Shkaku kryesor i kancer-it të lëkurës është ekspozimi ndaj rrezeve ultraviolet (UV).
Dielli prodhon rrezatimin UV, por edhe aparaturat estetike, siç janë solaret janë burim i prodhimit të tyre.
Pjesa më e madhe e vendeve mesdhetare kanë nivele të larta të rrezeve UV gjatë gjithë vitit. Ky rrezatim nuk mund të shihet ose të ndihet por mund të shkaktojë:
-Djegie nga dielli;
-Plakje të parakohshme të lëkurës;
-Dëmtim të qelizave të lëkurës, që çojnë në krijimin e kancerit të lëkurës.
Kanceri i lëkurës është i lidhur me dy faktorë: ekspozimin e njeriut gjatë gjithë jetës ndaj rrezeve UV dhe një numër të konsiderueshëm të djegieve që ato kanë patur.
Kërkuesit sugjerojnë që ndërkohë që qelizat e lëkurës janë dëmtuar shpesh në fëmijëri, mund të jetë ekspozimi diellor në moshën madhore që bën që këto qeliza të dëmtuara të kthehen në kanceroze.
Kush është në rrezik?
Çdonjeri mund të zhvillojë kancerin e lëkurës, pavarësisht nga ngjyra e lëkurës apo shëndeti i përgjithshëm. Megjithatë, disa njerëz kanë një rrezik më të lartë të kancerit të lëkurës sesa të tjerët.
Ju mund të jeni në një rrezik të lartë, nëse ju keni:
-Quka të shumta në trupin tuaj;
-Një histori familjare ose personale të melanomë-s;
-Periudha të rralla, por intensive të ekspozimit ndaj rrezatimit UV, veçanërisht nëse ky ekspozim rezulton në djegie (të tilla si në pushime ose gjatë aktivitetit rekreativ);
-Lëkurë që digjet shpejt;
-Flokë të kuq ose bjond dhe sy jeshilë ose blu;
-Një sistem të dobët imunitar (sistemi imunitar), që mund të jenë shkak për ilaçe të caktuara që e shtypin atë.
-Njerëzit me lëkurë të errët kanë një mbrojtje më natyrale kundër kancerit të lëkurës sepse lëkura e tyre prodhon më shumë melaminë sesa lekura me ngjyrë të hapur.
Flisni me doktorin tuaj në lidhje me rreziqet për kancerin e lëkurës. Dermatolog-u juaj mund t’ju japë këshillat rreth kontrollit të lëkurës tuaj.
Shenjat paralajmëruese
Kancer-ët e lëkurës nuk duken të gjithë njëlloj, por janë disa shenja ndaj të cilave duhet kujdesje:
-Një pikë që është e ndryshme nga pikat e tjera në trup;
-Një pikë që ka ndryshuar në formë, përmasë ose ngjyrë;
-Një plagë që nuk shërohet;
-Një pikë që ka gjakderdhje.
Është e rëndësishme për të njohur lëkurën tuaj. Ekzaminimi i lëkurës tuaj do t’ju ndihmojë që të vini re ndryshimet dhe të mësoni se çfarë është normale për ju.
Nëse ju shihni ndonjë gjë të re ose të ndryshme në lëkurë, shkoni menjëherë tek dermatolog-u juaj. Kancerët e lëkurës që janë gjetur ose trajtuar herët kanë nevojë për trajtime më pak invazive ose për një prognozë më të mirë.
Po në lidhje me pikat që nuk janë kanceroze?
Jo të gjitha pikat që shfaqen në lëkurën tuaj janë kanceroze. Megjithatë pikat e shkaktuara nga dielli janë shenja paralajmëruese që lëkura juaj ka patur një ekspozim të tepërt diellor dhe ju mund të jeni në një rrezik të lartë ndaj zhvillimit të kancerit të lëkurës.
Qukat
Quka është një rritje normale në lëkurë. Qukat shfaqen kur qelizat e prodhimit të pigment-it në lëkurë rriten në grup. Qukat janë shumë të zakonshme. Disa njerëz kanë shumë quka në lëkurë dhe kjo mund të trashëgohet nga familjarët. Ekspozimi i tepërt në diell, veçanërisht në fëmijëri, mund të çojë në zhvillimin e sa më shumë qukave në lëkurë.
Nevuset displazike
Quka që ka një formë të parregullt dhe një ngjyrë jo të njëllojtë quhet nevus displazi-k. Njerëzit me shumë nevuse displazike janë në një rrezik të lartë të të zhvilluarit të melanomë-s. Nëse ju keni këto quka, ju duhet të kontrolloni rregullisht lëkurën tuaj për ndonjë ndryshim dhe të shihni për pika të reja në lëkurë. Nëse ju vini re ndonjë ndryshim duhet të shkoni menjëherë tek doktori juaj.
Njollat diellore (keratozat diellore)
Pikat e kuqe të lëkurës janë quajtur njolla diellore (keratozë diellore). Ato zakonisht ndodhin tek njerëzit mbi moshën 40 vjeçare në zonën e lëkurës të ekspozuar ndaj diellit, siç është koka, qafa, duart dhe këmbët. Disa keratoza diellore mund të zhvillohen në karcinoma bazoqelizore.
