Prindërit e të ndjerit Erison Durdaj, i cili humbi jetën nga shpërthimi i Gërdecit, i kanë adresuar një letër SPAK.
Feruzan dhe Zamira Durdaj kërkojnë që të merret në konsideratë ankimi i tyre lidhur me vendimin e fundit nga GJKKO.
“Pavarësisht se vendimi nr. 60, datë 27.07.2021 i GJKKO nuk na është komunikuar zyrtarisht, ne kemi paraqitur ankimin e tyre brenda afateve ligjore, bazuar në nenin 329/ç të Kodit të Procedurës Penale.
Ne do të ishim mirënjohës nëse SPAK, nëqoftëse e sheh të arsyeshme të shtojë argumente në ankimin e paraqitur nga Ju, të marrë në konsideratë ankimin tonë dhe ta bëjë pjesë të ankimit të vet në formën e një shtojce”, shkruajnë në letrën e tyre zyrtare të përcjellë nga gazeta TemA.
Letra e plotë
I nderuar Z. Kraja,
Ne kërkuesit Feruzan dhe Zamira Durdaj jemi prindërit e të ndjerit Erison Durdaj, i cili humbi jetën nga shpërthimi i Gërdecit më 15.03.2008.
Ne shprehin konsideratat tona të larta për SPAK dhe për vendosmësinë Tuaj për t’i bërë të gjitha përpjekjet ligjore për rifillimin e ndjekjes penale ndaj shtetasit Fatmir Mediu, ish Ministër i Mbrojtjes, me qëllim zbardhjen e të vërtetës përmes gjykimit të rolit të tij në tragjedinë e Gërdecit.
Pavarësisht se vendimi nr. 60, datë 27.07.2021 i GJKKO nuk na është komunikuar zyrtarisht, ne kemi paraqitur ankimin e tyre brenda afateve ligjore, bazuar në nenin 329/ç të Kodit të Procedurës Penale.
Ne do të ishim mirënjohës nëse SPAK, nëqoftëse e sheh të arsyeshme të shtojë argumente në ankimin e paraqitur nga Ju, të marrë në konsideratë ankimin tonë dhe ta bëjë pjesë të ankimit të vet në formën e një shtojce.
Legjislacioni ynë procedural penal nuk është ende i konsoliduar në drejtim të të drejtave të viktimave të krimit.
Për të bërë të mundur realizimin e të drejtave të viktimave, sipas udhëzimeve të jurisprudencës së GJEDNJ, një mënyrë efektive mund të ishte përfshirja e ankimit tonë brenda ankimit Tuaj.
Ju lutemi gjeni bashkëlidhur një kopje të ankimit tonë.
Me respekt,
Feruzan Durdaj
Zamira Durdaj
Ndërkohë, më poshtë po përcjellim ankimin e plotë:
ANKUES: Feruzan Durdaj, i biri i Veliut, i datëlindjes 1968, i lindur në Kotkë, Gramsh dhe banues në Marqinet, Vorë;
Zamira Durdaj, e bija e Hometit, e datëlindjes 1971, e lindur në Kotkë, Gramsh dhe banuese në Marqinet, Vorë.
OBJEKTI: Ankim ndaj vendimit nr. 60 datë 27.07.2021 të Gjykatës së Posaçme të Shkallës së Parë për Korrupsionin dhe Krimin e Organizuar (i pakomunikuar zyrtarisht)
BAZA LIGJORE: Neni 329/ç i Kodit të Procedurës Penale
DREJTUAR: Gjykatës së Posaçme të Apelit për Korrupsionin dhe Krimin e Organizuar
I nderuar Z. Kryetar,
Me vendimin nr. 60, datë 27.07.2021 Gjykata e Posaçme e Shkallës së Parë për Korrupsionin dhe Krimin e Organizuar ka vendosur:
“1. Rrëzimin e kërkesës së Prokurorisë së Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar…”
Vendimi i mësipërm nuk i është komunikuar trashëgimtarëve të viktimave të krimit, por ata e kanë njohur një kopjë të tij nga publikimi në mediat elektronike.
Sqarojmë se kërkuesit janë trashëgimtarë të E.D., viktimë e krimit që humbi jetën si pasojë e shpërthimit të Gërdecit të datës 15.03.2008. Në bazë të nenit 329/ç të Kodit të Procedurës Penale, ata kanë të drejtë të paraqesin ankim, pavarësisht se GJKKO e shkallës së parë nuk e ka përmendur këtë të drejtë në pikë 2 të dispozitivit të vendimit. Gjithashtu ky ankim është në përputhje me ushtrimin e të drejtave që viktimat e krimit duhet të kenë, sipas jurisprudencës së GJEDNJ.
Me vendimin e mësipërm ankuesit nuk janë dakord për arsyet e mëposhtme:
1. Gjykata ka gabuar në vlerësimin që vendimi nr. 6 datë 14.09.2009 i Gjykatës së Lartë është i formës së prerë
GJKKO e shkallës së parë ka ndërtuar të gjithë arsyetimin e saj mbi konsiderimin e Vendimit nr. 6, datë 14.09.2009 të Gjykatës së Lartë si vendim i formës së prerë dhe që përbën “gjë të gjykuar”.
Neni 4 i Prokollit 7 të KEDNJ shprehet:
“1. Askush nuk mund të ndiqet ose të dënohet penalisht nga juridiksionet e të njëjtit Shtet për një vepër për të cilën ai më parë ka qenë shpallur i pafajshëm ose dënuar me një vendim gjyqësor të formës së prerë, në përputhje me ligjin dhe procedurën penale të këtij Shteti.
2. Dispozitat e paragrafit të mësipërm nuk pengojnë rihapjen e procesit, në përputhje me ligjin dhe procedurën penale të Shtetit të interesuar, në rast se fakte të reja ose të zbuluara rishtazi, ose një mangësi themelore në procedurën e mëparshme janë të një natyre të tillë që mund të cenojnë vendimin e dhënë.
