• Kontakt
  • Kreu
  • Rreth Nesh
Sunday, December 21, 2025
  • Login
Javanews
  • Politikë
  • Kronikë
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Kulturë
  • Opinion
  • Tendencë
  • Të tjera
    • Media në Tranzicion
    • Kosova
    • Editorial
    • Kuriozitete
    • Teknologji
    • Sociale
    • Horoskopi
    • Dossier
    • Shëndetesi
No Result
View All Result
Javanews
Home Dossier

Naftë, grusht shteti dhe hakmarrje! Si nisi armiqësia SHBA-Iran?

by A R
18/06/2025 10:44
Protesta në Teheran, gusht 1953

Protesta në Teheran, gusht 1953

Shperndaj ne FacebookShperndaj ne Twitter

Që prej nisjes së tensioneve në Lindjen e Mesme, thirrjet që Irani të ndryshojë regjim janë shtuar ndjeshëm, me Presidentin amerikan Donald Trump dhe kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu që nuk përjashtojnë mundësinë e ekzekutimit të liderit suprem të Iranit, Ajatollah Ali Khamenei.

Iranianët e kanë përjetuar edhe më parë ndërhyrjen e SHBA-ve, në vendin e tyre.

Fushat naftëmbajtëse

Në vitin 1953, SHBA ndihmoi në organizimin e një grushti shteti për të rrëzuar kryeministrin e zgjedhur në mënyrë demokratike të Iranit, Mohammad Mossadegh.

Ai kishte premtuar se do të shtetëzonte fushat naftëmbajtëse të vendit, një veprim që SHBA-të dhe Britania e Madhe e panë si një kërcënim serioz, duke qenë se vareshin nga nafta e Lindjes së Mesme.

Në kulmin e Luftës së Ftohtë, lëvizja për shtetëzimin e naftës u pa si popullore brenda Iranit dhe si një fitore për Bashkimin Sovjetik të asaj kohe.

Fuqizimi i Shahut

Qëllimi i grushtit të shtetit ishte mbështetja e monarkut iranian, Mohammad Reza Pahlavi, që të sundonte si Shah i Iranit dhe emërimi i një kryeministri të ri, Gjeneral Fazlollah Zahedi.

Grushti i shtetit

Para ngjarjes, CIA dhe Shërbimi Sekret Britanik (SIS) ndihmuan në nxitjen e pakënaqësisë ndaj Mossadeghut përmes propagandës. Në vitin 1953, CIA dhe SIS bashkuan forcat dhe organizuan protesta të mëdha kundër Mossadeghut, të cilave më vonë iu bashkua edhe ushtria.

Paratë amerikane

Për të siguruar stabilitet për Zahedin, kryeministrin e ri, CIA i vuri në dispozicion fshehurazi 5 milionë dollarë brenda dy ditëve nga marrja e pushtetit, shkruan CNN.

Ish-Presidenti Barack Obama pranoi ndërhyrjen në grushtin e shtetit edhe në vitin 2009.

Shah Mohammad Reza Pahlavi

Pasi Mossadeghu u hoq nga pushteti, SHBA forcoi mbështetjen për Shahun Pahlavi. Ndërhyrja e huaj shkaktoi zemërim të madh te populli iranian, duke ushqyer ndjenja anti-amerikane për dekada.

Revolucioni Islamik

Shahu u bë një aleat i ngushtë i SHBA-së. Por në fund të vitit 1970, miliona iranianë dolën në rrugë kundër regjimit të tij, të cilin e shihnin si të korruptuar. Protestuesit laikë e kundërshtonin për autoritarizmin e tij, ndërsa islamistët për shkak të agjendës së tij modernizuese.

Shahu u rrëzua në Revolucionin Islamik të vitit 1979, i cili i dha fund monarkisë së mbështetur nga Perëndimi dhe solli në pushtet Republikën Islamike dhe sundimin klerikal.

