Mustafa Nano: Nëse 1 ditë lexoj Çim Pekën, do jem çmendur

INTERVISTA

Mustafa Nano: Jemi rrasur këtu në një kënd, të një lokali edhe nuk jam vetëm. Jam vetë i tretë! Jam së bashku me një vajzë që e njoha sot. Quhet Ilnisa. Ilnisa, ë?

Ilnisa Agolli: Po.

Mustafa Nano: Ekzakt! Dhe me një djalë që e kam njohur prej kohësh. Quhet Mentor Nazarko, miku im, kolegu im. Dhe historia është kjo: Po bëjmë një program, ia thashë edhe Mentorit edhe Ilnisës përpara se të fillonim, përpara se kamerat të fokusoheshin tek unë; po bëjmë një program që nuk ka shok, nuk ka precedent. Mentor Nazarko së bashku me Ilnisën janë duke bërë një program 2+1 dhe…

Mentor Nazarko: Për Konica.al.

Mustafa Nano: Mentor Nazarko, përveç të tjerash, përveçse është miku im, përveçse është dhe kolegu im, është krijuesi, është arkitekti, themeluesi, pioneri…

Mentor Nazarko: Bashkë me Shpëtim Nazarkon…

Mustafa Nano: Bashkë me Shpëtim Nazarkon, i portalit Konica.al. Mentori më ftoi për të bërë një bisedë treshe, midis meje dhe Mentorit, që përfaqësojmë një gjeneratë. Megjithëse një gjeneratë nuk e përfaqësojmë sepse unë jam disi ndryshe. Jam pak më i moshuar; dhe Ilnisës që përfaqëson një gjeneratë tjetër. Në fakt këtu jemi 3 gjenerata. Unë, ti dhe Ilnisa! Kështu do të na duhet të bëjmë një bisedë, lidhur me përpjekjet që do të na duhet të bëjmë ne apo me shanset që kemi ne për të harmonizuar gjeneratat.

Mentor Nazarko: Kjo marrja e mikrofonit që ma bëre që në fillim, më kujton dicka. Ne kemi lexime letrare të niveleve të ndryshme, Ilnisa i ka më të freskëta, dhe ka një personazh Kadareja, s’ma merr për keq,  tek ‘’Nëntori i një kryeqyteti’’ që thotë: Është vanitoz i pashembullt! Edhe drejt vdekjes do të shkonte duke qeshur, mjaft që të dukej pak. Ma more mikrofonin, e fillove vetë bisedën edhe tek biseda ime.

Mustafa Nano: Vaniteti… sepse do ia japim fjalën dhe Ilnisës, vaniteti është gjëja më e falshme në botë. Me vanitet unë po kuptoj, po e përkufizoj; përpjekjen që bën robi për t’u shfaqur. Për të pasur një imazh fizik sa më të mirë. Dhe më mirë se Ilnisa vanitetin s’mund ta kuptojë njeri në këtë botë. Sepse është vajzë!

Ilnisa Agolli: Muçi ,ti nuk je thjesht një komentator publik. Je aktivist shoqëror, shkrimtar, me një stil shumë të mirë të të bërit analizën politike etj. Çfarë është të jesh analist? A mund të ketë një moshë të të bërit analizë?

Mustafa Nano: Jo, jo, nuk ka moshë.

Ilnisa Agolli: Pra unë jam 30 vjeçe, a mund ta bëj unë analisten?

Mustafa Nano: Po, sigurisht. Edhe më herët mund të bëhet. Varet nga pasionet që ka robi qysh në një moshë të hershme. Në qoftë se ai ka pasion, fjala vjen, të vëzhgojë botën, të krijojë marrëdhënie vetëm me botën, edhe, si të thuash, këtë mardhënie që ai ka, shfaq tundimin për t’ua bërë të dukshme të tjerëve, ateherë ai fillon dhe punon në këtë funksion. Mirëpo për të bërë këtë gjë, e para duhet të kesh informim. Të kesh një raport solid, të konsoliduar tëndin me botën…tëndin edhe individual. Kupton? Se të gjithë e kanë një raport me botën, por ta kesh të mirë, të konsoliduar, tëndin, dhe të ngritur mbi lexime të shumta. Jo thjesht mbi vëzhgime. Dhe e dyta, mendoj unë, duhet të dish të shkruash.

Mentor Nazarko: Të kesh dhe aparat analitk. Mendor.

Mustafa Nano: Ka dhe elemente të tjera që duhen, por duke qenë se janë këto, aparati analitik, mendoj që është një gjë më shumë e lindur sesa e fituar. Edhe fitohet. Edhe kultivohet. Po nuk e di… edhe kultivohet, sepse ndoshta unë që jam dhe inxhinier, kam një lloj tjetër aparati analitik, të ndryshëm nga ai që nuk është inxhinier në profesion.

Mentor Nazarko: Megithëse ti ke patur sprova të mira, të forta letrare. Ke patur gjakime për të shkruar letërsi në fillimet e tua, apo jo?

Mustafa Nano: Po. Unë jam shfaqur vonë, por në atë botën time, në shtëpinë time jam marrë shumë me veten dhe kam shkruar qysh i vogël. Dhe kjo më ka ndihmuar.

Mentor Nazarko: Shiko, e di pse? Se më pëlqeu kjo pyetja që bëri Ilnisa.

Mustafa Nano: Edhe mua më pëlqeu!

