Presidenti Vladimir Putin i merr seriozisht përvjetorët rusë. Nuk ishte rastësi që pushtimi i tij në Ukrainë erdhi një ditë pas “Ditës së Mbrojtësit të Atdheut”, një festë e arritjeve ushtarake të Rusisë.
Ishte në të njëjtin rast në vitin 2014 kur Putini hodhi hapin e parë në aneksimin e Krimesë nga Ukraina, përmes protestave të orkestruara pro-ruse në gadishull.
Udhëheqësi kishte shpresuar qartë se do të kishte më shumë për të festuar në këtë “Ditë Fitoreje” të hënën, datat më patriotike të vendit, duke shënuar rolin e Bashkimit Sovjetik në mposhtjen e Gjermanisë naziste në Luftën e Dytë Botërore.
Ishte më 8 maj 1945, (9 maj në zonën kohore të Moskës) që Gjermania nënshkroi Instrumentin e dorëzimit në Berlin, duke i dhënë fund luftimeve në Evropë.
BRSS pësoi humbjet më të mëdha nga çdo komb, rreth 27 milionë ushtarë dhe civilë vdiqën.
Justifikimi i Rusisë për luftën në Ukrainë caktoi një afat për sukses deri në Ditën e Fitores.
Putin dhe qeveria e tij kanë thënë vazhdimisht se qëllimi i të ashtuquajturit “operacion special” i tyre është “denazifikimi” i Ukrainës dhe se çlirimi i vendit nga nazistët është një çështje e mbijetesës së Rusisë.
Është një argument që nuk ka peshë reale; një mbulesë flagrante për revanshizmin rus.
Edhe pse makina e propagandës së Kremlinit, ka funksionuar që nga pushtimi i shkurtit, do të jetë e vështirë për Putinin që të hënën t’i kthejë humbjet e Rusisë në fitore të vërteta.
Sido që të jetë, operacioni në Ukrainë ka qenë një dështim për të, të paktën në skenën ndërkombëtare.
Ushtria ruse e tejkalon atë të Ukrainës në çdo masë, edhe me armët e rënda që po dërgon Perëndimi, megjithatë ajo nuk arriti të pushtojë territorin në veri dhe as kryeqytetin Kiev, ndërsa po përpiqet të bëjë përfitime edhe në lindje, ku tani është e fokusuar.
Forcat e armatosura të Ukrainës pretendojnë se Rusia ka humbur më shumë se 24.000 trupa në pak më shumë se dy muaj, dhe më shumë se 1,000 tanke, mbi 2,600 automjete të blinduara dhe qindra avionë.
CNN nuk mund t’i verifikojë në mënyrë të pavarur këto shifra dhe ka të ngjarë të ketë humbje të mëdha edhe nga pala ukrainase.
Megjithatë, është e pamohueshme që ushtria ruse është dobësuar.
Kryqëzori rus me raketa të drejtuara “Moskva” dikur krenaria e flotës ruse në Detin e Zi, tani është shkatërruar dhe qëndron në thellësi të detit.
Ndërkohë, armiqtë e Putinit në Perëndim, të cilët Rusia ishte përpjekur aq shumë t’i përçante me vite, janë gjithnjë e më të bashkuar, të gjithë për kauzën e sigurimit të fitores për Ukrainën.
Emily Ferris, një studiuese me Institutin Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara, tha se dështimet e Rusisë kishin qenë kryesisht logjistike.
“Disa nga problemet logjistike që ata kishin, ishin pjesërisht sepse ata kurrë nuk arritën të merrnin qendrat kryesore hekurudhore në të gjithë vendin,” tha Ferris për CNN.
“Dhe për shkak se forcat tokësore të motorizuara ruse mbështeten në hekurudhat për të lëvizur të gjitha trupat e tyre, pajisjet dhe tanket, për shkak se ata kurrë nuk arritën t’i kontrollonin ato qendra, ata kurrë nuk arritën të shkonin larg në territorin ukrainas.”
