Ish-vila e diktatorit shqiptar Enver Hoxha ka hapur dyert, duke u kthyer në një rezidencë artistike. Për 10 vitet e ardhshme, artistë të rinj, nga vende të ndryshme të botës, por edhe nga Shqipëria, do të jetojnë, krijojnë dhe ekspozojnë në të.
Ndryshe prej shumë vendeve të Lindjes, që kanë zgjedhur t’i kthejnë në muze, shtëpitë e diktatorëve, apo ndryshe prej propozimeve që vila e Hoxhës të kthehej në një “Muze të përgjegjësisë”, prej ku tregoheshin përgjegjësit për krimet e diktaturës në vendin tonë, qeveria shqiptare, ka zgjedhur që përmes një marrëveshjeje me fondacionin francez “Art Explora” ta kthejë atë në një hapësirë arti. Kemi dashur të bëjmë aty që diktatori Hoxha urrente, tha përmbledhtazi kryeministri i vendit Edi Rama, duke e quajtur simbolikisht këtë strukturë një “shtëpi degjenerimi”- si kundërvënie ndaj normale të moralit e kanoneve të realizmit socialist që imponoi regjimi komunist.
Në këtë rihapje të godinës, në fakt i vetmi element që e lidh atë me të shkuarën, duket se janë pikërisht veprat në pikturë të realizmit socialist që ende ruhen mureve të vilës. Përndryshe, restaurimi dhe rikonceptimi i saj ka zhbërë, zhveshur dhe fashitur domethënien që vila ka pasur për historinë e Shqipërisë dhe shqiptarëve, si vila ku merreshin vendimet dhe prej ku kulti i individit, buronte dhe shpërndahej, duke qenë ende sot, një model i mbrapshtë i ‘adhurimit’ të numrit një dhe imponimit që vjen prej numrit një. Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, përmendi fantazmën e Hoxhës, si metaforë e punës që i pret artistët në vilë, por duket se fantazma ka gjetur prehje mes harresës së shoqërisë për t’u përballur me të dhe pasojat e politikave të saj.
Ka mendime se Hoxha, përmes sistemit komunist dhe mënyrës se si e implementoi atë në vend, kreu një eksperiment të madh social: një shtet i mbyllur dhe izoluar, ku çdo që dilte tej normës ndalohej e dënohej, përfshirë informacionin për botën jashtë, çka prodhoi përmes frikës, propagandës dhe “laboratorit komunist”, njeriun e ti. Fashitja e dëshmive mbi të shkuarën dhe zbehja e gjurmëve të përgjegjësisë, duket të jetë një eksperiment i ri; artistët e këtij “oborri” artistik do të mund të jetojnë e krijojnë të lirë, por vetë oborri duket se e ka humbur emrin dhe pamjen sikundër emërtimin që na kujtonte të djeshmen.
Plotësisht sa shkruani, por gjyles mos ja fusni.
E ku janë 100 dhoma ? E keni idenë ?
Edhe hoteli më i madh në Shqipëri, nuk i ka më shumë se 90 dhoma.
Një çikë më me finesë edhe kur lëshoni dëngla të këtijë modeli.
Është fyerje për inteligjencën e një shqiptari me formim modest. Në se shkruani për ardhanjakët bathoristë, por që nuk ju lexojnë, është tjetër muhabet.
Thjesht për etikë llogjike.