Mentor Nazarko: Po shikoja dje një shkëmbim në komente. Pashë një shkrim të Shpëtimit që kishte bërë për Metën, për koalicionin Meta, “Hapi foshnjarak, rrëshqitjet…” dhe aty komenti i një djali që quhet Arbër Kastrati. I cili tregonte që kishte kulturë, kishte lexime, por kishte nje egërsi të madhe. Sepse është e pashpjegueshme që ti je në portalin e dikujt dhe merresh me biografinë e dikujt, megjithëse duhet të jesh 25-30 vjeë dhe e shan dikë në shtëpinë e vet. Nuk merresh me idenë ç’je ti- ç’jam unë, por me ç’thua ti-ç’them unë. Ndaj me këtë fillova të reflektoj se ndoshta në sintoni me këtë që thotë Ilnisa, mos vallë ky brezi i ri mendon çfarë është ky Mentor Nazarko, ky Mustafa Nano, që po na japin mend? Po na shpjegojnë realitetin, kanë ca statuse të konsoliduara dhe nuk na lënë hapësire neve? Kjo meriton debat në fakt.

Mustafa Nano: Puna është që ne nuk kemi uzurpuar ndonjëhere ndonjë post në një vend. Këtu ka një treg të caktuar, ne jemi në garë. Gjëja që mat garën është audienca, si me këngëtarët, si me shkrimtarët. Ne nuk kemi uzurpuar, nuk jemi kryetar partie që kemi zënë një karrige edhe kapemi tek ajo. Ne jemi secili në punën tonë. Edhe nuk vjen një ditë që të varim këpucët në gozhdë, siç thonë futbollistët. Për ne nuk do të ketë një kohë që të varim këpucët në gozhdë. Vetëm kur s’do ketë audiencë, kur nuk do ketë më nevojë njeri për ne. Kur s’do kemi takat!

Mentor Nazarko: Megjithatë ky është një zanat (zeje) mendor dhe individual , në të cilin gjithsekush ka individualitetin e vet. Ti mirë fole, me solidaritetin e kategorisë Ne dhe Ju. Por jo të gjithë kanë të njëjtin profil intelektual, profesional të ngjashëm. Brenda kategorisë sonë ka ca njerëz të cilët…

Mustafa Nano: Ok. E di çfarë e bën profesionin tonë kolektiv? Fakti që dhe vetë ne suksesin e matim jo me atë që mendojmë për veten, por me atë që të tjerët mendojnë për ne. Pra ti mund të kesh mendim shumë të mirë për veten, kupton, por në këtë botën e sotme suksesi nuk matet me atë që ti bën për veten, por matet… kjo është e gabuar, por kështu është. Matet me mendimin që të tjerët kanë për ty. Dhe ne, kur shkruajmë, kam përshtypjen se ndodh me mua, por edhe me ty, me të gjithë…sepse ndonjëherë vetëcensurohemi. Me një fjalë, unë dua ta shkruaj një gjë ashtu si unë dua, dhe them po prit tani se unë këtë nuk po e bëj për qejfin tim, por po e bëj për ta lexuar njerëzit. Duke menduar që kjo mund të reagojë dhe provokojë një lloj reaksioni dhe për shumë njerëz ne e mbajmë dorën. Kjo gjë nuk e bën shumë individual presionin tonë. Ky lloj paniku ynë. Megjithëse procesi i shkrimit është shumë individual, ideja që këtë shkrim ti po e bën për ta hedhur për konsum public, kjo vetvetiu të krijon një lloj censure sa herë që ti bën ndonjë shkrim. Ne, nëse do ishim të lirë të shkruanim ashtu si vërtët i mendojmë gjërat, do ishte gjëja më fantastike. Vetëm se do të shkruanim dhe gjëra të frikshme. Ose gjëra të shthurura. Gjëra perverse!

Mentor Nazarko: Lapërdhi!

Mustafa Nano: Lapërdhi të të githa llojeve. Do shkonim te skaji, sepse ne e kemi brenda vetes. Muç Nano nuk është ky që shihni sot. Ilnisa nuk je ti. Unë supozoj që nuk je ti. Brenda nesh është një tjetër. Është ai i vërteti. Dhe po të nxjerrim në skenë këtë të vërtetin mund të lemerisej dynjaja. Po ta marrin vesh si jam unë… Kështu që shyqyr që ky procesi ynë, ndonëse individual, ka dhe këtë përmasën kolektive që lexohet nga të tjerët. Dhe frika, paniku ndaj të tjerëve ne na mban, na bën që t’i themi këtij të vërtetit që kemi brenda nesh: Stop! Rri aty. Nxirr vetëm këtë pjesë tënden që i duhet dynjasë, i duhet moralit publik, ineresit publik apo racional. Kështu që, nëse mendoj sot që ky vend me emrin Shqipëri, është vendi më i ndyrë në botë, nëse do e mendoja këtë…

Ilnisa Agolli: Nuk e mendon?

Mustafa Nano: Në fakt, e mendoj, por për ta thënë publikisht, unë tani  e thashë në mënyrë gazmore, por për ta thënë publikisht, do matesha. Megjithëse do të kisha gjithë arsyet e botës për ta thënë, prapë do matesha. Nuk është vetëm frika ndaj publikut, por nga fëmijët e tu, prindërit e tu, nga njerëzit që të rrethojnë e që janë më të dashur; nuk do të kuptojnë ty. Nga ky lloj agresioni që ti bën ndaj një identiteti që u përket dhe atyre. S’të përket vetëm ty! Ose e njëjta gjë mund të thuhet dhe për fenë. Nëse unë mendoj për një fe të caktuar, që është feja më idiote në botë , e me siguri ka me miliona njerëz që këtë gjë e mendojnë, nuk e thonë. Në emër të modës politikisht korrekt, sepse ka njerëz që lëndohen. Ka shumë të vërteta që ne s’i themi.

Mentor Nazarko: Meqë u kuturise tek fetë, bëjmë një udhëtim tip siologu-fe. Kjo shfaqja jote e cila ishte dhe dramë. Në fakt dhe duhet të jetë botuar si tekst apo jo?

Mustafa Nano: Jo, nuk është botuar si tekst. Është online. Live!

Mentor Nazarko: Pra ti i beson këtyre forcave të besimit që të jenë video dhe jo vetëm tekst.

Mustafa Nano: Ajo ishte një kuturisje e asaj natyre. Doja të dilja në skenë për t’i thënë ca gjëra në një formë tjetër komunikimi. Dhe i thashë.

