• Kontakt
  • Kreu
  • Rreth Nesh
Thursday, July 10, 2025
  • Login
Javanews
  • Politikë
  • Kronikë
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Kulturë
  • Opinion
  • Tendencë
  • Të tjera
    • Media në Tranzicion
    • Kosova
    • Editorial
    • Kuriozitete
    • Teknologji
    • Sociale
    • Horoskopi
    • Dossier
    • Shëndetesi
    • Exlibris
    • Intervistë
    • Kuzhinë
    • Në plan të parë
No Result
View All Result
Javanews
Home Dossier

Naftë, grusht shteti dhe hakmarrje! Si nisi armiqësia SHBA-Iran?

by A R
18/06/2025 10:44
Protesta në Teheran, gusht 1953

Protesta në Teheran, gusht 1953

Shperndaj ne FacebookShperndaj ne Twitter

Që prej nisjes së tensioneve në Lindjen e Mesme, thirrjet që Irani të ndryshojë regjim janë shtuar ndjeshëm, me Presidentin amerikan Donald Trump dhe kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu që nuk përjashtojnë mundësinë e ekzekutimit të liderit suprem të Iranit, Ajatollah Ali Khamenei.

Iranianët e kanë përjetuar edhe më parë ndërhyrjen e SHBA-ve, në vendin e tyre.

Fushat naftëmbajtëse

Në vitin 1953, SHBA ndihmoi në organizimin e një grushti shteti për të rrëzuar kryeministrin e zgjedhur në mënyrë demokratike të Iranit, Mohammad Mossadegh.

Ai kishte premtuar se do të shtetëzonte fushat naftëmbajtëse të vendit, një veprim që SHBA-të dhe Britania e Madhe e panë si një kërcënim serioz, duke qenë se vareshin nga nafta e Lindjes së Mesme.

Në kulmin e Luftës së Ftohtë, lëvizja për shtetëzimin e naftës u pa si popullore brenda Iranit dhe si një fitore për Bashkimin Sovjetik të asaj kohe.

Fuqizimi i Shahut

Qëllimi i grushtit të shtetit ishte mbështetja e monarkut iranian, Mohammad Reza Pahlavi, që të sundonte si Shah i Iranit dhe emërimi i një kryeministri të ri, Gjeneral Fazlollah Zahedi.

Grushti i shtetit

Para ngjarjes, CIA dhe Shërbimi Sekret Britanik (SIS) ndihmuan në nxitjen e pakënaqësisë ndaj Mossadeghut përmes propagandës. Në vitin 1953, CIA dhe SIS bashkuan forcat dhe organizuan protesta të mëdha kundër Mossadeghut, të cilave më vonë iu bashkua edhe ushtria.

Paratë amerikane

Për të siguruar stabilitet për Zahedin, kryeministrin e ri, CIA i vuri në dispozicion fshehurazi 5 milionë dollarë brenda dy ditëve nga marrja e pushtetit, shkruan CNN.

Ish-Presidenti Barack Obama pranoi ndërhyrjen në grushtin e shtetit edhe në vitin 2009.

Shah Mohammad Reza Pahlavi

Pasi Mossadeghu u hoq nga pushteti, SHBA forcoi mbështetjen për Shahun Pahlavi. Ndërhyrja e huaj shkaktoi zemërim të madh te populli iranian, duke ushqyer ndjenja anti-amerikane për dekada.

Revolucioni Islamik

Shahu u bë një aleat i ngushtë i SHBA-së. Por në fund të vitit 1970, miliona iranianë dolën në rrugë kundër regjimit të tij, të cilin e shihnin si të korruptuar. Protestuesit laikë e kundërshtonin për autoritarizmin e tij, ndërsa islamistët për shkak të agjendës së tij modernizuese.

Shahu u rrëzua në Revolucionin Islamik të vitit 1979, i cili i dha fund monarkisë së mbështetur nga Perëndimi dhe solli në pushtet Republikën Islamike dhe sundimin klerikal.

