• Kontakt
  • Kreu
  • Rreth Nesh
Tuesday, December 9, 2025
  • Login
Javanews
  • Politikë
  • Kronikë
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Kulturë
  • Opinion
  • Tendencë
  • Të tjera
    • Media në Tranzicion
    • Kosova
    • Editorial
    • Kuriozitete
    • Teknologji
    • Sociale
    • Horoskopi
    • Dossier
    • Shëndetesi
No Result
View All Result
Javanews
Home Dossier

Naftë, grusht shteti dhe hakmarrje! Si nisi armiqësia SHBA-Iran?

by A R
18/06/2025 10:44
Protesta në Teheran, gusht 1953

Protesta në Teheran, gusht 1953

Shperndaj ne FacebookShperndaj ne Twitter

Që prej nisjes së tensioneve në Lindjen e Mesme, thirrjet që Irani të ndryshojë regjim janë shtuar ndjeshëm, me Presidentin amerikan Donald Trump dhe kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu që nuk përjashtojnë mundësinë e ekzekutimit të liderit suprem të Iranit, Ajatollah Ali Khamenei.

Iranianët e kanë përjetuar edhe më parë ndërhyrjen e SHBA-ve, në vendin e tyre.

Fushat naftëmbajtëse

Në vitin 1953, SHBA ndihmoi në organizimin e një grushti shteti për të rrëzuar kryeministrin e zgjedhur në mënyrë demokratike të Iranit, Mohammad Mossadegh.

Ai kishte premtuar se do të shtetëzonte fushat naftëmbajtëse të vendit, një veprim që SHBA-të dhe Britania e Madhe e panë si një kërcënim serioz, duke qenë se vareshin nga nafta e Lindjes së Mesme.

Në kulmin e Luftës së Ftohtë, lëvizja për shtetëzimin e naftës u pa si popullore brenda Iranit dhe si një fitore për Bashkimin Sovjetik të asaj kohe.

Fuqizimi i Shahut

Qëllimi i grushtit të shtetit ishte mbështetja e monarkut iranian, Mohammad Reza Pahlavi, që të sundonte si Shah i Iranit dhe emërimi i një kryeministri të ri, Gjeneral Fazlollah Zahedi.

Grushti i shtetit

Para ngjarjes, CIA dhe Shërbimi Sekret Britanik (SIS) ndihmuan në nxitjen e pakënaqësisë ndaj Mossadeghut përmes propagandës. Në vitin 1953, CIA dhe SIS bashkuan forcat dhe organizuan protesta të mëdha kundër Mossadeghut, të cilave më vonë iu bashkua edhe ushtria.

Paratë amerikane

Për të siguruar stabilitet për Zahedin, kryeministrin e ri, CIA i vuri në dispozicion fshehurazi 5 milionë dollarë brenda dy ditëve nga marrja e pushtetit, shkruan CNN.

Ish-Presidenti Barack Obama pranoi ndërhyrjen në grushtin e shtetit edhe në vitin 2009.

Shah Mohammad Reza Pahlavi

Pasi Mossadeghu u hoq nga pushteti, SHBA forcoi mbështetjen për Shahun Pahlavi. Ndërhyrja e huaj shkaktoi zemërim të madh te populli iranian, duke ushqyer ndjenja anti-amerikane për dekada.

Revolucioni Islamik

Shahu u bë një aleat i ngushtë i SHBA-së. Por në fund të vitit 1970, miliona iranianë dolën në rrugë kundër regjimit të tij, të cilin e shihnin si të korruptuar. Protestuesit laikë e kundërshtonin për autoritarizmin e tij, ndërsa islamistët për shkak të agjendës së tij modernizuese.

Shahu u rrëzua në Revolucionin Islamik të vitit 1979, i cili i dha fund monarkisë së mbështetur nga Perëndimi dhe solli në pushtet Republikën Islamike dhe sundimin klerikal.

Next Post
Policia ‘habitet’ kur thyen murin e një banese në Vlorë, gjen dy automatikë, 14 granata e 2200 fishekë

Policia 'habitet' kur thyen murin e një banese në Vlorë, gjen dy automatikë, 14 granata e 2200 fishekë

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

TË FUNDIT

Analiza: A mund të “vallëzojnë tango” Shkupi dhe Sofja?

Analiza: A mund të “vallëzojnë tango” Shkupi dhe Sofja?

December 9, 2025
Tony Blair përjashtohet nga bordi i mbikëqyrjes së Gazës në planin e Trumpit për armëpushim

Tony Blair përjashtohet nga bordi i mbikëqyrjes së Gazës në planin e Trumpit për armëpushim

December 9, 2025
Pse hetimi i 21 janarit është katalizatori real i ndryshimit në opozitë?

Pse hetimi i 21 janarit është katalizatori real i ndryshimit në opozitë?

December 9, 2025
Gripi që po alarmon Europën, varianti “K” është shumë ngjitës dhe më agresiv

Gripi që po alarmon Europën, varianti “K” është shumë ngjitës dhe më agresiv

December 9, 2025
PD ‘e tradhtoi’ në garën për AP, Ndregjoni: Berisha të tregojë se lojën e kujt po bën

PD ‘e tradhtoi’ në garën për AP, Ndregjoni: Berisha të tregojë se lojën e kujt po bën

December 9, 2025

PD, si seksioni i Qerretit

December 9, 2025
“Salianji pa kartë morale”, Ibsen Elezi: PD është kthyer në pronë personale të Berishës

“Salianji pa kartë morale”, Ibsen Elezi: PD është kthyer në pronë personale të Berishës

December 9, 2025
Me miliona të vrarë në Kongo/ Lufta për “tokën e artë”, mineralet përfshijnë edhe Amerikën

Me miliona të vrarë në Kongo/ Lufta për “tokën e artë”, mineralet përfshijnë edhe Amerikën

December 9, 2025
“Partitë e vogla, të parëndësishme”/ Vëllai i tij pjesë e listave për 11 majin? Ja si përgjigjet Arlin Qori

Arlind Qori i Lëvizjes Bashkë paralajmëron protestën para Kuvendit të Enjten..

December 9, 2025
Shkakton polemika/ Izraeli pranë vendosjes së dënimit me vdekje për palestinezët! Ministri paraqitet me “litarin në fyt”

Shkakton polemika/ Izraeli pranë vendosjes së dënimit me vdekje për palestinezët! Ministri paraqitet me “litarin në fyt”

December 9, 2025
  • Adresa: Rruga “Mihal Popi”, Pallatet 1 Maji, Shkalla 26, Apartamenti 5, Tiranë
  • Email: javanews.al@gmail.com
  • Kontakt
  • Kreu
  • Rreth Nesh

© 2025 JAVA NEWS - Të drejtat mbi përmbajtjen mbrohen sipas etikës profesionale dhe ligjeve të Republikës së Shqipërisë.

No Result
View All Result
  • Politikë
  • Kronikë
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Kulturë
  • Opinion
  • Tendencë
  • Të tjera
    • Media në Tranzicion
    • Kosova
    • Editorial
    • Kuriozitete
    • Teknologji
    • Sociale
    • Horoskopi
    • Dossier
    • Shëndetesi

© 2025 JAVA NEWS - Të drejtat mbi përmbajtjen mbrohen sipas etikës profesionale dhe ligjeve të Republikës së Shqipërisë.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In