3. Asnjë derogim nuk lejohet për këtë nen në përputhje me nenin 15 të Konventës.”
Ky nen ndalon gjykimin ose dënimin e dikujt për një vepër të kryer më parë dhe për të cilën ai është deklaruar i pafajshëm ose është dënuar. Ka përjashtime në paragrafin 2 në rast se, në përputhje me ligjin dhe procedurën penale të Shtetit të interesuar, faktet e reja ose të zbuluara rishtazi, ose një mangësi themelore në procedimet e mëparshme janë të një natyre të tillë që mund të cenojnë vendimin e dhënë. Mund të shfaqen situata të komplikuara kur një grup faktesh çon në më shumë se një vepër penale, ose në më shumë se një procedurë, për shembull, dikush dënohet për drejtim automjeti në gjendje të dehur dhe në procedimet e mëtejshme i merret leja e qarkullimit; procedura e fundit ishte konsideruar si pjesë e sanksionit për veprën (Nilsson v. Sëeden). Vetëm nëse dy vepra të veçanta mbështeten tek fakte identike, ose tek fakte që në thelb janë të njëjtat, kemi të bëjmë me shkelje.
Por, është e qartë që flitet për vendim pafajësie ose dënimi. Ky nen nuk zbatohet në rastet e vendimit të pushimit pa gjykuar themelin e çështjes. GJKKO referon çështjen Xheraj kundër Shqipërisë, por në atë rast është e qartë që ishte dhënë një vendim pafajësie, pra gjykimi ishte bërë në themel të çështjes. Në paragrafin 71 të kësaj çështjeje GJEDNJ shprehet:
“71. Gjykata konstaton se vendimi i pafajësisë i datës 14 dhjetor 1998 u bë përfundimtar më 24 dhjetor 1998, pasi kundër tij nuk u bë asnjë apel brenda afatit prej dhjetë ditësh të parashikuar në ligj (shih paragrafët 16 dhe 38 më lart). Në këtë mënyrë, mbetet të përcaktohet nëse proceset që u zhvilluan pas dhënies së lejes për rivendosje në afat konsiderohen si gjykim i dytë ose si rihapje e proceseve të pafajësisë.”
Në ¬çështjen Marguš k. Kroacisë (Aplikimi nr. 4455/10, Vendim datë 27 Maj 2014), GJEDNJ shprehet:
“120. Gjykata ka çmuar tashmë se heqja dorë prej ndjekjes penale nga ana e një prokurori nuk ishte e barasvlershme as me një dënim, as me një dhënie pafajësie dhe se, për rrjedhojë, neni 4 i Protokollit nr. 7 nuk gjente zbatim në këtë situatë (Smirnova e Smirnova k. Rusisë (vend. pran.), nr. 46133/99 dhe nr. 48183/99, 3 tetor 2002, dhe Harutyunyan k. Armenisë (vend. pran.), nr. 34334/04, 7 dhjetor 2006).”
Kështu lindin pyetjet: A ka një vendim pafajësie për Fatmir Mediun? Qartësisht jo. A ka një vendim dënimi për Fatmir Mediun? Qartësisht jo. Dukshëm GJKKO bën referencë të gabuar te res iudicata, sepse nuk është rasti të aplikohet. Në këtë rast jemi para situatës kur gjykimi nuk ka ndodhur asnjëherë.
Duke u nisur nga premisa e gabuar që jemi para një gjëje të gjykuar, GJKKO ka kërkuar prova të reja për të rifilluar ndjekjen penale, duke i dhënë valencë të njëjtë pushimit të gjykimit dhe vendimeve të pafajësisë/fajësisë.
Vendimi nr. 6 datë 14.09.2009 i Gjykatës së Lartë, për të cilin kërkohet revokimi, është një vendim i paankimueshëm në kuptim të mosndryshimit të gjendjes që ai ka vendosur nëse rrethanat mbeten po ato dhe në kuptimin që nuk ka një gjykatë më të lartë ta rishikojë, por është i revokueshëm nëse rrethanat që e diktuan atë vendim kanë ndryshuar.
Shkaqet e pushimit të një ndjekjeje penale, të përcaktuara në nenin 290 të Kodit të Procedurës Penale, sipas ligjit të kohës kur u mor vendimi nr. 6, datë 14.09.2009 nga Gjykata e Lartë, mund të ndahen teorikisht në dy kategori:
a. Shkaqe të përhershme
Në këtë kategori përfshihen:
• personi ka vdekur;
• personi është i papërgjegjshëm ose nuk ka mbushur moshën për përgjegjësi penale. kur fakti nuk parashikohet nga ligji si vepër penale ose kur del qartë që fakti nuk ekziston;
• vepra penale është shuar;
• është dhënë amnisti;
Të gjitha shkaqet e mësipërm përbëjnë pengesa objektive. Rrethanat e mësipërme nuk ndryshojnë me kalimin e kohës. Personi i vdekur nuk rikthehet në jetë. Mosha dhe përgjegjësia penale në momentin e kryerjes së krimit nuk ndryshon me kalimin e kohës. Parashikimi i ligjit të kohës që i jep faktit cilësinë e veprës penale nuk ndryshon. Shuarja e veprës penale nuk ndryshon, e as dhënia e amnistisë nuk ndryshon. E vetmja rrethanë që mund të ndryshojë nga ato të përmendura më sipër është kur mund të dalë që fakti ekziston, po kjo mund të ndodhë vetëm në bazë të provave të reja. Nëse provat janë të njëjtat, as kjo rrethanë nuk ndryshon me kalimin e kohës.
b. Shkaqe të përkohshme
Në këtë kategori përfshihen:
• mungon ankimi i viktimës ose ajo e tërheq ankimin;
• në të gjitha rastet e tjera të parashikuara nga ligji (sipas interpretimit të Gjykatës së Lartë kjo aplikohet në rastin kur nuk është dhënë autorizimi për procedim sipas nenit 288 të Kodit të Procedurës Penale).
Këto shkaqe përbëjnë pengesa subjektive. Këto rrethana janë të ndryshueshme, pasi ankimi i viktimës mund të riparaqitet dhe në këtë rast nuk ka nevojë për prova të reja. E njëjta gjë vlen edhe për rastet kur jepet autorizimi, ose nuk është më i nevojshëm për t’u dhënë ky autorizim. Shkaku në këto raste është i përkohshëm dhe varet nga plotësimi i kushtit, që është heqja e pengesës subjektive për procedim.
Atëherë lindin përsëri disa pyetje:
Nëse GJKKO do të kishte të drejtë, pra që vendimi për revokimin barazohet me vendimin e rishikimit dhe për pasojë do të kërkohej paraqitja e provave të reja, atëherë si do të procedohej në rastin kur viktima e riparaqet ankimin? A kemi prova të reja në këtë rast, apo procedimi vijon me ato prova, për të njëjtin fakt dhe ndaj të njëjtit person? A nuk do ishte edhe në këtë rast “gjë e gjykuar”?