Forcat ruse në vend të kësaj u zhvendosën me kamionë dhe tanke me lëvizje të ngadaltë, shumë prej të cilave u zhytën në baltë për shkak të motit.
Edhe në lindje, ku forcat ruse po përpiqen të avancojnë përmes rajonit të Donbasit, fitimet e tyre kanë qenë të kufizuara. Rebelët pro-rusë janë instaluar në rajonet e vetëshpallura separatiste të Donetsk dhe Luhansk për vite me radhë, por megjithatë, Rusia nuk i ka aneksuar ato zona dhe forcat e saj po luftojnë për të kapërcyer një rezistencë të ashpër ukrainase në qytetet e mëdha.
“Ne jemi ende duke folur për sasi të mëdha territori, Ukraina është masive, dhe nëse ata janë të fokusuar vetëm në lindje dhe jug. Disa nga pretendimet nga komandantët e lartë se ata do të krijojnë një korridor tokësor përtej jugut të Ukrainës, janë ende një detyrë e madhe”, tha Ferris.
“Fakti që ata nuk kanë qenë në gjendje të marrin qytetet kryesore dhe qendrat kryesore hekurudhore më parë është ende një problem. Unë mendoj se kjo do të vazhdojë.”
Një univers alternativ
Megjithatë, i ulur në Rusi, është e lehtë të mendosh se lufta do të planifikohet. Propaganda ruse po vërshon median, e cila është pothuajse tërësisht e kontrolluar nga shteti, por në mars qeveria miratoi gjithashtu një ligj që bën të paligjshme “lajmet e rreme” për ushtrinë, një krim që vjen me një dënim maksimal prej 15 vitesh burg.
Si rezultat, protestat kundër luftës që ndodhën në Rusi në javët e para të pushtimit kanë përfunduar. Dhe media është në masë të madhe në përputhje me ligjin e ri.
Në të vërtetë, Rusia po ecën përpara me forcë. Është në mes të një beteje të zgjatur në qytetin port juglindor të Mariupolit, ku forcat e tij po bombardojnë intensivisht një fabrikë të madhe çeliku që nuk ka arritur ta kapë. Nëse fabrika bie, qyteti është pak a shumë në duart e tyre.
Raportet e inteligjencës tregojnë se Rusia mund të planifikojë të aneksojë Luhanskun dhe Donetsk “diku nga mesi i majit” dhe gjithashtu mund të shpallë dhe aneksojë një të ashtuquajtur “republikë popullore” në qytetin juglindor të Khersonit, sipas ambasadorit të SHBA në Organizatën për Sigurinë dhe Bashkëpunimi në Evropë Michael Carpenter.
Çdo përparim është përforcuar në mediat ruse, ku mesazhi i suksesit është shumë i qartë, tha për CNN Tatiana Stanovaya, themeluese e firmës së analizës politike R. Politik.
“Mesazhi është se Rusia po ecën sipas planit dhe gjithçka po shkon siç duhet, se ka disa përfitime. Rusia ka deklaruar se mori Mariupolin dhe kështu gjithçka po shkon sipas planit,” tha ajo.
Popullariteti i Putinit është rritur gjithashtu në 82%.
Stanovaya shtoi se kishte një narrativë shtesë në mediat shtetërore se Rusia është viktima në këtë luftë dhe se vendi po vepron në mbrojtje.
“Kur jeni duke parë TV rus për disa ditë, mund të filloni të besoni se ne jemi në një rrezik të madh të nazistëve ukrainas. Se ne jemi të pambrojtur dhe duhet të ngrihemi dhe të mbrohemi, përndryshe është në rrezik ekzistenca ruse”, tha ajo.
Putini nuk ka nevojë as të përdorë të hënën për të shpallur ndonjë lloj fitoreje, argumentoi Stanovaya. Ai do të duhet vetëm të bazohet në emocionet antinaziste të festës për të konsoliduar justifikimin e tij për luftën.
