Ju mund të mendoni se keni dëgjuar gjithçka në lidhje me njeriun e famshëm të Rilindjes që pikturoi “Mona Lizën” dhe mahniti botën me skicat e makinave fluturuese. Por shanset janë të shumta që disa fakte për jetën e Leonardo da Vinçit mund të mos i dini.
Kur Da Vinçi vdiq në vitin 1519, ai la pas më shumë se 6000 faqe ditari të mbushura me shkrimet e tij personale, listat ushqimore dhe shakara. Ai gjithashtu jepte të detajuar burimet e tij të frymëzimit, dëshirën e tij për famë të qëndrueshme dhe pikëllimet e thella.
Da Vinçi ishte një nga mendjet më të mëdha që ka ecur mbi tokë ndonjëherë. Gjeniu edhe pas vdekje nuk rresht kurrë së habituri. Piktor, shpikës, skulptor, arkitekt, muzikant, matematicien, anatomist, hartograf, botanist dhe një shkrues bibliografish, Da Vinçi është ndoshta personi i vetëm i multi-talentuar me një kalibër të tillë në gjithë historinë njerëzore.
E vërteta është se arritjet e Da Vinçit janë të shumta për t’u vendosur në një listë të shkurtër. Por ja cilat janë disa nga veprat më gjeniale dhe disa fakte interesante rreth jetës së tij, për të cilat jo të gjithë janë në dijeni.
1- Ai ishte “i paligjshëm”
Da Vinçi lindi në vitin 1452 në afërsi të Vinçi, në atë që është tani rajoni italian i Toskanës. Babai i tij, Messer Piero Fruosino di Antonio da Vinçi, ishte një pronar noterie, ndërsa nëna e tij, Katerina, besohet të ketë qenë një fshatare e zonës. Megjithatë, disa ekspertë besojnë se Katerina ishte në fakt skllave e Messer Piero. Prindërit e Da Vinçit nuk u martuan me njëri-tjetrin. Da Vinçi jetoi me nënën e tij derisa ai ishte 5 vjeç dhe më pas u zhvendos në shtëpinë e babait të tij, i cili ishte martuar me një grua tjetër. Ai ka mbajtur një marrëdhënie disi të largët me nënën e tij gjatë gjithë jetës së tij të rritur, duke shkëmbyer letra me të rrallë. Shkrimet e tij sugjerojnë një lidhje më të ngushtë me babain e tij, vdekjen e të cilit da Vinçi ndjeu thellë.
2- Ai ishte i pashkolluar
Ndryshe nga artistë të tjerë të njohur të Rilindjes, Da Vinçi kurrë nuk ka marrë ndonjë lloj arsimi formal. Ai në mënyrë autodidakte merrte mësim në shtëpi në tema të tilla si lexim, shkrim dhe matematikë. Da Vinçi shpenzoi shumë nga koha e tij jashtë, ku u mrekullua me botën natyrore. Shkrimet e tij tregojnë se ai kishte një interes veçanërisht të zjarrtë për vetitë e ujit, si dhe lëvizjet e zogjve grabitqarë. Më pas artisti u dërgua në Firence për të shërbyer si një nxënës për Andrea del Verrocchio, një piktor i shquar fiorentin. Dhe nuk u desh shumë kohë që studenti të bëhej mjeshtër.
3- Shumë nga veprat e tij janë të papërfunduara.
Da Vinçi ishte një piktor i ngadaltë, dhe shumë nga veprat e tij nuk janë mbaruar. Përveç të vetmes pikturë të përfunduar ajo e “Mona Lizës” dhe “Luvrit në Paris” është “Shtëpia e Virgjëreshës dhe fëmijëve me Shën Anne”, një pikturë e papërfunduar që përshkruan Virgjëreshës Mari dhe nënën e Marisë, St. Anne. Varur në një nga Muzetë e Vatikanit është “Shën Jeronimi në shkretëtirën”, një tjetër pikturë e papërfunduar e da Vinçit.
Ndoshta më intriguesja e punëve të papërfunduara të da Vinçit është piktura e tij “Adhurimi i Magit”, e cila dyshohet se përmban një përshkrim të vetë artistit të ri. Kjo pikturë, është mbajtur në Galerinë Uffizi në Firence që nga viti 1670. Përveç këtyre pikturave të papërfunduara, da Vinçi ka lënë pas shumë shpikje të papërfunduara.