Në të vërtetë jo. Kur viktima riparaqet ankimin, procedimi rinis me të njëjtat prova, për të njëjtët fakte dhe ndaj të njëjtit person, sepse pengesa në këtë rast është e përkohshme dhe subjektive. E njëjta situatë është edhe kur ka kushte personale të tjerë, të cilët vareshin nga vendimmarrja subjektive e një subjekti, siç ishte Kuvendi në rastin e dhënies së autorizimit.
Në rastin kur dhënia e autorizimit, si pengesë subjektive e përkohshme, nuk zbatohet më për shkak të ndryshimeve të Kushtetutës, procedimi duhet të vazhdojë në atë gjendje që ka qenë, pa nevojën e provave të reja dhe nuk përbën “gjë të gjykuar” deri sa të mos ketë dalë gjykata me një vendim fajësie ose pafajësie, sipas nenit 4 të Protokollit 7 të KEDNJ.
2. Gjykata gabon në interpretimin e “të dhënave” të reja
GJKKO interpreton se “të dhënat e reja” dhe “provat e reja” janë të njëjta. Ky interpretim është i gabuar sepse:
Së pari, ligjvënësi ka përdorur dy terma të ndryshëm dhe duhet prezumuar se nuk ka pasur si qëllim t’u japë vlerë të njëjtë. Nëse do ishte ashtu, ligjvënësi mund të kishte përdorur vetëm njërën prej tyre, “prova të reja”.
Së dyti, edhe sikur në kuptimin gjuhësor, provat të kenë kuptimin e “të dhënave”, sipas nenit 149 të Kodit të Procedurës Penale:
…Prova janë njoftimet mbi faktet e rrethanat…
Pra, provat nuk janë vetë rrethanat, por njoftimet mbi rrethanat. Cila është prova që paraqitet në rastin kur riparaqitet ankimi i viktimës? Në kushtet kur në këtë rast nuk ka nevojë të paraqiten prova të reja për veprën penale (ky është kuptimi real i nenit 149 të KPP, pasi ato shërbejnë për të vërtetuar kryerjen ose jo të veprës penale), e vetmja provë që duhet të paraqitet në këtë rast është vetë dokumenti shkruar i ankimit të viktimës.
Njëlloj si më sipër, kur në rastin e riparaqitjes së ankimit të viktimës “e dhëna e re” është dokumenti që provon riparaqitjen e ankimit të viktimës, edhe në rastin e zhdukjes së kushtit personal të autorizimit nga Kuvendi, provë është dokumenti që vërteton dhënien e autorizimit ose dokumenti që vërteton se ky autorizim nuk është i nevojshëm.
Në rastin konkret, “e dhëna e re” sipas nenit 329/c të Kodit të Procedurës Penale, është njoftimi mbi faktin që autorizimi i Kuvendit, që shërbeu si pengesë e përkohshme dhe subjektive për pushimin e procedimit penal ndaj Fatmir Mediut dhe që tashmë e bën këtë vendim të Gjykatës së Lartë të pabazuar, është dokumenti që provon se autorizimi nuk është më i nevojshëm. Ky dokument është amendamenti kushtetues, ligji nr. 88/2012, i cili nuk ka nevojë të vijë në gjykatë në formë prove të shkruar sepse është i botuar në Fletoren Zyrtare dhe gjykata e disponon vetë kopjen.
Nenit 329/c të Kodit të Procedurës Penale parashikon:
“1. Kur pas vendimit të pushimit të akuzës ose çështjes dalin ose zbulohen të dhëna apo prova të reja, të cilat tregojnë se vendimi nuk është i bazuar, ai mund të revokohet nga gjyqtari i seancës paraprake me kërkesë të prokurorit, të viktimës ose trashëgimtarëve të saj. Kërkesa, së bashku me aktet dhe provat e reja, depozitohet në sekretarinë e gjykatës.”
Dispozita e mësipërme nuk kërkon vetëm të dalin apo të zbulohen prova të reja, por edhe të dhëna të reja, pikërisht që të bëjë të mundur edhe revokimin e vendimeve për shkak të rrethanave subjektive dhe të përkohshme, siç është për shembull rasti i riparaqitjes së ankimit të viktimës. Të dhënat nuk janë domosdoshmërisht prova, por përshkruajnë rrethana të tjera, të cilat vënë në pikëpyetje bazueshmërinë e vendimit, i cili në vetvete është pengesë për të plotësuar detyrimin pozitiv që buron nga aspekti procedural i nenit 2 të KEDNJ, që është detyrimi për të hetuar dhe gjykuar fajtorët e veprave penale me pasojë vdekjen.
Heqja e kësaj pengese (autorizim për procedim) për të proceduar më tej me ndjekjen penale, është një rrethanë e re, e cila nuk ka ekzistuar në momentin e marrjes së vendimit nr. 6 datë 14.09.2009 nga Gjykata e Lartë.
3. GJKKO ka gabuar në dhënien vlerë absolute të parimit të sigurisë juridike, në raport me atë të ligjshmërisë
GJKKO gabon në dy aspekte:
Së pari, në mënyrën si e trajton, ajo i jep vlerë absolute parimit të sigurisë juridike. Vërtet ky parim ka rëndësinë e tij kushtetuese, por ai nuk mund të prevalojë ndaj një interesi tjetër siç është respektimi i parimit të ligjshmërisë. Vendimet e formës së prerë, të cilët vihen në diskutim për bazueshmërinë e tyre, për shkak të ndryshimit të rrethanave, nuk janë të pacenueshëm. Ligjvënësi ka parashikuar raste të tilla dhe vetë parashikimet e nenit 329/c të Kodit të Procedurës Penale janë dëshmi e një vullneti të tillë që kufizon parimin e sigurisë juridike. Nuk mund të pretendohet që parimi i sigurisë juridike të mbrojë interesa të paligjshme, nëse shkaku i vetëm i pushimit të një ndjekjeje penale është mungesa e përkohshme e një autorizimi për procedim, në dëm të interesave të drejtësisë dhe ato të viktimave nga vepra penale.
Së dyti, mungesa e autorizimit në kohën e nxjerrjes së vendimit nr. 6 datë 14.09.2009 nga Gjykata e Lartë, ka qenë një kusht pengues i përkohshëm, i cili vetë sipas ligjeve të kohës, nëse autorizimi jepej, ose kushti personal zhdukej, ndjekja penale vijonte. Kërkesa për revokimin e vendimit nuk sjell asnjë situatë të re, të papritur, që buron nga një ligj i mëvonshëm, për subjektin e atij vendimi.