Bota pret
Ndërsa rusët do të dëgjojnë fjalimin e Putinit për Ditën e Fitores, po ashtu edhe udhëheqësit dhe vëzhguesit globalë janë të etur për të mësuar se ku mund ta çojë Putini luftën e tij më pas. Ka pasur shumë spekulime, por si gjithmonë me Presidentin rus, askush nuk e di.
Ka një ndjenjë në rritje të nervozizmit që më shumë se dy muaj pas luftës, Putini mund të dyfishojë “operacionin e tij special”.
Sekretari i Mbrojtjes i Mbretërisë së Bashkuar, Ben Wallace, madje sugjeroi javën e kaluar në një radio në Mbretërinë e Bashkuar që Putini mund të heqë maskën e tij të një “operacioni special” dhe të shpallë plotësisht luftë.
Një veprim i tillë mund të shkaktojë një mobilizim të madh të luftëtarëve rusë, madje edhe të rekrutëve civilë. Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov të mërkurën e hodhi poshtë sugjerimin e Wallace si “të pakuptimtë”.
Andrei Kolesnikov, një bashkëpunëtor i lartë në Carnegie Endowment for International Peace, tha se ai mendon se plani fillestar i Putinit ishte të shpallte fitoren dhe t’i jepte fund armiqësive të hënën.
“Por është e qartë se lufta po zvarritet dhe plani i Putinit nuk po bëhet më i qartë. Por ai duhet të bëjë një gjest simbolik ose praktik,” tha ai, duke folur për CNN nga Moska.
“Të gjithë këtu janë të frikësuar se ai do të shpallë një mobilizim të pjesshëm ose të plotë. Edhe pse një masë e tillë mund të rezultojë e papëlqyeshme, rusët janë bërë militaristë, por ata janë militaristë dembelë.”
Ndërsa Dita e Fitores ka të bëjë me Luftën e Dytë Botërore, ajo është bërë gjithashtu një burim legjitimiteti për Putinin, i cili ka gjetur mënyra për t’u lidhur me këtë ditë, tha Kolesnikov, i cili akuzon liderin për thjeshtimin e detajeve historike.
Në vitet e Putinit, mitologjia rreth Luftës së Dytë Botërore është metamorfozuar.
Historianët vënë në dukje se ajo lavdëron sakrificën sovjetike, ndërsa minimizon gatishmërinë e Stalinit për të shpërdoruar jetë njerëzore. Ai zbardh kapitujt më të errët të luftës: pakti i BRSS me Gjermaninë naziste që shërbeu si një prelud i luftës; dëbimi me shumicë i popullsive të tëra që konsideroheshin të pabesueshme nga sovjetikët; dhe përdhunimet masive nga ushtarët sovjetikë në Gjermaninë e pushtuar gjatë ditëve të fundit të luftës.
Edhe një paradë bazë e njohur si “Regjimenti i Pavdekshëm” për të nderuar ata që vdiqën në luftë është kooptuar nga qeveria.
Putini tani në mënyrë rutinore drejton vetë marshimet. Stalini, i cili refuzoi të besonte se ushtria e Adolf Hitlerit do të pushtonte Bashkimin Sovjetik kur e bëri, po festohet gjithnjë e më shumë si hero më 9 maj, jo si lideri që u zu në befasi në sulmin gjerman të vitit 1941.
“Sigurisht, gjeneratat e reja nuk e kuptojnë vërtet rëndësinë e festës,” tha Kolesnikov.
“Ata që e kuptojnë dhe e njohin historinë tmerrohen nga mënyra se si Putini e ka privatizuar atë.”
Dhe të hënën, rëndësia e 9 majit mund të ndryshojë përsëri, në varësi të asaj që Putini ka për të thënë./ CNN
g.kosovari
