JAVANEWS/A i keni dëgjuar lajmet? Kryeministrja Sanna Marin (SDP) po bën diçka radikale. “Kryeministrja e re e Finlandës, 34-vjeçarja Sanna Marin, ka njoftuar planet për të prezantuar një javë pune katër-ditore” thotë gazeta britanike “Guardian”, nën deklaratën që Marin “ka premtuar” një javë të shkurtër pune.
“Kryeministrja e re e Finlandës bën thirrje për javë pune katër-ditore”, thotë btianikja tjetër “Independent”. Kanali televiziv komercial britanik ITV shkruan se “Kryeministri i Finlandës bën thirrje për javë katër-ditore të punës dhe ditë gjashtë orë.” “Javë pune katër-ditore dhe ndërrime gjashtë-orëshe që do të futen në Finlandë” trumbeton Metro. Ndërkohë në “Daily Mail”, me miliona lexues çdo ditë, titulli është “Finlanda për të prezantuar një javë pune katër-ditore dhe ditët e gjashtë-orëshe nën planet e hartuara nga kryeministrja 34-vjeçare Sanna Marin.”
Historia nuk kufizohet vetëm në mediat në Mbretërinë e Bashkuar: gjatë 12 orëve të hënën ajo përsëritet në një faqe interneti të mediave belge; dhe ishte tema e një telefonate gjatë një programi në një radio irlandeze. Lajmi u botua në Australi, Indi dhe SHBA gjithashtu. Dhe çeshtja është se nuk është i vërtetë! Jo vetëm që këto propozime nuk janë përfshirë në programin e politikave të qeverisë finlandeze, por burime të shumta qeveritare nga Finlanda i thanë “News Now” të hënën në mbrëmje se ky projekt nuk është as në horizont.
Grafikimi i origjinës së tregimit
Pra, si filloi kjo histori e rreme lajmesh, dhe si u shpërnda kaq shpejt dezinformata? Kthehemi në gusht 2019, kur disa politikanë të vjetër socialdemokratë dhe aktivistë të partisë u mblodhën në Turku në bregdetin jugperëndimor të Finlandës, për të shënuar përvjetorin e 120-të të organizatës. Moti ishte i ngrohtë, pijet rridhnin, dhe grupi me vegla tunxhi i Shoqatës së Punëtorëve Turku – i shkëlqyeshëm në flaket e tyre të kuqe të ndezura – luajti meloditë tradicionale ndërsa të ftuarit këndonin së bashku, informon Javanews.
Pasi kryeministri i atëhershëm Antti Rinne kishte mbajtur një fjalim, ishte koha për një diskutim në panel. Pjesëmarrësit përfshinin Sanna Marin – në atë kohë Ministre e Transportit; Tytti Tuppurainen, Ministër për çeshtjet Evropiane; Ville Skinnari, Ministri i Zhvillimit dhe Tregtisë; dhe Antti Rönnholm, Sekretari i Partisë SDP. Ata u ulën nën një tendë në një skenë të vogël të ngritur.
Në një moment gjatë diskutimit, Sanna Marin tregoi idenë se produktiviteti i Finlandës mund të përfitojë nga një javë pune katër-ditore, ose nga një ditë pune gjashtë-orëshe (ajo kurrë nuk i sugjeroi të dyja). Marin gjithashtu bëri një tweet në lidhje me të në atë kohë, duke përmendur qartë se ishte një qëllim i partisë SDP për të zvogëluar orarin e punës – por të ishte e qartë, përsëri, kjo kurrë nuk ishte politikë zyrtare e qeverisë. Komenti mori një vëmendje modeste të mediave në Finlandë, mëson Javanews.
Ndjekja e përhapjes së lajmeve të rreme
Katër muaj pas ngjarjes së mësipërme në qytetin Turku, më 16 dhjetor 2019, gazeta austriake Kontrast zgjodhi ngjarjen. Gazetarja Patricia Huber citon Marin të thoshte atë ditë: “Një javë 4-ditore dhe një ditë pune 6-orëshe. Pse nuk duhet të jetë hapi ynë tjetër? A janë tetë orë me të vërtetë e vërteta e fundit? Unë mendoj se njerëzit meritojnë të kalojnë më shumë kohë me familjen e tyre, të dashurit, hobi dhe aspekte të tjera të jetës së tyre – si kultura. Ky mund të jetë hapi tjetër në jetën tonë të punës”, shkruan Javanews.al.
Ky eshtë citati kryesor i marrë nga Kontrast, dhe përputhet pothuajse saktësisht me ato që media finlandeze citoi nga fjala e Marin në atë kohë. Pra, në këtë kuptim lajmi është i saktë. Por ka një fazë tjetër, shumë më pak të saktë, kur gazeta me qendër në Bruksel “New Europe” botoi një artikull të gazetarit Zoi Didili, titulli i të cilit ishte “Kryeministrja finlandeze Marin bën thirrje për 4 ditë-javë dhe 6-orë ditë pune në vend. Eshtë ky artikull që duket se ka ngjallur histori të tjera veçanërisht në shtypin britanik, të cilat citojnë komentet e Marin për njerëzit që meritojnë të kalojnë më shumë kohë me familjet e tyre, por nuk ofrojnë asnjë kontekst apo afat kohor për informacionin origjinal, vijon Javanews. Pra gjithçka nisi nga një frazë e saktë, për t’u kthyer në një ortek të rremë, që përfshiu gjithë mediat evropiane.
Pergatiti per Javanews: A.Rada