Së treti, siguria juridike e personit të akuzuar mund të mbrohet gjatë gjykimit nga gjykata përkatëse, e cila nëse pas një hetimi të plotë e të gjithanshëm vëren se faktet, pavarësishst cilësimit paraprak juridik që ka bërë prokurori, përbëjnë një vepër penale që është parashkruar, gjykata mund të vendosë pushimin e gjykimit. Por, sigurisht, kjo mund të dalë në pah vetëm pas një vlerësimi të plotë e të gjithanshëm të të gjitha provave të mbledhura nga prokuroria gjatë hetimeve paraprake dhe pas zhvillimit të hetimit gjyqësor. Kujtojmë këtu se gjykimi mund të mbledhë prova të tjera të vlefshme siç janë deklaratat e të pandehurit, i cili deri më sot nuk është shprehur ende.
4. GJKKO gabon në vlerësimin e bazës ligjore procedurale, duke konsideruar si bazë vetëm nenin 292 të KPP
Së pari, baza ligjore e kërkesë së SPAK është nenit 329/c i Kodit të Procedurës Penale dhe është i mjaftueshëm sipas logjikës së mësipërme. Por, duhet theksuar se baza ligjore në kuptimin të procedurës nuk përmblidhet vetëm në Kodin e Procedurës Penale. Ky Kod ka pësuar ndryshime me ligjin 35/2017, por në interpretimin sistematik të dispozitave, ato shihen së bashku me parimet kushtetuese dhe ato që burojnë nga KEDNJ.
Nga ngjarja e Gërdecit mbetën të vrarë 26 persona. Dukshëm në këtë rast ngrihet një çështje e shkeljes së nenit 2 të KEDNJ, i cili mbron të drejtën e jetës, i cili parashikon:
Neni 22
E drejta për jetën
1. E drejta e çdo njeriu për jetën mbrohet me ligj. Askujt nuk mund t’i privohet jeta qëllimisht, me përjashtim të rastit kur zbatohet një vendim gjykate pas dënimit për një krim për të cilin dënimi është parashikuar me ligj.
2. Privimi nga jeta nuk konsiderohet të shkaktohet në kundërshtim me këtë nen në rastet kur ky privim vjen nga përdorimi i forcës, që është jo më shumë se absolutisht i domosdoshëm:
a) në mbrojtje të çdo personi nga dhuna e paligjshme;
b) për të kryer një arrestim të ligjshëm ose për të parandaluar arratisjen e një personi të ndaluar ligjërisht;
c) për të kundërshtuar, në përputhje me ligjin, një trazirë ose kryengritje.
KEDNJ është e zbatueshme drejtpërdrejt në rendin juridik të Republikës së Shqipërisë, siç sanksionohet nga neni 122 i Kushtetutës. Edhe GJEDNJ e thekson zbatueshmërinë e drejtpërdrejtë të KEDNJ në regjimin juridik të brendshëm. Në çështjen Bakiu dhe të Tjerët kundër Shqipërisë, GJEDNJ shprehet:
“80…Veçanërisht në funksion të faktit se Konventa është drejtpërdrejt e zbatueshme në Shqipëri, në përputhje me nenin 122 të Kushtetutës, një ankesë para gjykatave kombëtare do t’u kishte dhënë atyre mundësinë për të vlerësuar proporcionalitetin e zbatimit të Aktit Normativ 2012 në secila nga çështjet e ankuesve….”
GJEDNJ ka bërë një analizë të vazhdueshme të nenit 2 të Konventës, duke e zbërthyer kuptimin e tij në rrethana të ndryshme.
Në përgjithësi, ashtu si nenet e tjerë që sanksionojnë mbrojtjen e të drejtave të ndryshme, neni 2 mbron dy aspekte kryesore (shih Udhëzimin e GJEDNJ për nenin 2 të Konventës ):
a. Aspekti thelbësor (shteti duhet të sigurojë që çdo humbje e jetës ose kërcënim ndaj saj nga punonjësit e shtetit, qoftë edhe në mënyrë të tërthortë, duhet të rregullohet në përputhje me kushtet e vendosura nga neni 2. Kjo përfshin ndër të tjera nxjerrjen e legjislacionit përkatës që përcakton saktë rrethanat në të cilat lejohen veprime të tilla.)
b. Aspekti procedural (shtetet anëtare duhet të nisin një hetim të thellë dhe efektiv për çdo humbje të jetës, apo kërcënim ndaj saj, në mënyrë që të qartësohen rrethanat dhe përgjegjësit të dërgohen përpara drejtësisë.)
Neni 2 përmban dy detyrime thelbësore: detyrimin e përgjithshëm për të mbrojtur me ligj të drejtën ndaj jetës, dhe ndalimin e privimit të qëllimshëm të jetës, të përcaktuar nga një listë e përjashtimeve (Boso k. Italisë). Duke pasur parasysh karakterin e tij themelor, neni 2 i Konventës gjithashtu përmban një detyrim procedural për të kryer një hetim efektiv mbi shkeljet e pretenduara të aspektit thelbësor (Armani Da Silva kundër Mbretërisë së Bashkuar [GC], 9 229).
Organet e drejtësisë janë ato që duhet të gjejnë një zgjidhje të pranueshme dhe të drejtë për kërkesën e paraqitur nga SPAK, i vënë në lëvizje nga kërkuesit. Ato duhet të zbatojnë ligjet në fuqi dhe një nga nenet ku bazohet kërkesa është neni 2 i Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (aspekti procedural). Në bazë të këtij neni, shteti (përmes gjykatave në rastin konkret) duhet të ndërmarrë të gjitha veprimet e nevojshme që të sigurojë një hetim të plotë dhe të gjithanshëm për zbuluar të vërtetën dhe për të vënë përpara përgjegjësisë personat e akuzuar, duke i dënuar me dënime të përshtatshme.
