Dy javë pas sulmit vdekjeprurës ndaj turistëve në Kashmir, India nisi një seri sulmesh me raketa në Pakistan dhe zona të Kashmirit nën administrimin pakistanez.
Operacioni, i quajtur “Operacioni Sindoor”, i ka sjellë të dy vendet në prag të një lufte tjetër dhe shqetësimi për zgjerimin e konfliktit është në rritje.
Ministri indian i Mbrojtjes tha se operacioni po kryhet si pjesë e “angazhimit” për drejtësi për 26 viktimat e dy javëve më parë (25 indianë dhe 1 nepalez).
Megjithatë, Pakistani, i cili mohon kategorikisht çdo përfshirje në sulmin e 22 prillit, e përshkroi “hakmarrjen” e Indisë si “të paprovokuar”, ndërsa kryeministri Shehbaz Sharif foli për “një akt të neveritshëm agresioni që nuk do të mbetet pa u ndëshkuar”.
Por si arritën përsëri India dhe Pakistani në “pikën zero”?
Pse e sulmoi India Pakistanin?
26 persona humbën jetën në sulmin e 22 prillit. Sulmi më vdekjeprurës ndaj civilëve në rajon në dy dekada ka shkaktuar zemërim të përhapur në Indi.
Kryeministri Narendra Modi u zotua se India do t’i ndjekë autorët “deri në skajet e botës” dhe se “do të ndëshkohen përtej çdo imagjinate”.
India fajësoi “Frontin e Rezistencës së Kashmirit”, duke pretenduar se është një degë e organizatës terroriste islamike Lashkar-e-Taiba (Ushtria e Zotit), e cila, sipas Nju Delhit, vepron me udhëzime të shërbimeve të inteligjencës pakistaneze. Islamabadi i hodhi poshtë akuzat.
Modi mbylli digat e Indusit, duke e kërcënuar Pakistanin me mungesa uji që do të shkatërronin prodhimin e pambukut dhe drithërave ose me përmbytje shkatërruese nëse vendoste të devijonte rrjedhën e ujit.
Kjo nuk ndodhi as në luftërat e viteve 1965, 1971 dhe 1999, gjatë të cilave marrëveshja për menaxhimin e ujërave e përfunduar në vitin 1960 me ndërhyrjen e Bankës Botërore kishte funksionuar.
Pas dy javësh tensionesh në rritje midis dy rivalëve bërthamorë, që përfshinin dëbimin e diplomatëve, pezullimin e vizave dhe mbylljen e pikave kufitare, India nisi një sulm ndaj pozicioneve pakistaneze të martën në mbrëmje.
Cilat objektiva u goditën?
Siç njoftoi Delhi në orët e para të mëngjesit të sotëm, të mërkurën, ai goditi nëntë vende, “infrastruktura terroriste”, siç i përshkroi ato.
Ai theksoi gjithashtu se nuk u goditën instalime ushtarake pakistaneze, duke folur për “veprime të fokusuara, të matura dhe jo të përshkallëzuara”.
Sipas Pakistanit, u goditën tre zona të ndryshme: Muzaffarabad dhe Kotli në Kashmirin e administruar nga Pakistani dhe Bahawalpur në provincën Punjab të Pakistanit.
Ministri i Mbrojtjes i Pakistanit, Khawaja Asif, i tha GeoTV se sulmet kishin në shënjestër zonat civile, duke shtuar se pretendimi i Indisë se “kishte në shënjestër kampet terroriste” ishte i rremë.
Çfarë pasoi sulmin indian?
Një zëdhënës ushtarak pakistanez i tha Reuters se vendi i tij rrëzoi pesë avionë indianë ndërsa ata ishin në hapësirën ajrore indiane, diçka që India nuk e ka konfirmuar.
Katër burime qeveritare lokale në Kashmirin Indian i thanë Reuters se tre avionë luftarakë u rrëzuan në pjesë të ndryshme të rajonit të Himalajeve gjatë natës.
Të dy ushtritë shkëmbyen sulme dhe të shtëna me armë në pika të ndryshme përgjatë kufirit të tyre de facto në Kashmir.
Deri më tani, mediat ndërkombëtare po raportojnë 36 vdekje, 26 në Pakistan dhe 10 në pjesën e Kashmirit të kontrolluar nga India.
Pse u quajt operacioni “Sindoor”?
Emri që i është dhënë operacionit ushtarak kundër Pakistanit nga Nju Delhi mbart simbolikë fetare.
Sindoor i referohet pikës së kuqe të ndezur në ballin e grave indiane, që tregon se ato janë të martuara.
Masakra e prillit në Kashmirin e administruar nga India la shumë gra indiane të veja. Disa ditë më vonë, imazhi i një gruaje pranë trupit të pajetë të burrit të saj u bë viral, duke u bërë një simbol i pikëllimit që pësuan viktimat e sulmit.
Ministrat e Mbrojtjes dhe të Jashtëm të Indisë postuan një imazh të këtij pluhuri karakteristik të kuq në Twitter.
Si ndikohet udhëtimi ajror?
India ka pezulluar funksionimin e shumë aeroporteve të saj, gjë që ka rezultuar në anulimin e shumë fluturimeve nga linjat ajrore Indigo dhe Spicejet.
Air India gjithashtu ndryshoi dy nga fluturimet e saj ndërkombëtare.
Kompania ajrore Qatar Airways ka pezulluar përkohësisht fluturimet për në Pakistan.
Linjat ajrore ndërkombëtare të Pakistanit njoftuan se fluturimet që ishin tashmë në ajër u devijuan për në Karaçi, ndërsa ato që pritej të niseshin u shtynë.