4- Ai ishte i persekutuar
Kur Da Vinçi ishte 24 vjeç, ai u arrestua së bashku me disa shokë mbi akuzat për marrëdhënie seksuale anormale. Kur dëshmitarët u paraqitën për të dëshmuar kundër artistit dhe miqve te tij, akuzat u hodhën poshtë.
Por shkrimet e Da Vinçit së sugjerojnë se akuzat ishin disi shkatërruese për një njeri që i pëlqente të mbante private jetën e tij. Da Vinçi ishte i frikësuar për jetën e tij. Në shekullin e 15 në Firence, sodomia ishte një krim i dënueshëm me vdekje.
Jo shumë kohë pasi rasti i tij u hodh poshtë, artisti u largua nga Firence për t’u zhvendosur në Milano.
5- Ai kishte një anë ushtarake
Pasi braktisi padronët e tij në Firence për të filluar nga e para në Milano, da Vinçi kishte nevojë të hapte një biznes të ri. Strategjia e tij ishte për të hyrë në zemër të Ludovico Sforza, Duka i Milanos.
Sipas Sforza-s, Da Vinçi ishte autorizuar për të krijuar atë që do të ishte kurorëzimi i karrierës së tij artistike: një statujë gjigante bronzi e një kali. Projekti u braktis kur Franca pushtoi Italinë në fillim të shekullit të 15-të. Por një kalë lufte gjigant nuk ishte e gjitha që da Vinçi kishte planifikuar për Dukën e Milanos. Da Vinci u zotua se do të ndërtonte në Shtëpinë e Sforzas “Pajisjet e luftës.”
Të përfshira në fletoret me shënime të da Vinçit ndodhen plane për topat, makinat e tymit, ura portative dhe madje edhe automjete të blinduara.
6- Leonardo da Vinçi ishte i pari që shpjegoi përse qielli është blu
Në bllokun e tij të shënimeve, në “ngjyrat e atmosferës”, Leonardo shkruante: “Bluja që shihet në atmosferë nuk është ngjyra e vet, por shkaktohet nga nxehtësia e lagështisë që ka avulluar deri në grimcat e padukshme, të cilat tërhiqen nga rrezet e diellit dhe shkaktojnë ndriçimin e tyre përkundrejt errësirës intensive.
7- Lentet e kontaktit u propozua për herë të parë nga Leonardo da Vinçi në 1508
Ai kish vizatuar skica që sugjeronin që optika e njerëzve mund të përmirësohej duke zëvendësuar kornen (pjesën e tejdukshme të syrit që vesh irisin dhe lejon hyrjen e dritës në brendësi) direkt në kontakt me ujin.
8- Studimet e tij mbi erozionin e lumenjve krijuan bindjen se toka ishte shumë herë më e vjetër nga ç’thuhet në Bibël
Kur shumica e njerëzve besonin në moshën “Biblike” të planetit (4 mijë vjeçar) në shekullin e XIX, Da Vinçi i kishte tejkaluar këto ide 300 vjet më parë. Arritjet e studimeve të tij gjeologjike ishin ndër më të plotët, përsa i përket shkencës.
Kurioziteti i pafundëm i Da Vinçit e çoi atë në eksplorimin e gurëve të lumenjve dhe vëzhgimet e bindën se luginat janë të krijuara nga lumenjtë, dhe duke llogaritur nivelin e detit që nëse do të ulej do të nxirrte në pah male e shkëmbinj të tjerë që kanë qenë në sipërfaqe arriti në përfundimin se kjo nuk mund të ketë ndodhur për 4 mijë vjet, por për një kohë shumë herë më të madhe.
9-Da Vinçi blinte kafshë të mbyllura në kafaz vetëm për t’i lënë më pas të lirë.
10- Fjalët e fundit të Leonardo da Vinçit ishin: “E kam zhgënjyer Zotin dhe njerëzimin. Puna ime nuk arriti cilësinë që duhet të kishte patur”.
Por përkundrazi, i gjithë njerëzimi i është Da Vinçit gjithnjë mirënjohës për gjenialitetin dhe krijimtarinë e tij.