Në çështjen Bekirski kundër Bullgarisë (apl. nr. 71420/01, vendim i dt. 02.09.2010, paragrafi 119), Gjykata përsëriti rëndësinë e nenit 2 të Konventës i cili:
“…mbron të drejtën për jetën, si një nga parashikimet më themelore në Konventë. Së bashku me nenin 3, ai mbron me forcë një nga vlerat bazë të shoqërive demokratike që përbëjnë Këshillin e Evropës. Objekti dhe qëllimi i Konventës si mjet për mbrojtjen e individëve kërkon gjithashtu që neni 2 të interpretohet dhe zbatohet në mënyrë që mbrojtja e tij të bëhet praktike dhe efektive. Në dritën e rëndësisë së mbrojtjes që përmban neni 2, Gjykata duhet të studiojë kërkesën mbi humbjen e jetës nën një hetim shumë të kujdesshëm, duke marrë në konsideratë të gjitha rrethanat përkatëse.”
Në çështjen Leonidis kundër Greqisë (apl. nr. 43326/05, vendim i dt. 08.01.2009, paragrafi 68) Gjykata shprehet:
“Hetimi duhet të jetë në gjendje që së pari të sqarojë rrethanat në të cilat ndodhi aksidenti dhe së dyti duhet të udhëheqë në identifikimin dhe dënimin e përgjegjësve. Ky nuk është një detyrim në lidhje me rezultatin, por një detyrim në lidhje me qëllimin dhe mjetet e përdorura. Autoritetet duhet të kenë ndërmarrë të gjithë hapat e arsyeshëm që mund të kenë në dispozicion për të siguruar provat që kanë të bëjnë me aksidentin, duke përfshirë ndër të tjera, dëshmitarë okularë dhe ekspertiza ligjore. Konteksti nënkupton nevojën për një hetim të menjëhershëm dhe të arsyeshëm. Çdo mangësi në hetim që dobëson aftësinë për të sqaruar rrethanat e çështjes ose të hedhë dritë mbi personat përgjegjës, shteti mban përgjegjësi për ardhjen në kundërshtim me standardin e kërkuar të efektivitetit (shih Kelly dhe të Tjerët kundër Mbretërisë së Bashkuar, nr. 30054/96, paragrafët 96-97, 04.05.2001).”
GJEDNJ ka mbajtur në mënyrë të përsëritur qëndrimin se për hetimin e veprimeve të palëve të treta në rastet e neneve 2 dhe 3 të Konventës, vetëm hetimi penal mund të arrijë të përmbushë standardet përkatëse duke hedhur dritë mbi të vërtetën. Në rastin e Šilih kundër Sllovenisë (apl. nr. 71463/01, vendim i dt. 09.04.2009, paragrafi 194), Gjykata vuri re se:
“Edhe nëse Konventa nuk e garanton si të tillë të drejtën për të filluar procedimin penal kundër palëve të treta, Gjykata ka thënë shumë herë se sistemi gjyqësor efektiv i kërkuar nga neni 2 mundet, dhe në rrethana të caktuara duhet të përfshijë adresimin ndaj ligjit penal”.
Prandaj në rastet e vdekjes, GJEDNJ ka përsëritur se përveç padisë civile për dëmshpërblim, ka theksuar edhe rëndësinë e një hetimi penal efektiv (shih psh. Ölmez dhe të Tjerë kundër Turqisë, apl. nr. 22746/03, gjykimi i dt. 09.11.2010, paragrafi 54).
Gjykata ka qenë shumë saktësuese në kërkesën e saj mbi kriteret që duhet të përmbushë një hetim me qëllim që të konsiderohet efektiv. Ka thënë p.sh. se ky detyrim rëndon mbi autoritetet shtetërore, pavarësisht nëse familja e viktimës ka kontaktuar apo njoftuar autoritetet – përkundrazi, janë vetë autoritetet që duhet të fillojnë një hetim të përshtatshëm, me nismën e tyre, sapo të kenë marrë informacion për humbjen e jetës ose plagosjen e një personi në rrethana të dyshimta (shih Paul dhe Audrey Edëards kundër Mbretërisë së Bashkuar, apl. nr. 46477/99, vendim i dt. 14.03.2002, paragrafi 69). Kjo duhet të përfshijë mbledhjen e provave, rindërtimin e ngjarjes, fiksimin e dëshmive nga të gjithë dëshmitarët, e kështu me radhë (shih në Babat dhe të tjerët kundër Turqisë, apl. nr. 44936/04, vendim i dt. 12.01.2010). Gjithashtu ka thënë se ky hetim duhet filluar në mënyrë eksploruese, me qëllim që të lehtësojë kërkuesin dhe me qëllim që të ruajë “…besimin e publikut mbi besnikërinë e tyre ndaj shtetit të së drejtës, dhe në parandalimin e çdo shfaqjeje të marrëveshjeve të fshehta apo tolerance ndaj veprimeve të paligjshme” (Ali dhe Ayşe Duran kundër Turqisë, apl. nr. 42942/02, vendim i dt. 08.08.2008, paragrafi 63).
GJEDNJ ka interpretuar vazhdimisht nenin 2 si të zbatueshëm edhe në rastet kur vdekja nuk është shkaktuar nga zyrtarë publikë por nga aktorë të tjerë jo shtetërorë, siç janë individët privatë. Prandaj sipas Gjykatës në çështjen Oyal kundër Turqisë, apl. nr. 4864/05, vendim i dt. 23.03.2010, paragrafi 53, Gjykata përsërit se:
“Neni 2 jo vetëm lidhet me vdekjen që vjen nga përdorimi i pajustifikuar i forcës nga agjentë të shtetit, por gjithashtu në fjalinë e parë të paragrafit të parë, përcakton një detyrim pozitiv mbi shtetet që të ndërmarrin hapat e duhur për mbrojtjen e jetëve të atyre që janë nën juridiksionin e tyre.”
Ky detyrim pozitiv që rëndon mbi shtetet mund të marrë shumë forma, si p.sh. duke miratuar kuadrin ligjor përshtatshëm që të lejojë hetimet efektive dhe ndjekjen penale të vrasjeve ose plagosjeve, ose duke marrë masa të veçanta mbrojtëse me qëllim që të mbrojë jetën përballë kërcënimeve (shih p.sh. çështjen e vrasjes se gazetarit turk Hrant Dink, Dink kundër Turqisë, apl. nr. 668/07, 6102/08, 30079/08, 7072/09 dhe 7124/09, vendim i dt. 14.09.2010).
Në çështjet Öneryıldız kundër Turqisë, dhe Budayeva dhe të Tjerët kundër Rusisë, Gjykata analizoi gjithashtu çështjen e hetimit që duhet filluar kur ndodhin vdekje si rezultat i fatkeqësive natyrore ose rreziqeve të shkaktuara nga njeriu. Në të dyja çështjet Gjykata tha se vetëm një hetim penal në thellësi dhe efektiv për humbjen e jetës, një hetim i karakterizuar nga të njëjtët elementë si ato për humbjes së jetës nga zyrtarët e shtetit, është i mjaftueshëm për përmbushjen e aspektit procedural të nenit 2.