Mentor Nazarko: Për fetë. Ishte refleksioni yt për fetë universale. Për ato inkoherencat e tyre të brendshme. Kontradiktat.

Mustafa Nano: Për ato broçkullat që thonë.

Mentor Nazarko: Ti ke refleksionet e tua mbi botën që të rrethon. Mbi këtë profesion. Mbi kolegët. Megjithatë, jo të gjithë njësoj si ty , njësoj si unë, kanë momentet e tyre subjektive. Për shembull: të njëjtin raport me pushtetin, partitë apo palët politike. Të njëjtin raport me grupet e interest, të njëjtin formim. Kështu që, në këtë kuptim, nuk jemi të gjithë njëlloj, apo jo? Ti dhe unë udhëhiqemi nga disa standarde morale sipërore, për shembull. Unë kështu e mbaj veten dhe ti gjithashtu. Por jo të githë, pasi motivohen nga interesa të çastit, a ku di çfarë…

Mustafa Nano: Unë jam në një moshë të tillë tani, që këtë diskutimin binar-moral e bëj gjithmonë e më pak.

Mentor Nazarko: S’ka nevojë ta bësh! Standardi moral të udhëheq.

Mustafa Nano: Po ti e manifeston. Mund të flasësh për moralin gjithë jetën, por ti e manifeston kur shkruan, kur sillesh, kur bisedon gjërat që thua.

Mentor Nazarko: Pra do të thuash ‘’Që unë jam i moralshëm’’.

Mustafa Nano: Jo, nuk më intereson. Sidomos në këtë bordello që e ka emrin Shqipëri, nuk më intereson më kjo gjë. Më intereson një betejë në planin e logjikës. Unë mund të mendoj për shumë njerëz tani që moralisht janë copë-copë, e më ka qëlluar shpesh që t’i kem dhe përballë dhe nëpër studio, por nuk i luftoj më me armë morale. Se po t’i luftoja do të thotë të mos shkosh. T’i refuzosh! E kam fjalën që është kaq e korruptuar shoqëria jonë, saqë betejat morale janë beteja të kota. Saqë dhe ti po të kesh arsye të forta për t’i bërë këto beteja, nuk do t’i bësh sepse nuk ta vë veshin njeri. Kështu që, unë logjikën time e kam zhvendosur tani nga binarët moralë në binarët racionalë, në analiza ku bëj arsyetime të pastra politike, juridike, ekonomike. Ose si të thuash, marr në studio interesin internacional, ashtu siç e shoh unë, se ti bën vaki e sheh ndryshe, kështu që jam i fokusuar këtu. Betejat morale i kam bere dhe unë, por ishte një herë e një kohë. Kur shoqëria shqiptare nuk ishte katandisur në këtë farë feje ku është sot.

Mentor Nazarko: Ndoshta tani duhet më shumë moral, se dhe kjo është paksa paradoksale.

Mustafa Nano: Por është një daulle që nuk ta dëgjon më njeri. Ti mund t’i biesh, por nuk ka kuptim.

Mentor Nazarko: Ti e kupton, Ilnisa, Mustafain kur flet apo kur shkruan.

Ilnisa Agolli: Po, është shumë i qartë.

Mentor Nazarko: Domethënë ia lexon shkrimet?

Ilnisa Agolli: Ia lexoj.

Mentor Nazarko: Ti i kupton që të gjithë, apo disa prej nesh ia fusin kot. Janë të kuptueshëm vetëm për brezin e tyre ose nuk i flasin të gjithëve. Të duket kështu?

Ilnisa Agolli: Ashtu më duket. Domethënë, kjo është diçka që ndodh në analiza, siç ndodh në art, gazetari, kudo.

Mentor Nazarko: Është shkallë e lartë abstraksioni?

Ilnisa Agolli: Si duket…

Mustafa Nano: Ti e ndjek jetën publike shqiptare? Ke një ide se çfarë ndodh në vend?

Ilnisa Agolli: Mendoj se deri diku…

Mustafa Nano: Dhe këtë ide e krijon nëpërmjet portaleve, televizioneve?

Ilnisa Agollit: Përgjithësisht, shtypit të shkruar dhe medias vizive.

Mustafa Nano: E çfarë ndjek në televizon? Këto programet klasike Fevziun, Ballën.

Ilnisa Agolli: Sigurisht. E meqë jemi këtu, doja të të pyesja, a ka gazetari të mirëfilltë në Shqipëri? Bëjmë ne television? A kemi ne television? Siç , a kemi ne analistë? Kemi ne moderatorë?

Mustafa Nano: Dëgjo, ka profesionistë në Shqipëri. I ka ndihmuar githë kjo përvojë e madhe pune, kanë 20-30 vjet që bëjnë gazetarin. Do s’do ti, të mëson puna. Në këtë kuptim, Blendi Fevziu është profesionist i mirë.

Ilnisa Agolli: Por a është shkrimtar i mirë?

Mustafa Nano: Shkrimtar, jo.

Mentor Nazarko: Eseist.

Mustafa Nano: Po nuk shkruan mirë. Shkruan zakonshëm, nuk e fus tek shkrimtarët. Blendi ka një gjë, që punon shumë, frazën e ka të saktë por të thjeshtë. Bën libra të thjeshtë. Enver Hoxhën- mbledh ca intervista, gjëra të tilla. Nuk është një gjë e sofistikuar. Por si personazh televiziv është i mirë.

Mentor Nazarko: Por mos ndoshta dhe ky sofistikimi është për të fituar treg më të madh.

Mustafa Nano: Jo, ai ashtu është. Nuk mund të thjeshtohesh për të fituar audiencë. Kush mendon që është i komplikuar nuk mund të thjeshtohet. Si t’i thuash Kadaresë: Thjeshtohu ti që të të kuptojë populli më shumë.

