Nga Baton Haxhiu
Euronews Barometer ka hapur sezonin e sondazheve duke sjellë një pasqyrë të qartë mbi atë që mendojnë qytetarët shqiptarë për gjendjen e vendit dhe pritshmëritë e tyre për të ardhmen.
Ky sondazh synon të kapë pulsin e shoqërisë në një moment kur pakënaqësia me ekonominë dhe qeverisjen është e lartë, ndërsa zgjedhjet e 11 majit afrohen pa një garë të vërtetë për pushtet.
Përmes të dhënave të grumbulluara, ky barometër jo vetëm që evidenton sfidat dhe shqetësimet kryesore të qytetarëve, por gjithashtu projekton skenarët e mundshëm për rezultatin zgjedhor, duke treguar se pavarësisht pakënaqësisë së përgjithshme, balanca e forcave politike mbetet e pandryshuar.
Shqipëria e sotme është një vend i tensionuar mes pakënaqësisë së përgjithshme dhe një stabiliteti politik që duket i paprekur.
Sondazhi më i fundit i Barometrit tregon një realitet të dyfishtë: nga njëra anë, një pesimizëm i madh për situatën ekonomike dhe drejtimin e vendit, dhe nga ana tjetër, një Partia Socialiste që vijon të mbetet forca dominuese në prag të zgjedhjeve të 11 majit.
Përqindjet e larta të pakënaqësisë me gjendjen ekonomike dhe qeverisjen sugjerojnë një ambient të tensionuar shoqëror.
Më shumë se 40% e qytetarëve e shohin situatën e vendit si shumë të keqe, ndërsa mbi 45% besojnë se ekonomia e vendit është përkeqësuar ndjeshëm.
Çmimet e larta, kostoja e jetesës dhe emigrimi janë faktorët kryesorë që rëndojnë mbi shoqërinë shqiptare. Kjo nënkupton një ndjenjë të thelluar zhgënjimi që mund të përkthehet në një rritje të abstenimit në zgjedhje ose një nevojë për një alternativë të re.
Megjithatë, ajo që bie në sy është se ky zhgënjim nuk po e shndërron opozitën në një alternativë të besueshme.
PS mbetet e favorizuara për të fituar zgjedhjet me një projeksion midis 48.1% dhe 52.1%, ndërsa Partia Demokratike dhe partitë e tjera opozitare mbeten të fragmentuara dhe me mbështetje më të ulët.
Kjo tregon qartë një realitet politik ku, pavarësisht kritikave të ashpra ndaj qeverisë, mungesa e një alternative të fortë e bën të vështirë një rotacion politik.
Pse PS kryeson pavarësisht pakënaqësisë?
Disa faktorë socio-politikë shpjegojnë këtë paradoks.
Fragmentimi i opozitës dhe mungesa e një alternative të qartë – Përçarja brenda Partisë Demokratike dhe mungesa e një figure të vetme që mund të sfidojë Edi Ramën ka krijuar konfuzion te votuesit opozitarë.
Lufta e brendshme në PD, ndarja e votës opozitare mes disa partish dhe mungesa e një vizioni të qartë ekonomik e bëjnë të vështirë që një bllok opozitar të fitojë terren të mjaftueshëm për të konkurruar me PS.
Rrjeti klientelist dhe varësia ekonomike nga qeveria – PS ka ndërtuar një strukturë të fuqishme patronazhi dhe kontrollon sektorë kyç të ekonomisë dhe administratës publike.
Një pjesë e madhe e elektoratit është drejtpërdrejt e lidhur me shtetin përmes vendeve të punës dhe përfitimeve ekonomike, duke krijuar një varësi të caktuar që e vështirëson largimin e tyre nga mbështetja për qeverinë.
Frika nga destabilizimi politik – Për shumë votues, PS paraqitet si një opsion më i qëndrueshëm në krahasim me një opozitë të paorganizuar.
Në një klimë politike ku qytetarët e shohin me dyshim aftësinë e opozitës për të qeverisur, shumica mund të zgjedhin “të keqen më të vogël” në vend të një ndryshimi të paparashikueshëm.
Votuesit pragmatikë dhe mungesa e një fryme të madhe ndryshimi – Ndonëse ekonomia është një shqetësim madhor, nuk ka një valë të fortë indinjate apo protestash të organizuara që të sinjalizojnë një dëshirë kolektive për ndryshim politik. Kjo bën që shumë votues të vendosin në mënyrë pragmatike, duke votuar për stabilitetin dhe duke shmangur eksperimente të reja politike.
Çfarë tregon Barometri për 11 majin?
Në prag të zgjedhjeve, situata është e qartë: PS është favoritja për të siguruar një mandat tjetër, ndërsa opozita përballet me një sfidë të madhe për të rikuperuar terrenin e humbur.
Nëse zgjedhjet mbahen sot, PS ka të gjitha gjasat të fitojë një shumicë të re diferenca midis saj dhe PD-së është e madhe, ndërsa partitë më të vogla opozitare nuk duket se kanë fuqinë për të bërë një ndryshim domethënës në rezultatin e zgjedhjeve.
Rritja e abstenimit është një faktor i rëndësishëm – Me zhgënjimin e madh për gjendjen ekonomike dhe mungesën e një alternative të fortë, është e mundur që një përqindje e konsiderueshme e votuesve të vendosin të mos marrin pjesë në zgjedhje.
Kjo mund të ndikojë ndjeshëm në rezultatin final dhe të favorizojë partinë që ka një bazë të qëndrueshme elektorale – në këtë rast, PS.
Opozita ka ende një shans, por kërkon një strategji emergjente – Nëse PD dhe partitë e tjera opozitare arrijnë të krijojnë një mesazh të unifikuar dhe të përqendrohen te çështjet ekonomike me një strategji të qartë, mund të shohim një ngushtim të diferencës me PS. Por koha është e shkurtër dhe ndarja brenda opozitës mbetet pengesa kryesore.
Një rotacion politik është i pamundur pa një riorganizim të thellë opozitar – Nëse opozita nuk bashkohet dhe nuk ofron një alternativë konkrete për qytetarët, qeveria aktuale do të vazhdojë të mbajë pushtetin, pavarësisht kritikave dhe pakënaqësisë së lartë me situatën ekonomike.
Si do të duket Shqipëria pas 11 majit?
Nëse rezultatet e barometrit pasqyrohen në zgjedhje, Shqipëria e 12 majit do të duket shumë si Shqipëria e sotme.
Një PS e fortë në pushtet, një opozitë ende në kërkim të një udhëheqjeje të qartë, dhe një elektorat gjithnjë e më i pakënaqur me gjendjen ekonomike. Dallimi i vetëm mund të jetë një pakësim i pjesëmarrjes në votime dhe një thellim i hendekut midis qytetarëve dhe klasës politike.
Në këtë kontekst, Barometri nuk parashikon një tronditje të madhe politike, por tregon qartë një realitet ku zgjedhjet e 11 majit janë më shumë një test për opozitën sesa një betejë e vërtetë për pushtet.
Nëse opozita dështon të prodhojë një strategji efektive, PS do të vazhdojë të qeverisë me një mandat të katërt, ndërsa qytetarët do të përballen me të njëjtat sfida ekonomike dhe sociale që dominojnë sot debatin publik.
Në fund të fundit, Shqipëria e 11 majit duket se do të jetë një vend që kërkon ndryshim, por ende nuk ka gjetur një alternativë të qartë për ta realizuar atë.