Preferenca e Gjykatës për hetimin penal është bazuar në një sërë faktorësh, si probabiliteti i përgjegjësisë penale, fakti që nisur nga natyra komplekse e administratave moderne dhe që përgjegjësia për veprimtari të rrezikshme mund të zgjerohet në agjenci të ndryshme shtetërore, vetëm një hetim penal ka potencialin të sigurojë përgjegjësinë e zyrtarëve të shtetit, siç deklaron Gjykata. (Öneryıldız kundër Turqisë, op, cit, paragrafi 94).
Lidhur me këtë gjë, duhet vënë re se interpretimi i nenit 2 si nen që nënkupton një detyrim për të kryer një hetim zyrtar justifikohet, jo vetëm sepse çdo akuzë për një shkelje të tillë normalisht ngre çështje të përgjegjësisë penale, (shih Caraher kundër Mbretërisë së Bashkuar (dec.), nr. 24520/94, ECHR 2000-I), por edhe sepse shpesh në praktikë, rrethanat e vërteta të vdekjes janë ose mund të jenë në masë të madhe gjerësisht të limituara në kufijtë e dijes së zyrtarëve ose autoriteteve të Shtetit (shih McCann dhe të Tjerët kundër Mbretërisë së Bashkuar, gjykimi i dt. 27.09.1995, Seria A nr. 324, fq. 47 49, paragrafët 157-164, dhe İlhan, i cituar më sipër, paragrafi 91).
Kur neglizhenca që i atribuohet zyrtarëve të shtetit mbi çështjen, shkon përtej një gabimi vlerësimi ose pakujdesisë, autoriteti në fjalë konsiderohet se dështon në marrjen e masave që ishin të nevojshme dhe të mjaftueshme për shmangien e rreziqeve ekzistuese në një veprimtari të rrezikshme (shih, mutatis mutandis, Osman, cituar më sipër, fq. 3159-60, paragrafi 116). Fakti se përgjegjësit për rrezikimin e jetës nuk janë akuzuar për një vepër penale ose nuk janë ndjekur penalisht mund të çojë në një shkelje të nenit 2, pavarësisht masave të tjera që individët mund të marrin me nismën e tyre (shih paragrafët 48, 49 dhe 50 më sipër).
Për t’i përmbledhur ato që shprehëm më sipër, neni 2 kërkon që të kryhet një procedurë hetimore e paanshme që përmbush disa standarde për qëllime efektiviteti dhe të jetë në gjendje të sigurojë që sanksionet penale të zbatohen kur humbin jetë njerëzish si rezultat i veprimtarisë së rrezikshme. Në këto raste autoritetet kompetente duhet të veprojnë me kujdes shembullor dhe menjëherë duhet që me nismën e tyre të fillojnë hetimet që munden, së pari, duke u siguruar për rrethanat në të cilat ndodhi ngjarja dhe çdo mangësi në veprime të sistemit rregullator, dhe së dyti, duke identifikuar autoritetet ose zyrtarët e shtetit që janë përfshirë në çdo lloj shkalle në zinxhirin e ngjarjeve në fjalë.
GJEDNJ i jep vëmendje të veçantë çështjes së lidhjes mes shkakut dhe pasojës, mes akteve administrative ose mosveprimeve nga njëra anë dhe humbjes së jetës nga ana tjetër. Prandaj në rastet ku nuk ka humbje “të drejtpërdrejtë” të jetës, Gjykata ka konsideruar se organet e hetimit duhet të analizojnë plotësisht zinxhirin e plotë të ngjarjeve dhe të zbardhin përgjegjësinë penale të çdo zyrtari kompetent të shtetit, se sa thjesht të fokusohet vetëm në shkaqet imediate të vdekjes (shih gjithashtu Budayeva dhe të Tjerët kundër Rusisë, paragrafi 142, dhe Dodov kundër Bullgarisë, apl. nr. 59548/00, vendim i dt. 18.01.2008, paragrafi 70). Dy faktorë shtesë që sipas GJEDNJ janë në favor të hetimit penal janë që të ruhet gjithashtu besimi i publikut dhe të sigurohet besnikëria ndaj shtetit ligjor, si dhe parandalimi i çdo shfaqjeje tolerance apo marrëveshjeje të fshehtë të akteve të paligjshme (Öneryıldız kundër Turqisë, paragrafët 94 dhe 96).
Shembulli më tipik para GJEDNJ është Budayeva dhe të Tjerët kundër Rusisë, ku viktimat kishin humbur jetën për shkak të shembjes së shtëpive nga rrëshqitja e baltës në një kodër. Organi rus i hetimit arriti në konkluzionin se shkaku i vdekjes ishte rrëshqitja e baltës dhe se nuk kishte kush të mbante përgjegjësi për këtë tragjedi, pasi ishte akt i natyrës. Mirëpo GJEDNJ konstatoi shkelje në këtë lloj logjike. Shtëpitë ishin ndërtuar me lejen e shtetit dhe se ishin zyrtarët lokalë që duhej të siguroheshin që terreni ishte i përshtatshëm. GJEDNJ u tregua kritike për vendimin e prokurorit, duke vënë re se ai dështoi në analizimin e faktit nëse zyrtarët e shtetit mund të ishin përgjegjës ose jo që nuk kishin marrë masat e duhura për parandalimin e rrëshqitjeve të baltës që çoi në rënien e ndërtesës ku jetonin viktimat.