Mentor Nazarko: Shpëtim Nazarko, për shembull, thjeshtohet.

Ilnisa Agolli: Shumë.

Mustafa Nano: Ai është i thjeshtë. Nuk është se thjeshtohet.

Mentor Nazarko: Eshtë si tha ai: ‘’S’kam kohë të shkruaj shkurt.’’

Mustafa Nano: Kam përshtypjen se ai është i thjeshtë. Nuk është se jam ofensiv, e kupton? Stil i thjeshtë. Në njëfarë forme unë i kam dhe zili se shkruajnë dhe shpejt. E kështu, ndërsa Fevzo si personazh televiziv është alamet personazhi. Artikulohet mirë, di të dominojë studion. Ndërsa Sokol Balla është një nga gazetarët më inteligjentë që mund të ketë Shqipëria.

Mentor Nazarko: Po Krasta? Dhe ai bën biseda politike?

Mustafa Nano: Krasta është një kombinim midis gazetarit dhe show man-it. Krasta është më i miri, the best. Kur vjen puna për të gjetur një njëri që është kombinim i të dyjave.

Mentor Nazarko: I kam parë një intervistë një herë me Kadarenë. I shkëlqyer. Kadareja i parë në disa kënde.

Mustafa Nano: Emision apo intervistë.

Mentor Nazarko: Intervistë.

Mustafa Nano: Vetëm se Krasta ka një gabim. Kam përshtypjen se në intervistat që bën, ka një prani të madhe të vetes.

Mentor Nazarko: Flet gjatë.

Mustafa Nano: Flet gjatë. Kjo është zgjedhje që e ka bërë ai, por mua do të më pëlqente që ai të fliste më pak. Por për të qëndruar tek dy kolegët e mi që bëjnë dhe emisionet më të mëdha politike Fevzo-Balla , këta dinë të bëjnë dhe intervista. Po t’u caktosh detyrë të bëjnë një intervistë të mirë, këta janë intervistuesit më të mirë. Janë njerëz që e ndjekin shumë jetën politike. Deri në detaje, unë nuk jam kjo kategori. Mua nuk më interesojnë shumë detajet, jo vetëm në politikë, por dhe në jetë. Kështu jam! Tip esencialist. Kështu përpiqem të jem. Ndoshta më duket vetja kështu.

Mentor Nazarko:  Atëherë, shiko, se kjo është vërtet një pikëpyetje e madhe. Audienca është matës. Një indicator, tregues, matës, që i thua asaj se sa ia ke ‘’qëlluar’’me atë që shkruan, por përse duhet dikush të na lexojë një pjesë prej nesh, që në kuptimin e realitetit politik ose ekonomik, nuk i kanë të gjithë instrumentet më të cilat mund të kuptohen. Janë thjesht zanatçinj që flasin mirë, flasin bukur, flasin qartë, kanë një lloj koherence.

Mustafa Nano: Mund të thonë për ne?

Mentor Nazarko: Për një pjesë prej nesh. Sepse disa, siç the ti, e kanë fituar këtë status nga një kohë e gjatë që kanë në shtyp, në media. Për shkak të informacionit të mirë që kanë dhe nga kontaktet me politikën, kanë informacion të mirë, por ndërkohë nuk kanë instrumente për të kuptuar realitetin ekonomik, apo jo? Realitetin historik. Dhe bëjnë ca intervista në të cilat ngjan se përsëritin vetveten, kryevepra këto të takticizmit, ndoshta dhe të stilit, por vetëm kaq.

Mustafa Nano: Ky sekktori ynë është, si të thuash, i çimpekazuar, mirëpo soji i Çim Pekës janë njerëz që nuk kanë të bëjnë me këtë lloj gazetarie. Janë off-side dhe nëse do më gjeje ndonje ditë duke lexuar Çim Pekën do isha i cmendur. Dije se jam i cmendur. Ka shumë si ky.

Mentor Nazarko: Një sekondë, Çim Peka njeh realitetin politik, ka një kohë të gjatë në shtyp, di kulisa, ka informacionin, natyrisht…ofron një perspektivë të njërit krah, por ka logjikë.

Mustafa Nano: Unë nuk e njoh sa logjikë ka, por ça më kap ndonjë gje veshi, që e shoh nëpër ekrane, por nuk duket se ka logjikë. Ose ka logjikë dhe i intereson të mos ketë logjikë. Nuk më duket ndonjë gjë elegante, ose ndonjë gjë që ka gjëra për të thënë. Ashtu si Çim Peka kushdo është. Merr një informacion minimal dhe bëj një shkrim të thjeshtë. Kërkoj ndjesë që përmenda dhe emrin madje. Por unë insistoj shumë te formimi, ndaj kthehem tek kreu i bisedës, sepse më kanë thënë dhe shumë djem e vajza që studiojnë apo kanë mbaruar gazetari: Çfarë na duhet për t’u bërë gazetarë të mirë? Gjëja e parë që duhet është të dish të shkruash. Nuk them të jesh gjeni, por të dish të shkruash normalisht. Të dish të formulosh një frazë në mos të bukur, të saktë. Pastaj gjëja e dytë e rëndësishme, është të kesh një formim të mirë politik. Nuk mjafton se çfarë thotë Basha apo tjetri. Ky është minimumi-ose një reporter në versionin minimal- ç’thotë Rama, Meta kur hanë drekën… Puna është të ndjekësh se çfarë bëhet në këtë botë.

Ilnisa Agolli: I druheni faktit se mos publiku e sheh si një luftë mes gazetarëve dhe analistëve këtë çështjen e botimit të librave?

Mustafa Nano: S’e di, nuk është se po hahemi për librat me njëri-tjetrin, ne po hahemi për gjëra të tjera. Unë jam shumë i gëzuar kur kolegët e mi bëjnë libra, edhe fakti që Fevziu boton libra, këtë librin e fundit nuk e kam lexuar, kam lexuar librin e Enver Hoxhës, nuk i kam lexuar ndonjë libër tjetër. Edhe libri i Enver Hoxhës m’u duk një libër i thjeshtë, ndërsa fama e librit është tjetër gjë. Fama vjen nga autori, nga teknikat e marketingut.