Next Post
Policia ‘habitet’ kur thyen murin e një banese në Vlorë, gjen dy automatikë, 14 granata e 2200 fishekë

Policia 'habitet' kur thyen murin e një banese në Vlorë, gjen dy automatikë, 14 granata e 2200 fishekë

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

TË FUNDIT

Drejtuesit politik të PS, Andoni: PD në Fier e ka të vështirë! Me kandidimin jashtë liste, Rama i dha një mësim opozitës

“Nëse votimi do ndryshonte diçka do ishte i paligjshëm!”

December 20, 2025
Pas sulmeve me 15 të vrarë në Bondi, shteti australian planifikon ligje më të ashpra për gjuhën e urrejtjes

Pas sulmeve me 15 të vrarë në Bondi, shteti australian planifikon ligje më të ashpra për gjuhën e urrejtjes

December 20, 2025
Zbulohet plani i dhëndrit të Trump për “Rivierën e Gazës”, me hotele luksoze dhe rrjete Inteligjence Artificiale

Zbulohet plani i dhëndrit të Trump për “Rivierën e Gazës”, me hotele luksoze dhe rrjete Inteligjence Artificiale

December 20, 2025
Analiza/ A ndryshuan qëndrimet e Lëvizjes VetëVendosje së fundmi? Nëse po, pse?

Analiza/ A ndryshuan qëndrimet e Lëvizjes VetëVendosje së fundmi? Nëse po, pse?

December 20, 2025
“Nuk zbardh vendimin prej një viti”, ministri Lamallari i kërkon ILD-së hetim disiplinor për gjyqtarin Ilir Përdeda

“Nuk zbardh vendimin prej një viti”, ministri Lamallari i kërkon ILD-së hetim disiplinor për gjyqtarin Ilir Përdeda

December 20, 2025
“Videokartolina e darkës së fundvitit”, Rama pret trupin diplomatik: Krenarë për Shqipërinë!

“Videokartolina e darkës së fundvitit”, Rama pret trupin diplomatik: Krenarë për Shqipërinë!

December 20, 2025
“Shumë figura të PD janë konsumuar, t’i hapin rrugë të rinjve”/ Ja si i përgjigjet Berisha qytetarit në Kurbin

“Shumë figura të PD janë konsumuar, t’i hapin rrugë të rinjve”/ Ja si i përgjigjet Berisha qytetarit në Kurbin

December 20, 2025
“Trump, i vetmi që mund të ndalojë luftën me Rusinë”, Zelensky flet mbi negociatat për paqen

“Trump, i vetmi që mund të ndalojë luftën me Rusinë”, Zelensky flet mbi negociatat për paqen

December 20, 2025
“Hiqni koalicionet, na vjedhin votat!”/ Demokrati kritikon Berishën në Kurbin: Pse duhet të votojmë partitë e vogla?

“Hiqni koalicionet, na vjedhin votat!”/ Demokrati kritikon Berishën në Kurbin: Pse duhet të votojmë partitë e vogla?

December 20, 2025
Adoleshentët konsumojnë alkool/ Mjekët: Vijnë në spital mosha 16-20 vjeç, po helmohen

Adoleshentët konsumojnë alkool/ Mjekët: Vijnë në spital mosha 16-20 vjeç, po helmohen

December 20, 2025
  • Adresa: Rruga “Mihal Popi”, Pallatet 1 Maji, Shkalla 26, Apartamenti 5, Tiranë
  • Email: javanews.al@gmail.com
  • Kontakt
  • Kreu
  • Rreth Nesh

© 2025 JAVA NEWS - Të drejtat mbi përmbajtjen mbrohen sipas etikës profesionale dhe ligjeve të Republikës së Shqipërisë.

No Result
View All Result
  • Politikë
  • Kronikë
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Kulturë
  • Opinion
  • Tendencë
  • Të tjera
    • Media në Tranzicion
    • Kosova
    • Editorial
    • Kuriozitete
    • Teknologji
    • Sociale
    • Horoskopi
    • Dossier
    • Shëndetesi

© 2025 JAVA NEWS - Të drejtat mbi përmbajtjen mbrohen sipas etikës profesionale dhe ligjeve të Republikës së Shqipërisë.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In