Vlen të rikujtojmë se, duke pasur parasysh mangësitë e ndjekjes penale, pushimi i saj për arsye thjesht procedurale, sipas GJEDNJ është i pabazuar. Nëse nuk ka pasur një ndjekje penale efektive, kjo konsiderohet shkelje e aspektit procedural të Nenit 2. GEDNJ ka shprehur shqetësime në lidhje me diskrecionin e prokurorit për të pushuar procedimin dhe vetë GJEDNJ mund të kërkojë rihapjen e procedimit, siç ka bërë në çështjen Atakaya kundër Turqisë (Aplikimi nr. 50275/08, vendim dt. 22 Korrik 2014)
Në çështjen Pulfer kundër Shqipërisë, GJEDNJ vlerëson se amnistitë nuk duhet të miratohen në shkelje të Neneve 2 dhe 3 të Konventës, jo vetëm kur kryhen nga zyrtarë publikë por edhe nga persona privatë (paragrafët 83, 90). Në interpretim të frymës së jurisprudencës së GJEDNJ, mund të konkludohet se mosfillimi i hetimit, apo pushimi i ndjekjes penale mund të përbëjë një formë të amnistisë. Për më tepër, në fazën e ekzekutimit të gjykimit, në çështjen Pulfer, prokurori ofroi dy arsye për të mos rihapur hetimin: e para, vetë amnistia dhe së dyti, fakti që vepra ishte ndaluar me kohë (në faqen 4). Asnjë nga këto kushte nuk verfikohet në çështjen objekt gjykimi, kështu që në parim prokurori mund ta rihapë çështjen, sidommos kur kërkuesit Feruzan dhe Zamira Durdaj e kanë paraqitur këtë ankim në GJEDNJ, e cila mund të kërkojë vetë fillimin e ndjekjes penale, siç ajo veproi në çështjen turke të sipërpërmendur (shih paragrafët 74-75).
Në lidhje me ndjekjen penale objekti i këtij gjykimi, Prokuroria në parim ka pranuar që ajo mund të rihapet nëse nuk mbulohet nga një amnisti ose vepra nuk është parashkruar. Ky nuk është rasti këtu, kështu që prokurori duhet të ketë të drejtën dhe mundësinë efektive të rihapë çështjen. Nëse prokurori nuk mund ta bëjë këtë dhe nuk ka asnjë bazë ligjore, atëherë në bazë të Nenit 2, siç interpretohet nga GJEDNJ, gjykata duhet ta detyrojë/lejojë prokurorin ta kryejë këtë veprim.
Bazuar në jurisprudencën e mësipërme, është plotësisht e kuptueshme se neni 2 i KEDNJ, dhe veçanërisht aspekti procedural i tij, ka përparësi në legjislacionin vendas dhe mund të shërbejë si bazë ligjore e mjaftueshme për të rifilluar ndjekjen penale edhe në rastin kur neni 292 ka ndryshuar përmbajtjen e tij (sidomos kur sipas një interpretimi historik, kjo është bërë thjesht për arsye të “pastrimit” të tij nga procedurat obsolete. Kujtojmë këtu që për të njëjtën arsye kanë ndryshuar edhe nenet 288 dhe 290 të KPP).
5. GJKKO ka gabuar edhe në lidhje me afatin e parashkrimit, i cili lidhet drejtpërdrejt me cilësimin juridik të fakteve penale, i cili mund të bëhet vetëm përmes një hetimi gjyqësor të plotë e të gjithanshëm
Kërkuesit janë të mendimit që figura e veprës penale të “shpërdorimit të detyrës”, parashikuar nga neni 248 i Kodit Penal, nuk përfaqëson kualifikimin e duhur të faktit penal, pasi nga tërësia e provave është e mundur të arrihet në konkluzionin se ky shtetas ka anashkaluar rregullat e sigurisë gjithashtu. Akuzat e ngritura ndaj personave të tjerë zyrtarë në këtë cështje, si drejtuesit e ndërmarrjes MEICO, apo shoqërisë Albademil sh.p.k., janë të përshtatshme edhe për veprimet dhe mosveprimet e paligjshme të ish Ministrit të Mbrojtjes së asaj kohe.
Mjafton të sjellim në vëmendje që ish Ministri i Mbrojtjes Fatmir Mediu është autoriteti që ka nxjerrë Urdhërin nr. 2044/2007, me anë të të cilit:
Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë, në vendimin nr. 381 datë 12.03.2012, lënë në fuqi me vendimin nr. 138 datë 13.02.2013 të Gjykatës së Apelit Tiranë, është shprehur se Urdhri nr. 2044 datë 07.12.2007 i Ministrit të Mbrojtjes është në kundërshtim të hapur me VKM nr. 138/2007. Gjykata shprehet:
“Urdhri nr. 2044, datë 07.12.2007, i nxjerrë nga Ministri i Mbrojtjes shtetasi Fatmir Mediu, u përpilua nga te pandehurit Dashnor Çaushi, Luan Hoxha, Hilmi Lacaj dhe Ndue Marku. Ky urdhër u nxor në kundërshtim të hapur me VKM nr. 138, datë 14.03.2007, i cili përcaktonte për qëllim demontimi vetëm municionet e kalibrit të vogël.
[…]
Gjykata krijoi bindjen e plote se te pandehurit nuk përfshijnë në projekt urdhrin nr.2044, datë 07.12.2007, asnjë rregull apo normë, që të garantonin zhvillimin e një procesi të sigurt.”
[…]
Gjykata çmon se ambientet ku do të depozitoheshin sasitë e muncionit luftarak, në asnjë rast dhe rrethanë, nuk mund t’i shmangeshin liçensimit.
[…]
Të pandehurit, hartues të Urdhrit nr.2044, datë 07.12.2007, të MM, e kanë ditur fare mirë që në ambientet e ish-repartit të Gërdecit, do të depozitoheshin sasi të mëdha municionesh të kalibrave jo të vegjël. Ata, duke vënë si bazë ligjore për nxjerrjen e këtij Urdhri VKM-në nr. 138, datë 14.03.2007, i kanë pasur fare të qarta detyrimet që përcaktonte ky vendim në lidhje me faktin se procesi i çmilitarizimit e çmontimit duhej të kryhej nën mbikëqyrjen dhe sigurinë ushtarake të reparteve të Forcave të Armatosura. Ambientet ku do të depozitoheshin sasitë e municionit luftarak, në asnjë rast dhe rrethanë, nuk mund t’i shmangeshin liçensimit.
[…]
Shmangia e strukturave ushtarake nga mbikëqyrja e sigurisë, ka sjellë pasoja të rënda për shtetin dhe për interesat e ligjshme të shtetasve….”
Për të kuptuar qartë qëndrimin e Gjykatës në këtë rast, se pse analiza e mësipërme është bërë për të pandehurit që kanë hartuar Urdhërin nr. 2044/2007 të Ministrit të Mbrojtjes dhe jo vetë Ministrin, duhet të kujtojmë që ky i fundit nuk ishte i pandehur në këtë proces para kësaj gjykate, pasi Gjykata e Lartë kishte veçuar dhe më pas pushuar çështjen penale në ngarkim të tij për shkak të imunitetit parlamentar, siç u parashtruar më sipër. Në këto rrethana gjykata është kufizuar tek përgjegjësia e hartuesve të urdhrit nr. 2044/2007, por logjika që vlen për t’u marrë parasysh në këtë rrethanë është se ky urdhër ka lidhje të drejtpërdrejtë shkakësore me pasojën e rëndë të ardhur në fshatin Gërdec në datën 15.03.2008.