Ilnisa Agolli: Shumica e njerëzve janë bazikë edhe…

Mustafa Nano: Ok.

Ilnisa Agolli: …dhe mund ta shohim dhe si një luftë…

Mustafa Nano: Fevziu është më popullor se çdo shkrimtar në Ballkan ndoshta. Kupton? Good for him. Por problemi është që kjo nuk është, si të thuash, kjo është provë e suksesit nuk është provë e zotësisë. Zotësia matet me parametra të tjerë, duhet të jetë një audiencë e zgjedhur që mat zotësinë. Nuk është se po krijoj një klimë evulative midis meje dhe Fevziut. Por unë jam  shumë i gëzuar që Fevziu është pjesë e gazetarëve që shkruajnë libra dhe do të doja shumë që kolegët e mi të publikonin libra sa më shumë. Dhe meqë ra fjala, ti shkruan shumë mirë, ke një kronologji shumë të mirë, dhe do të doja që ti të shkruaje libra herë pas here.

Mentor Nazarko: Shiko, libri i Fevziut ose disa prej librave të Fevziut, s’e disa janë, megjithatë ofrojnë diçka që mungon. Cila është ajo gjë që mungon, që ky brezi i ri dhe kjo është edhe fija lidhëse e bisedës në këtë pjesë, në këtë 20 minutësh të parë, prodhon një libër si Enver Hoxha, i cili ua jep në mënyrë të thjeshtuar gjimnazistëve, brezit të ri, se çfarë ka ndodhur.

Për ne tingëllojnë ndoshta të vjetra, ato që shkruan Fevziu. Për një të huaj, se ai e ka përkthyer atë. Mundohu të vendosesh në pozitën e një lexuesi të huaj, që di gjëra bazike për Shqipërinë.

Mustafa Nano: Jo, jo,unë nuk po i bëj një vlerësim librit që ai ka bërë për Enver Hoxhën, unë nuk është se po i gjykoj atij bazën e argumenteve që bën ai.

Mentor Nazarko: Ti thua për argumenta të stilit, të koherencës…

Mustafa Nano: Po, po, është një libër i thjeshtë, nuk është se ka bërë çudi. Ka intervistuar ca njerëz e ka bërë një libër. Libri, sigurisht, është shumë i shitur dhe i sukseshëm.

Mentor Nazarko: Sigurisht, disa njerëz e kanë marrë për ta zbukuruar, për të bërë foto, selfie.

Mustafa Nano: Jo, ata edhe mund ta lexojnë, sepse Fevziu lexohet.

Mentor Nazarko: Paradoksalisht aty nuk ka një biografi të Enver Hoxhës.

Mustafa Nano: Jo, jo, është një libër shumë i dobishëm, unë po ballafaqoja namin e librit me librin vetë dhe mospërputhjen, kjo mospërputhje ekziston për të gjithë librat. Ka një libër që meriton audiencë botërore dhe mund të ketë audiencë shumë të vogël. Kështu që, ne jemi në një botë të tillë, unë e thashë që në  fillim. Sot gjërat maten me suksesin, mirëpo suksesi nuk ngrihet mbi vlerat, suksesi ngrihet me marketing, me hapësirën tënde televizive që mund të kesh, me famën që mund të kesh si personazh, ti mund ta kesh fituar këtë famë për arsye joletrare e artistike, që nuk kanë të bëjnë fare me penën, ça të të them, se ke një studio. Librat e Vespës, po marrim Vespën në Itali, që Fevziu e ka qejf shumë, dhe janë librat më të shitur. Unë i kam lexuar dhe librat e Vespës gjithashtu, janë librat më rrugaçë që ekzistojnë, rrugaçë, në kuptimin më banal. Janë libra banalë.

Mentor Nazarko: Janë libra të kronikës politike.

Mustafa Nano: Ok, pra, janë libra të dobishëm. Mirëpo s’mund ta quash shkrimtar Vespën.

Mentor Nazarko: Insistoj të ngelem te ai filli lidhës i bisedës në këtë moment, që është reflektim kritik për atë çka ne bëjmë. Edhe ashtu është. Po a jemi ne të dobishëm, abstragoj nga ne të dy, sepse ndoshta duke patur instrumente të kufizuara për të kuptuar realitetin politik dhe ekonomik, ne edhe nuk e ndihmojmë audiencën, për ta kuptuar mirë atë, për ta orientuar mirë për botën. Ka disa që na thonë, luftoni ju atje nëpër studio, ta heqim Ramën apo tjetrin, ndërkohë që ata kanë në dorë votën, kanë gjënë më të rëndësishme dhe ne ndoshta nuk e orientojmë drejt publikun, opinionin. Kjo është e para, dhe e dyta, jemi edhe alibi e mirë për politikën, e cila arrin të na dominojë me ato epërsitë që ka në informacion, në njohjen e realiteteve, po themi të transportit, të reformës në drejtësi, etj., etj. Ndoshta ne, as kategoria jonë ka ça të…

Mustafa Nano: Dëgjo, unë vetë, Mentor, të flasim për veten, nuk e di tani për të tjerët…

Mentor Nazarko: Mund të flasësh për të tjerët, tani do më thuash se është zgjedhje individuale… Unë kështu mendoj.

