Nga Dany Moudallal, L’orient-le Jour
Në një kohë kur Hamasi kërkon të mos duket i dobësuar pas dy vitesh lufte shkatërruese në Gaza, Autoriteti Palestinez nga ana tjetër duket i paaftë të reformohet, duke u zhytur gjithnjë e më shumë në një krizë legjitimiteti dhe besueshmërie. Kjo ndodh ndërkohë që çështja e një shteti palestinez nuk ka qenë ndonjëherë më shumë në qendër të vëmendjes ndërkombëtare në dekadat e fundit, veçanërisht përballë zgjerimit të ambicieve koloniale izraelite në Bregun Perëndimor.
Kush, brenda lëvizjes kombëtare palestineze, mund të përfitojë nga fitoret diplomatike që sollën valët e fundit të njohjes së Palestinës dhe ta çojë përpara sovranitetin palestinez? Gazeta “L’Orient-Le Jour” bisedon me Hussein Ibish, studiues në Institutin e Shteteve të Gjirit Arab.
Cili është sot popullariteti i Hamasit tek palestinezët? Çfarë pasojash mund të ketë kjo në politikën e brendshme?
Ne nuk e dimë saktësisht nivelin aktual të popullaritetit të Hamasit. Megjithatë, duket se lëvizja ka fituar terren në Bregun Perëndimor, ndërkohë që ka humbur shumë në Gaza. Hamasi mbetet një aktor i fuqishëm në shoqërinë palestineze, ku politika është ende binare dhe funksionon si një lojë me shumë zero. Prej dy dekadash, Hamasi dhe Fatah janë në një luftë për pushtet, që do të vazhdojë gjersa njëra palë të triumfojë plotësisht ose të dyja të zhduken për t’i lënë vendin një force të re që ende nuk ekziston.
Status quo-ja mes këtyre dy fraksioneve pritet të vazhdojë. Dhe kjo është një tragjedi, sepse palestinezët ndodhen pa një drejtim të vërtetë kombëtar dhe efektiv. Aktualisht, Fatah ka një mundësi për të konsoliduar autoritetin e tij në kurriz të Hamasit, por i mungon një udhëheqje e fortë dhe vendimtare për ta arritur këtë. Hamasi do të vazhdojë ta sfidojë Fatahun politikisht dhe të fitojë terren, por pas katastrofës që shkaktoi në Gaza, një fitore politike për këtë lëvizje islamiste është sot e pamundur.
Kush mund të kapitalizojë mbështetjen ndërkombëtare për një shtet palestinez, e cila është rritur pas luftës në Gaza?
Vetëm OLP (Organizata për Çlirimin e Palestinës) ka këtë aftësi. Ajo mbetet institucioni i vetëm legjitim që përfaqëson palestinezët. Por nuk duket se po funksionon në mënyrë efektive për të përfituar realisht nga kjo situatë. OLP ka nevojë për një udhëheqje të re, me kredibilitet – ajo aktuale është e tejkaluar prej kohësh. Mahmoud Abbas duhet të tërhiqet. Lëvizja kombëtare palestineze është sot e penguar nga një lider i paaftë, që duket më i kënaqur me rolin e një “kryetari bashkie në Ramallah” sesa si lider i popullit palestinez.
Që OLP të mund të udhëheqë reformat e nevojshme, drejtuesit e saj duhet të ndryshojnë thellësisht qëndrimin ose të hapin rrugë për një brez të ri liderësh, që duhet të dalë në skenë sa më shpejt.
A mund të përfaqësojë Marwan Barghouti një rilindje për lëvizjen kombëtare palestineze?
Marwan Barghouti është mbi të gjitha një figurë simbolike, e respektuar gjerësisht për shkak të mitit të ndërtuar rreth tij gjatë intifadës së dytë. Në burg, ai ka ditur të ruajë marrëdhënie të mira me islamistët, duke mbetur një lider besnik ndaj OLP-së. Por për sa kohë mbetet në burg, roli i tij mbetet thjesht simbolik.
Izraeli nuk do të lirojë kurrë një figurë që mund të forcojë lëvizjen kombëtare palestineze laike që përfaqësohet nga OLP. Shteti hebre e preferon të merret me Hamasin, madje ta lejojë atë të forcohet, sepse rreziku që paraqet ai kufizohet me sulme apo rrëmbime (si më 7 Tetor), pa e vënë në diskutim aneksimin e vazhdueshëm të Bregut Perëndimor, që është objektivi kryesor i qeverisë aktuale izraelite.
Projekti i Hamasit për një shtet islamik në gjithë territorin është i parealizueshëm; për Izraelin është e dobishme të ketë një armik të tillë. Ndërsa Fatah ndjek një objektiv shumë më të mundshëm: krijimin e një shteti të vogël palestinez që të bashkëjetojë me Izraelin, një ide e mbështetur gjerësisht nga bashkësia ndërkombëtare. Dhe pikërisht kjo përbën kërcënimin real për projektin izraelit të aneksimit. Prandaj Izraeli preferon të përballet me Hamasin sesa me Fatahun.
Çdo përparim drejt një shteti palestinez varet gjithashtu nga reformat e Autoritetit Palestinez, të përmendura në planin Trump për Gazën.
Deri ku shkon mbështetja amerikane për këto përpjekje dhe çfarë duhet bërë?
Politika amerikane ka si synim forcimin e Autoritetit Palestinez, por Izraeli e kundërshton ashpër, besnik ndaj qëllimit për të aneksuar Bregun Perëndimor. SHBA-të lihen peng i këtij vullneti izraelit. Uashingtoni duhet të njohë në mënyrë eksplicite të drejtën e palestinezëve për një shtet në tokat historike palestineze dhe ta shoqërojë këtë njohje me një paketë reformash që kërkohen nga Autoriteti Palestinez, në këmbim të përfitimeve konkrete, për të vendosur themelet e një sovraniteti të pavarur palestinez.
Qeveria izraelite do ta shihte këtë si një kërcënim ekzistencial, por nuk ka rëndësi, bota duhet të veprojë në këtë drejtim, njësoj siç krijoi Izraelin dikur, pavarësisht kundërshtimeve të shumicës palestineze në atë kohë.
Zgjedhjet janë gjithashtu të domosdoshme, por partitë që nuk pranojnë angazhimet ndërkombëtare të OLP-së, përfshirë letrën e njohjes së Izraelit nga Yasser Arafat më 1993, nuk duhet të lejohen të marrin pjesë. OLP duhet të mbetet përfaqësuesi i vetëm legjitim i popullit palestinez në arenën ndërkombëtare. Çdo parti që do të marrë pjesë në zgjedhje, duhet ta bëjë këtë brenda këtij kuadri. Kjo është mënyra më e mirë për ta trajtuar Hamasin si një problem politik dhe pengesë për zgjidhjen me dy shtete.
Fatkeqësisht, asgjë nga këto nuk duket e mundur, sepse SHBA-të nuk janë të gatshme të përballen me Izraelin në këtë drejtim.