Historia e një plage të vjetër
Me tërheqjen britanike në vitin 1947, zona u nda sipas vijave fetare: pjesa me shumicë hindu u bë India, dhe dy pjesët me shumicë myslimane formuan Pakistanin.
“Divorci” nuk ishte aq miqësor, siç tregohet nga lëvizjet masive të popullsisë dhe konfliktet etnike.
Çështja më e mprehtë ishte ajo e Kashmirit, i cili në kohën e ndarjes ishte një principatë e pavarur.
Edhe pse shumica e banorëve ishin myslimanë, Maharaja Hari Shah përfundimisht zgjodhi të bashkohej me Indinë, gjë që shkaktoi luftën e parë.
Pakistanezët pushtuan një të tretën e territorit, ndërsa armëpushimi i Vitit të Ri i vitit 1949 parashikoi një referendum mbi çështjen e vetëvendosjes, diçka që India nuk e zbatoi kurrë.
Luftërat pasuese të viteve 1965 dhe 1999 nuk e ndryshuan status quo-në. Ndërkohë, një lojtar i tretë i ishte shtuar konfliktit rajonal, Kina, e cila në vitin 1962, pas një lufte me Indinë, pushtoi rajonin pothuajse të pabanuar, por strategjikisht të rëndësishëm të Aksai Chin, rreth 15% të sipërfaqes së Kashmirit.
Edhe pse Pakistani i pushtuar ushtarakisht ishte një aleat i ngushtë i SHBA-së, Kina e Maos zgjodhi ta mbështeste atë, ndërsa India, fuqia kryesore e Lëvizjes së të Paangazhuarve nën Nehru-n dhe Gandin, kishte marrëdhënie të ngushta me BRSS-në.
Në vitin 1987, një kryengritje e madhe shpërtheu në Kashmirin e administruar nga India, pas mashtrimeve të përhapura në zgjedhjet lokale. Represioni i përgjakshëm i kthen myslimanët në luftë të armatosur. Lashkar-e-Taiba ishte formuar që në vitin 1985 me paratë dhe mbështetjen e Osama bin Ladenit, i cili në atë kohë ishte bashkëpunëtor i amerikanëve në luftën kundër sovjetikëve në Afganistan. Pasi sovjetikët u dëbuan, Bin Ladeni vazhdoi të mbështeste kauzën e Kashmirit, ndërsa talebanët në Afganistan i siguruan Pakistanit thellësinë strategjike që i nevojitej në përballjen e tij me Indinë.
Gjërat ndryshuan pas 11 shtatorit 2001. Pakistani, ku Bin Ladeni u fsheh dhe u vra, përfundoi në anën e gabuar të historisë, ndërsa India u bë një aleat i vlefshëm i SHBA-së në përpjekjet e saj për të frenuar Kinën në rritje. Nën presionin e Uashingtonit, Islamabadi e nxjerr jashtë ligjit Lashkar-e-Taibën (megjithëse shumë argumentojnë se ajo vazhdoi të vepronte nën një maskë tjetër) dhe nënshkruan një marrëveshje paqeje me fqinjët e saj.
Recesioni, megjithatë, nuk zgjati shumë. Gjakderdhja e shkaktuar nga komandot islamiste në Mumbai në nëntor 2008 (175 të vdekur, mbi 300 të plagosur) e shtyu Indinë të anulojë marrëveshjet e paqes. Ngritja e nacionalistit Narendra Modi në kryeministër të Indisë nuk është e favorshme për kompromis.
Në vitin 2019, Modi shfuqizoi regjimin gjysmë-autonom në Kashmir, vendosi sundim të ashpër policor dhe lejoi blerjen e tokës nga jo-rezidentët e rajonit. E gjithë kjo e largon popullsinë vendase, e cila, sipas një sondazhi të kohëve të fundit, 91% dëshiron t’i bashkohet Pakistanit dhe të mos bëhet vasal i turistëve të pasur indianë.
Rreziku i “dominos”
Rreziqet e një fenomeni rajonal “domino” janë të mëdha. Modi ka synuar jo vetëm Islamabadin, por edhe qeverinë e përkohshme të Bangladeshit nën drejtimin e Muhammad Yunus.
Ekonomisti, fitues i Çmimit Nobel për Paqen, mori detyrën gushtin e kaluar pas një kryengritjeje popullore kundër paraardhësit të tij, Sheikh Hasina, i cili iku në Indi. Në muajt që pasuan, Yunusi u distancua nga boshti tradicional me Indinë dhe u kthye drejt Pakistanit dhe Kinës. Nga ana e tij, Sharif dhe Teherani po kritikojnë Modin për mbështetjen indiane për lëvizjet separatiste në Balochistanin pakistanez dhe iranian.
Dhe ja ku është Turqia
Ekonomikisht dhe ushtarakisht më i dobët se India (megjithëse ka arritur barazi në fushën bërthamore), Pakistani ka shumë të ngjarë të kërkojë mbështetje nga aleati i tij i fortë, Kina, në dritën e konfliktit që po afrohet. Nga ana e saj, India pret mbështetje nga administrata Trump, e cila përballet me një dilemë akute; Nëse përgjigjet pozitivisht, do të rrisë rreziqet e luftës bërthamore, nëse jo, do të humbasë një aleat kaq të madh dhe të vlefshëm si India.
Ndërkohë, mediat pro-qeveritare në Turqi raportuan se Ankaraja dërgoi gjashtë aeroplanë me pajisje ushtarake në Pakistan. Presidenca turke e mohoi këtë, por nuk ka dyshim se Erdogan do të bëjë gjithçka që mundet për të ndihmuar aleatin e tij të ngushtë në një kohë që ka më shumë nevojë për mbështetje.