Mustafa Nano: Unë mbaj përgjegjësi dhe përgjegjësia publike… Unë mbaj përgjegjësi vetëm për gjërat e mia, për gjërat që them unë dhe për gjërat që shkruaj unë… Një nga gjërat, si të thuash, një nga kritikat, (unë e mirëkuptoj audiencën time ose atë pjesë kritike të audiencës), me ç’kam parë unë, është ajo ku mua më fusin të gjithë si një gazetar të rreshtuar, unë këtë e mirëkuptoj, se unë, me qëllimet e mia, ne me qëllimet tona, mbajmë qëndrime, mirëpo më vjen shumë keq kur ngatërrojnë anësinë time me varësinë time, të jesh i njëanshëm nuk do të thotë të jesh i varur. Me një fjalë, mund të jesh i pavarur dhe ti vendos të jesh i anshëm, në mënyrë të pavarur, ti vendos të jesh i anshëm, sepse në garën mes dy ofertave politike, ti gjykon se njëra është më e dëmshme, ose tjetra është më e mirë, dhe ti mban një qëndrim. Po, e mban këtë qëndrim, si të thuash, e ke nga vetja. Edhe në Shqipëri e ngatërrojnë të gjithë, e ngatërrojnë anësinë me varësinë ose paanësinë me pavarësinë, janë dy gjëra krejt të ndryshme. Mua më vjen shumë keq kur bëhet kjo ngatërresë, por i mirëkuptoj, si të thuash, kur më fusin edhe mua te ai thesi i gazetarëve që janë te kjo piaca këtu, që janë të ngatërruar me politikanët, kupton? Unë e refuzoj këtë, por i kuptoj.

Mentor Nazarko: Unë do flas për këtë, por unë e kisha më shumë për atë, si të thuash, pjesën, qoftë të motivimit subjektiv, domethënë disa njerëz kanë antipatitë e tyre personale, për një politikan të caktuar, por kanë interesa të caktuar që lidhen me një krah ose me një krah tjetër, i shërbejnë atyre në mënyrë agresive, ky është problemi i parë ose ca vihet re, e dyta mundohen ta paragjykojnë politikën, vetëm nga këndvështrimi sa demokratik janë ose sa takticienë janë. Mundohen të bëjnë leximin e trurit leximin e qëllimeve të politikanit, ai e bën këtë se ai mendon që ai synon që, ndërkohë që synimet janë të politikanëve, apo jo?

Mustafa Nano: Ndonjëherë janë puna e politikanëve, por ne edhe mund t’i lexojmë,

Mentor Nazarko: Mund t’i lexojmë, por e di ça ndodh (nuk është se ata i fshehin). Tani  jemi para zgjedhjeve, askush nuk merret me se çfarë kosto të madhe ka kjo për interesin publik. BE-ja ta ka thënë që mbaroni këtë reformën në drejtësi se në gusht keni ftesën për të çelur negociatat dhe po u çelën negociatat tani, jemi bashkë me Serbinë në të njëjtin hap. Askush nuk merret me këtë, domethënë, shiko se sa dëm po i krijojnë të gjitha këto, jo çadra, jo makinacione, s’po merret asnjë. Sa kosto krijohet për investimet e huaja, pra njerëzit ndoshta, analistët merren me atë që kuptojnë më mirë, ky e bën për këtë…

Mustafa Nano: Mentor, ata mendojnë se ka interes për këtë gjë, ka audiencë. Njerëzit ty të ndjekin kur flet për politikë.

Mentor Nazarko: Pse politikë?

Mustafa Nano: Ja pra, që flet për politikën konkrete me emër, për Ramën, për Metën, për darkat që hanë, për peshkun që hanë e për verën që pinë. Edhe ty, në qoftë se një botues, një pronar mediash televiziv, të merr për të bërë një program televiziv, do të lutet të bësh një program të tillë, nuk pranon program ai ku të flasësh ti për ekonominë, se nuk të ndjek njeri. Kjo është e sigurt.

Mentor Nazarko: Ty të pëlqen kjo analiza që ofrojmë ne për ditë, disa herë në ditë nga foltoret, nga banaqet?

Ilnisa Agolli: Në fakt, po flas, po abuzoj të them, po marr përsipër një përgjegjësi të brezit tim, është pak e bezdisshme.

Mentor Nazarko: Ça do të doje ti për shembull?

Mustafa Nano: Po a ndiqet?

Ilnisa Agolli: Ndiqet, shet.

Mustafa Nano: Dëgjo, ka qenë një bodigard i Sali Berishës Izet Haxhiu, dhe ai shkruante te gazeta Dita, edhe shkrimet e tij apo intervistat e tij janë marrë nga portalet e tjera. Ai është, si të thuash, autori më i komentuar i gjithë botës mediatike shqiptare. Njerëzit komentojnë, më shumë se çdokënd tjetër, Izet Haxhinë. Kjo është media shqiptare, kjo tregon se çfarë audience kemi, por nuk është ky, është një rreth vicioz se ne me atë që bëjmë kemi krijuar një audiencë të caktuar. Si të thuash, e kemi banalizuar audiencën në tru edhe audienca banale pastaj kërkon që ne të jemi banalë. Edhe prandaj është ky rrethi vicioz, që ne na bën banalë dhe audienca bëhet gjithmonë banale.

Mentor Nazarko: Ti për shembull je përpjekur për t’u vetëpërsosur si profil, domethënë ke lexime për fetë, ke lexime për  historinë, edhe ke shkruajtur për fetë, ke shkruajtur për shqiptarin. Jo të gjithë kolegët merren me këtë, bëjnë strikt zanatçiut, interpretojnë, kanë stil të mirë, kanë informacione nga sallonet e politikës dhe bëjnë: Rama bën kështu se ai do t’ia fusë Metës, Meta do t’ia fusëRamës…

Mustafa Nano: Mentor, kjo bëhet kudo, kush ka ndjekur vijën politike amerikane, kohët e fundit, para se të zgjidhej Trumpi dhe pas tij, ose të shohësh portalet, portalet amerikane janë pothuajse si në Shqipëri, kanë një nivel pak më të lartë…

Mentor Nazarko: Ka hapësirë më të madhe atje të pavarur…

Mustafa Nano: Po, ka, po bëjnë të njëjtën gjë që bëjnë shpeshherë njerëzit, ti thua një gjë dhe ai të godet ty me biografi, me faktin se kush je ti, i kujt je, e kupton. Kështu që ndonjëherë edhe shokohesh se Amerika gjithë ajo botë e madhe, ku prodhohet dhe kulturë. Mirëpo ndoshta është dhe kjo përmasa hightech-e  e medias që e ka banalizuar dhe gazetarinë dhe median, se nuk bëhet gazetari e mirëfilltë sot. Ishte kohë e mirë atëhere kur kishte vetëm gazeta dhe disa televizione.