Në një rast shumë të ngjashëm, për shpërthimin e bazës detare në Qipro në vitin 2011 ku mbetën të vrarë 13 persona, Ministri i Mbrojtjes i Qipros, Evangelos Florakis, u gjykua dhe dënua për vrasje .
Cilësimi juridik i fakteve nuk është detyrë e gjykatës në momentin e vlerësimit të revokimit të vendimit të pushimit të ndjekjes penale dhe rifillimit të kësaj ndjekjeje, pasi ky vlerësim bëhet gjatë gjykimit në themel. Por, vlen të sjellim në vëmendje këtë aspekt sepse ka lidhje me interpretime të mundshme të afateve të parashkrimit të ndonjë figure të mundshme të veprës penale, por jo për cilësime të tjera të mundshme, të cilat gjithsesi janë edhe ato të vlerësueshme në gjykimin e themelit.
6. GJKKO ka interpretuar gabim edhe afatin e ndjekjes penale për akuzën e shpërdrimit të detyrës
GJKKO ka vlerësuar me të drejtë që afati i ndjekjes penale për veprën penale të “Shpërdorimit të detyrës”, parashikuar nga neni 248 i Kodit Penal, është 10 vjet. Por ky afat kërkon vetëm marrjen e personit në cilësinë e të pandehurit. Fatmir Mediu është marrë i pandehur më 10.02.2009, pra brenda afatit 10 vjeçar të përcaktuar në nenin 66 të Kodit Penal. Më tej, legjislacioni ynë nuk parashikon një afat për përfundimin e procesit gjyqësor, i cili mund të zgjasë përtej afateve, në varësi të rrethanave të ndryshme.
GJKKO gabon në interpretimin e nenit 34 të Kodit të Procedurës Penale. Ky nen shprehet:
“…2. Cilësia e të pandehurit ruhet në çdo gjendje dhe shkallë të procesit derisa të ketë marrë formë të prerë vendimi i pushimit, i pafajësisë ose i dënimit.
3. Cilësia e të pandehurit rimerret kur prishet vendimi i pushimit ose kur vendoset rishqyrtimi i procesit…”
Dukshëm, GJKKO është bazuar vetëm në pikën 2 më sipër, duke konsideruar se cilësia e të pandehurit për shtetasin Fatmir Mediu ka përfunduar me vendimin e pushimit nga Gjykata e Lartë, por nuk merr në konsideratë pikën 3 të këtij neni, që cilësia e të pandehurit “rimerret” kur prishet vendimi i pushimit.
Në rastin konkret, nëse vendimi i pushimit do të revokohej, për shkak se pengesa e përkohshme dhe subjektive e ndjekjes penale nuk ekziston më, Fatmir Mediu do rimerrte automatikisht cilësinë e të pandehurit. Kjo rimarrje e kësaj cilësie nuk përbën marrjen për herë të parë të cilësisë së të pandehurit, e cila duhet të ndodhë brenda 10 vjetëve nga ngjarja. Ajo është thjesht rimarrje dhe është automatike, pra është vijim i pasjes së kësaj cilësie.
7. Mundësia për kontrollin incidental të kushtetutshmërisë së nenit 292 të KPP
Nëse GJKKO e Apelit, pavarësisht nga argumentimi në lidhje me zbatueshmërinë e drejtpërdrejtë të nenit 2 të KEDNJ më sipër, ka paqartësi për zbatimin e nenit 292 të Kodit të Procedurës Penale, i cili me pamjen e sotme “të cunguar” mund të duket se krijon vakuum për rifillimin e ndjekjeve penale të pushuara për shkak të mosdhënies së autorizimit për procedim, duke rënë ndesh me detyrimet pozitive që burojnë nga neni 2 i KEDNJ, gjykata duhet të mos e zbatojë atë, duke vendosur pezullimin e shqyrtimit të mëtejshëm të çështjes dhe dërgimin e kërkesës për kontroll incidental në Gjykatën Kushtetuese, për t’u shprehur për kushtetutshmërinë e nenit 292 të KPP. Në rastin eventual të shfuqizimit të kësaj dispozite, si të papajtueshme me nenin 2 të KEDNJ, gjykata nuk do të kishte asnjë pengesë teorike apo praktike për të pranuar të plotë kërkesën e SPAK.
Kërkesa bazohet në nenin 68 të ligjit nr. 8577 datë 10.02.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë”, i ndryshuar, i cili shprehet:
1. Kur gjykata ose gjyqtari gjatë një procesi gjyqësor dhe në çdo kohë, kryesisht ose me kërkesë të palëve, çmon se ligji është antikushtetues dhe kur ka lidhje të drejtpërdrejtë midis ligjit dhe zgjidhjes së çështjes konkrete, nuk e zbaton atë, duke vendosur pezullimin e shqyrtimit të mëtejshëm të çështjes dhe dërgimin e materialeve të saj Gjykatës Kushtetuese, për t’u shprehur për kushtetutshmërinë e ligjit.
8. Konkluzion
Në përfundim, kërkojmë nga GJKKO e Apelit, që pasi të marrë në analizë argumentimin juridik të mësipërm, të pranojë ankimin duke ndryshuar vendimin nr. 60, datë 27.07.2021 të Gjykatës së Posaçme të Shkallës së Parë për Korrupsionin dhe Krimin e Organizuar dhe të pranojë kërkesën e SPAK sipas objektit të saj, duke hapur rrugën për veprimet e mëtejshme të dërgimit të çështjes në gjyq ndaj shtetasit Fatmir Mediu, sipas procedimit nr. 3/2008.
Në mënyrë alternative, GJKKO e Apelit mund të orientojë vendimmarrjen e saj drejt dërgimit të cështjes në Gjykatën Kushtetuese për kontrollin incidental të pajtueshmërisë së nenit 292 të Kodit të Procedurës Penale, me aspektin procedural të të drejtës së jetës, të mbrojtur nga neni 2 i Konventës Europiane për të Drejtat e Njeriut.
Me respekt,
KËRKUESIT
Feruzan Durdaj
Zamira Durdaj
