Në raportin më të fundit për të Drejtat e Njeriut, Departamenti i Shtetit i SHBA-ve ka vlerësuar se sindikatat e punës në Shqipëri janë përgjithësisht të dobëta dhe të politizuara.
Sipas raportit, megjithëse ligji garanton të drejtën për të formuar dhe për t’iu bashkuar sindikatave, shumë punëtorë nuk e shfrytëzojnë këtë mundësi nga frika e hakmarrjes dhe mungesa e besimit te sistemi i drejtësisë.
Raporti nënvizon se qeveria shpesh nuk e ka zbatuar ligjin në mënyrë efektive. Sindikatat e sektorit publik zhvillojnë negociata drejtpërdrejt me qeverinë, por procesi pengohet nga vonesa të gjata në regjistrimin e sindikatave të reja. Punëtorët që marrin pjesë në to shpesh përballen me presione dhe kërcënime.
Në sektorin privat, shumë persona punojnë gjashtë ditë në javë dhe mbi 40 orë, duke tejkaluar kufijtë ligjorë. Edhe pse ligji parashikon pushime dhe pagesë shtesë për orët jashtë orarit, shumë punëdhënës nuk i respektojnë këto detyrime.
“Ligji parashikon pushime vjetore me pagesë, por vetëm punonjësit në tregun formal të punës kanë të drejta të tilla. Shumë persona në sektorin privat punojnë gjashtë ditë në javë, duke tejkaluar 40 orë. Ligji kërkon periudha pushimi dhe pagesë shtesë për orët jashtë orarit, por punëdhënësit nuk i respektojnë gjithmonë këto dispozita”, theksohet në raport.
Një tjetër problem i madh lidhet me kushtet e sigurisë.
Shumë punëtorë nuk kanë mundësi të largohen nga situata që rrezikojnë shëndetin ose jetën pa rrezikuar vendin e punës. Shkelje të tilla janë më të shpeshta në industrinë e tekstileve, këpucëve, prodhimit, ndërtimit dhe minierave.
Sipas Shërbimit Shtetëror të Inspektimit të Punës (SLISS), gjatë shtatë muajve të parë të vitit janë vendosur 200 masa urgjente për pezullim pune, për shkelje flagrante të rregullave të sigurisë dhe shëndetit. Sektorët më problematikë janë ndërtimi, minierat, energjia dhe prodhimi.
Raporti përfundon se sindikatat në Shqipëri po përballen me sfida të mëdha në mbrojtjen e të drejtave të punëtorëve, për shkak të strukturave të dobëta dhe ndikimit të politikës në funksionimin e tyre.