Ilnisa Agolli: Po ishte kohë e mirë atëherë, meqë jemi te atëherë, po lexoja rreth teje pardje, shumë gjëra, shumë intervista dhe u befasova. Nuk e dija, në fakt, që ti shumë vite më parë kishe qenë kryetar i degës së partisë demokratike në Skrapar.

Mustafa Nano: Po.

Ilnisa Agolli: Pse u shkëpute nga politika?

Mustafa Nano: Dëgjo, është fjala për vitin 1990-1991 edhe unë nuk është se kisha qejf të bëhesha pjesë e një partie atëherë, unë kisha qejf të rrëzoja komunizmin, edhe dhashë kontributin tim. Edhe në momentin që ky objektiv u arrit, e arritën të gjithë, u përmbys, misioni im në politikë mbaroi, edhe unë pastaj mbas ca përpëlitjesh jashtë Shqipërisë si emigrant ndoqa instiktin, ndoqa atë ëndrrën time në sirtar të bëhesha gazetar. Edhe ja ku jam sot në vitin 2017, jam, besoj që jam, gazetar. Një nga 100 gazetarët më të mirë shqiptarë le të themi.

Mentor Nazarko: Ilnisa ka një moment që është shumë interesant që ti dhe unë kemi pasur mundësinë të futeshim në politikë, por e kemi refuzuar, dhe kjo lidhet me ndjenjën e pavarësisë, lidhet me ndjenjën që ti ke qejf të jesh protagonist, apo jo?

Ilnisa Agolli: Kam përshtypjen se e ka shumë qejf protagonizmin, e ka që në momentin që moderon një emision televiziv.

Mustafa Nano: Po, po, jemi prapë të vaniteti, nuk është se jam unë modeli për t’u marrë për qejfin e protagonizmit, ka njerëz që e kanë qejfin më të madh sesa unë, po unë nuk e fsheh që gjërat që unë kam për t’i thënë t’i marrin vesh sa më shumë njerëz, në këtë kuptim e kam protagonizmin. Edhe kur mendoj se mund të jem i dobishëm edhe në politikë e kam tundimin për të shkruar, por unë nuk kam talent për politikë, se unë jam njeri impulsiv, jam njeri që kam emocione.

Mentor Nazarko: Meqë ngelën pak minuta, jemi në një situatë politike vërtet të çuditshme dhe do të doja patjetër ta trajtonim. Si po profilohet një aleancë e mundshme Basha-Meta, si e gjykon ti këtë? Se tani është sfidë kjo për ato prognozat, thirrjet e tua, raportimet e tua me krahët e politikës.

Mustafa Nano: Unë nuk i bëj më tani vlerësim moral edhe kësaj gjëje.

Mentor Nazarko: Nga këndvështrimi i interesit publik.

Mustafa Nano: Epo interesit publik, nuk e di tani…

Mentor Nazarko: Cili është interesi publik, si e shikon ti?

Mustafa Nano: Në këto momente, interesi publik mund të matet me reformën në drejtësi. Kjo është një pikë ku ne të gjithë mund të matemi, duke iu referuar kësaj pike.

Mentor Nazarko: Po ja, këta të dy, janë pro reformës në drejtësi?

Mustafa Nano: Këta janë kundër reformës në drejtësi, mirëpo, nga ana tjetër, nuk ka patur gjë më të bezdisshme sesa përpjekja e mazhorancës për ta bërë të vetën këtë reformë. Edhe duke mbjellë kundërshtarë, edhe me pahir. Në kuptimin që, ja sa të bëhet ajo reforma, do burgoseni ju, a thua se ça janë.

Mentor Nazarko: I ka thënë ambasadori amerikan këto?

Mustafa Nano: Jo, jo.

Mentor Nazarko: Ai ka qenë i drejtpërdrejtë. Po afron vera,-tha, disa njerëz vera nuk do t’i gjejë me pushime, por në burg.

Mustafa Nano: Po pse e ka pas me PD-në dhe LSI-në, mund ta ketë pas dhe me PS-në. Sepse kur vjen puna te keqmanaxhimi i pushtetit dhe te abuzimi me paratë publike, unë nuk besoj se Rama ndryshon nga Meta apo nga Basha.

Mentor Nazarko: Po pra, po tani ndodh ça ndodh, se ti e harxhove atë shprehjen ‘aleanca e qelbësirave’, tani çfarë ndodh?

Mustafa Nano: Funksioni i asaj aleance është i përmbushur, misioni është i përmbushur, është larguar nga zyrat e shtetit njëherë e mirë një njeri që nuk duhej të futej kurrë. Ky mision është përmbushur, ky njeri u largua nga zyrat e shteti, e kemi këtu nëpër këmbë, edhe do ta kemi deri sa të ketë frymë, por ky mision është përmbushur. Tani nuk më intereson shumë nëse do rrijë bashkë Meta me Ramën.

Mentor Nazarko: Ndoshta e ke të gabuar ti këtë punë, se ky personi, nuk është përson, është grup interesi.

Mustafa Nano: Ai grup interesi për mua përfaqëson pjesën më të prapambetur të shqiptarëve. Një njeri që vret ose që ka urdhëruar të vriten.

Mentor Nazarko: Prapë të kapi ajo tema këtu, po flasim për këta të tre njëherë. Ky vetëm me Saiun e ka inatin.