Next Post
Policia ‘habitet’ kur thyen murin e një banese në Vlorë, gjen dy automatikë, 14 granata e 2200 fishekë

Policia 'habitet' kur thyen murin e një banese në Vlorë, gjen dy automatikë, 14 granata e 2200 fishekë

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

TË FUNDIT

Netanyahu para vizitës në Uashington: Takimi me Trump mund të kontribuojë në një marrëveshje për armëpushim në Gaza

Netanyahu: Izraeli nuk kërkon të zhvendosë banorët e Gazës, por i lejon ata të largohen nëse duan

July 9, 2025
Shefi i NATO-s, Mark Rutte vizitë në Berlin: Aleatët duhet të rrisin prodhimin e armëve

Shefi i NATO-s, Mark Rutte vizitë në Berlin: Aleatët duhet të rrisin prodhimin e armëve

July 9, 2025
Shtohen pickimet nga gjarpri, rastet kryesisht në zonat rurale, pajisen qendrat shëndetësore me ilaçe

Shtohen pickimet nga gjarpri, rastet kryesisht në zonat rurale, pajisen qendrat shëndetësore me ilaçe

July 9, 2025
Vjedhja e e-maileve të SPAK, Meçe: Hetimet janë sekrete, s’ka mekanizëm për të ndërhyrë nga jashtë brenda!

Veliaj në burg, Tirana pa kryetar/ Meçe: Erioni, motor pune për kryeqytetin, por duhej të dorëhiqej…

July 9, 2025
Macron në Londër: Franca dhe Britania mund ta shpëtojnë Evropën

Macron në Londër: Franca dhe Britania mund ta shpëtojnë Evropën

July 9, 2025
Alarm në Europë/ BE grumbullon ushqime, karburant dhe ilaçe, përgatitje për një sulm të mundshëm rus

“Duhet shkundje e fortë në PD”/ Kulluri: Salianji, Alimehmeti dhe Tabaku kanë legjitimitetin të hapin debatin e rinovimit të partisë

July 9, 2025
Alarm në Europë/ BE grumbullon ushqime, karburant dhe ilaçe, përgatitje për një sulm të mundshëm rus

Alarm në Europë/ BE grumbullon ushqime, karburant dhe ilaçe, përgatitje për një sulm të mundshëm rus

July 9, 2025
“Na nxirrni jashtë!”/ Pasagjerët shqiptarë bllokohen në autobus në pistën e aeroportit të Beogradit

“Na nxirrni jashtë!”/ Pasagjerët shqiptarë bllokohen në autobus në pistën e aeroportit të Beogradit

July 9, 2025
“Rama i bëri thirrje SPAK-ut të hetonte Berishën”, Jamarbër Malltezi rrëfen 20 muajt e arrestit shtëpiak

“Rama i bëri thirrje SPAK-ut të hetonte Berishën”, Jamarbër Malltezi rrëfen 20 muajt e arrestit shtëpiak

July 9, 2025
“Salianji, viktimë e Berishës”/ Meçe: Ervini e kuptoi që ishte braktisur kur u fut në PD

“Salianji, viktimë e Berishës”/ Meçe: Ervini e kuptoi që ishte braktisur kur u fut në PD

July 9, 2025
  • Adresa: Rruga “Mihal Popi”, Pallatet 1 Maji, Shkalla 26, Apartamenti 5, Tiranë
  • Email: javanews.al@gmail.com
  • Kontakt
  • Kreu
  • Rreth Nesh

© 2025 JAVA NEWS - Të drejtat mbi përmbajtjen mbrohen sipas etikës profesionale dhe ligjeve të Republikës së Shqipërisë.

No Result
View All Result
  • Politikë
  • Kronikë
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Kulturë
  • Opinion
  • Tendencë
  • Të tjera
    • Media në Tranzicion
    • Kosova
    • Editorial
    • Kuriozitete
    • Teknologji
    • Sociale
    • Horoskopi
    • Dossier
    • Shëndetesi
    • Exlibris
    • Intervistë
    • Kuzhinë
    • Në plan të parë

© 2025 JAVA NEWS - Të drejtat mbi përmbajtjen mbrohen sipas etikës profesionale dhe ligjeve të Republikës së Shqipërisë.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com