shelfit kontinental dhe zonave të tjera detare, ishte i pavlefshëm.
Ato çfarë Kushtetuesja kishte vërejtur parësisht, ishin shkelje procedurale dhe substanciale, të cilat binin ndesh me Kushtetutën e Shqipërisë. Por jo vetëm kaq.
Në bazë të arsyetimit, ato binin ndesh edhe me Konventën e Tretë Ndërkombëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, për të drejtën e detit, e vitit 1982.
Ndër konkluzionet e Kushtetueses, ishte edhe thyerja e atij që njihet si parimi i “Equity” ose i shqipëruar, i barazisë. Pra, ndarja duhet të jetë sa më e barabartë për çdo shtet.
Në rastin e Shqipërisë dhe Greqisë, ky parim nuk ishte zbatuar. Kjo, pasi prekeshin zonat ekskluzive ekonomike.
Pas ardhjes në pushtet të Qeverisë Rama, mbi çështjen e detit do të binte një heshtje. Për të nuk do të flitej më deri në prill të vitit 2018. Asokohe, Shqipëria rifilloi bisedimet zyrtarisht me Greqinë.
Gjërat kishin ndryshuar. Shteti helen tashmë, drejtohej nga Alexis Tsipras.
Sakaq, rasti i 2009-ës, ende ishte i freskët në kujtesë. Ndaj, aktorët e ndryshëm, nuk lejuan që historia të përsëritej.
Një grup pune i posaçëm vetëm për bisedimet e detit, u ngrit nga të dy palët.
Shqyrtimi rifilloi dhe avancimet mbi detin bëheshin herë pas here publike. Objektet e bisedimeve, po ashtu.
Albanian Post u interesua menjëherë për çështjen. Nga zyra e kryeministrisë shqiptare, qëndrimi ishte i qartë: Nuk ka marrëveshje./m.j