Mustafa Nano: Nuk është se kam ndonjë gjë me Saliun, edhe sot, në këto rrethana, nuk jam i interesuar më se me kë do të shkojë Meta. Isha i interesuar në vitin 2013.

Mentor Nazarko: Supozojmë se përballë do të jetë Rama, ka kundër Metën me Bashën.

Mustafa Nano: Nuk besoj, s’ka për të ndodhur ashtu, që Meta të bëhet me Bashën. Ti mendon se Meta do bëhet me Bashën? Nuk besoj.

Mentor Nazarko: Nuk ka as interes që të paktën në këtë moment…

Mustafa Nano: Thjesht do ndahen, do kandidojë secili më vete.

Mentor Nazarko: Po. Por do të kandodojë secili më vete, për të shkuar ku mbas zgjedhjeve?

Mustafa Nano: Mbas zgjedhjeve Meta do kthehet prapë, po besoj do kthehet me një negociatë të re poselektorale me të majtën.

Mentor Nazarko: Ty të intereson kjo temë, apo jo? Se ça do ndodhë me zgjedhjet, pas zgjedhjeve.

Ilnisa Agolli: Mua më intereson shumë për shembull…

Mentor Nazarko: A të intereson, atëherë? Ke diçka për Mustafain apo…

Ilnisa Agolli: Jo, jam në momente dëgjimi, ashtu sikundër e lexoj Mustafain dhe e perceptoj më pas atë çfarë ai shkruan. Unë do të doja, në fakt, që ta mbyllja me një pyetje rreth stilit të Mustafait. Kjo gjenerata ime, në momentin që ka dëgjuar Mustafa Nano, ishte një kohë që ti  ishe shumë trend, guxoje me gjëra të forta dhe nëpër këto kafenetë e vogla flisnin me njëri-tjetrin. Hë, mo, se imiton Ramën, jo nuk e imiton Ramën, Rama ia ka vjedhur stilin Muçit. Ndërsa tani, po të ndiqja dhe te Sokol Balla, tani ke zbritur në këto gjërat e tokës, pavarësisht se ke guxuar prapë me çorapet e kuqe.

Mustafa Nano: Rama, kur vjen puna te stili, është një gjë që duhet ta shohësh me kujdes se ka gjëra për të marrë. Është interesant, do të thosha, edhe për shkak të dhuntive artistike që ka si piktor. Ramës nuk i duhet vënë veshi te këto gjërat e tjera, ose si kryeministër, si politikan, ose i duhet vënë veshi me kujdes. Ndërsa tiparet stilistike, nuk është një gjë që për t’u injoruar, por sidoqoftë ky lloj opinioni nuk është se më prish punë, por në të vërtetë nuk është i vërtetë. Po nuk është se më fyen kjo gjë. Është njësoj si të më thonë që, je baba i mirë po aq sa Sali Berisha. Nuk më fyen mua kur më krahason me Sali  Berishën si baba, se ai mund të jetë baba më i mirë. Nuk e di. Nuk më krijon probleme edhe komplekse krahasimi me dikë i cili nuk gëzon reputacion të mirë. Unë ndjek instiktin tim.

Mentor Nazarko: Po përpiqesh të shtysh kohën prapa, të mos plakesh.

Mustafa Nano: E megjithatë po plakem. Plakja nuk frenohet. Koha rrjedh. Se nuk dua ta them, sikur po e them me dhimbje.

Ilnisa Agolli: Ashtu e the.

Mustafa Nano: E po kështu është, është dhe fundi i programit. Po nuk e them me dhimbje, jo, unë kam qenë edhe sa ty. Do ishte e dhimbshme në qoftë se njeriu, apo disa njerëz nga mosha 25 vjeç do kalonin e do bëheshin direkt 50. Kjo do ishte e dhimbshme. Por kur njeriu e jeton të gjithë kohën e vet…

Ilnisa Agolli: Jo në marsh të pestë, apo jo…

Mustafa Nano: S’e di (qesh).

Mentor Nazarko: Do flasim një herë tjetër për pjesën politike, se ngeli fare pak kohë

MustafaNano: Ok, për mua ishte kënaqësi. E mora pak me rezerva idenë për të bërë këtë bisedë, por ishte mbi pritmëritë e mia. Kështu që jam shumë i kënaqur për bisedën me ju, me këtë rast të njoha dhe ty (Ilnisës), ishte kënaqësi, se me Mentorin ti e di që jemi miq të vjetër.

Mentor Nazarko: Gjithmonë ti je galant me femrat.

Mustafa Nano: Me femrat, po, ky është kompliment që e pranoj.

Ilnisa Agolli: Edhe shumicën e intervistave që lexova në internet, ishin rreth femrave.

Mustafa Nano: E vërteta është që unë ju dua ju, femra.

Ilnisa Agolli: Por nuk do të doje të ishe femër. Ishte shumë e bukur përgjigjja që i kishe dhënë një gazetari.

Mustafa Nano: A e kam thënë dhe këtë?

Ilnisa Agolli: Ëhë…

Mustafa Nano: Ka momente, thjesht për të provuar si është orgazma femërore, ose për të provuar se çdomethënë të të gjuajnë në rrugë, dhe ti të ndiesh shikimet që të plasen mbi trup. Janë gjëra që mua më mungojnë, nuk janë sensacione që unë nuk i kam provuar, ose si do ishte të kesh një nishan këtu. Mentor nuk po e gjuaj, ë.

Ilnisa Agolli: Një nishan që nuk e sheh…

Mustafa Nano: Jo, duket ai. Por e lëmë me kaq.

Mentor Nazarko: Po e mbyllim këtë program

Mustafa Nano: I cili, në fakt, është programi i Mentor Nazarkos dhe i Ilnisa Agollit, edhe mua thjesht më dhanë privilegjin për ta hapur dhe për ta mbyllur. Ishte kënaqësi që isha me ju të dy. Është kënaqësi edhe po të ketë komente mbi këtë bisedë.

Konica.al

ma.me