Një valixhe e vogël lëkure, e gjetur në vitin 2009 poshtë shtratit pas vdekjes së babait të tij, e çoi Antony Easton në një zbulim tronditës mbi origjinën e familjes së tij, duke zbardhur historinë e një pasurie të madhe hebreje të zhdukur gjatë sundimit nazist.
Babai i Antonit, Peter Easton, i njohur si një anglez i zellshëm, në të vërtetë kishte lindur dhe ishte rritur në Berlinin e paraluftës si Peter Hans Rudolf Eisner, pasardhës i një prej familjeve më të pasura industriale në Gjermani.
Sekreti i fshehur dhe perandoria industriale
Brenda valixhes, Antony gjeti kartëmonedha gjermane, albume fotografish dhe një certifikatë lindjeje. Zbulimet treguan se stërgjyshi i tij, Heinrich Eisner, ishte themelues i Hahn’sche Werke, një perandori e teknologjisë së lartë në prodhimin e çelikut tubular, vlera e së cilës sot do t’i kalonte miliarda paund.
Fotografitë dokumentonin jetën luksoze të familjes në Berlin, me vila, shërbëtorë dhe makina me shofer.
Shpronësimi nën nazistët
Zbulimet çuan në zbardhjen e detajeve të Holokaustit. Nën presionin e madh nazist, kompania Hahn’sche Werke u detyrua të shitej me një çmim shumë të ulët në mars 1938 te Mannesmann, një konglomerat pro-nazist.
Gjyshërit e Antonit, Rudolf dhe Hildegarde Eisner, iu drejtuan mikut të tyre, Martin Hartig, duke i dorëzuar elementë kryesorë të pasurisë personale, përfshirë prona të shumta, me shpresën se do t’ua kthente pas luftës. Hartig, në vend të kësaj, i transferoi asetet përgjithmonë në emrin e tij. Dokumentet dëshmojnë se kjo ishte një “shitje e detyruar” (shpronësim).
Familja Eisner arriti të arratisej në Angli në vitin 1939, por shumica e të afërmve të tjerë u vranë në kampet e përqendrimit.
Dëmshpërblimi dhe trashëgimia
Për shkak të statutit të parashkrimit, Antony Easton nuk mund të kërkojë dëmshpërblim për pronat, megjithatë, ka pasur sukses në rimarrjen e veprave të artit.
Më herët këtë vit, Muzeu Brohan në Berlin njoftoi se do t’ua kthente pasardhësve të Eisner pikturën e rëndësishme “Eisenwalzwerk” të artistit Hans Baluschek.
Një pikturë tjetër i është kthyer nga Muzeu i Izraelit në Jerusalem.
Antony thekson se i gjithë procesi nuk ka të bëjë me paratë apo objektet, por me njerëzit dhe rivendosjen e historisë së humbur të familjes së tij. Në nderim të origjinës së tyre, stërnipi i tij, i lindur në gusht 2024, mori emrin e mesëm Eisner.
