Gagarimat e klasikëve të kombit kosovar

Nga Lis Bukuroca

Halil Matoshi mendon se kombit kosovar do t’i bashkëngjiten më lehtë pakicat. Kjo mund të imagjinohej sikur Kosova të ishte Amerikë. Atje ndjehen krenarë me të qenit amerikanë dhe me origjinën e vet. Pra janë me dy identitete! Europa nuk njeh akoma identitete të dyfishtë, prandaj ka nocionin ‘minoritet’. Sorbët, sllav në Gjermani, nuk quajnë veten gjerman, por sorb.

As hebrenjtë. Në Bosnje serbet dhe kroatët nuk quajnë veten boshnjak. As grekët në Shqipëri, nuk konsiderojnë veten shqiptarë, turqit në bullgari, hungarezët në Serbi, irlandezët dhe skocezët në Angli, baskët në Francë, as kurdët në Turqi e dhjetëra shembuj të tjerë. Përjashtim bëjnë shqiptarët në Turqi, që quajnë veten turq dhe tani zelli obsesiv për të krijuar kombin kosovar.

Edhe pse ka dhjetëra shembuj si dy Koretë, si dy Gjermanitë e dikurshme, shumë vende arabe, përsëri ai ngul këmbë në teori që mund të vlejnë për kontinentin amerikan dhe Australinë, pra për kombet të krijuara kryesisht nga europianët pas pushtimit të atyre tokave. Në Europë ndryshimi i emërtimit kombëtar barazohet me tradhti nacionale ose dezertim nacional.

Në një artikull, hapur dhe shumë sinqertë, Enver Robelli pat denigruar idenë dhe Matoshin vet. Ky i fundit e falënderonte dhe bënte apel të marrin pjesë edhe të tjerët në atë debat të preferuar prej tij. Pasoi një artikull tjetër i Kimete Berishës, ku e quante Matoshin  ‘llud’.  Nuk mund të kuptohet ajo ngule e tij.

Një komb siç mendon ai, duhet të ketë një gjuhë. Kosovarishtja nuk do të pranohej nga pakicat. Gjuha është elementi kryesor i kohezionit dhe identitetit. Etnonimi kosovar ka origjinë sllave. Kombi kosovar me gegërishten si gjuhë do t’ishte mutacion sllavo-shqiptar. Sllavët e Kosovës nuk do ta pranonin kurrë as gjuhën, as kombin kosovar. As romët jo.  Më shumë ka pasur me komb jugosllav tek shqiptarët në epokën e Titos se sa te romët.

Shtetet nuk krijojnë gjithmonë kombe, e as kombet shtete. Populli nuk është pronar i shtetit, siç mendon ai, por shtetit i dhuron pushtetin. Se populli qenka pronar i shtetit, është relikt i komunizmit. Demokracia nuk njeh popullin si pronar të shteti, por si themelues dhe bartës të sovranitetit. Shteti nuk mund të ketë pronar mbi veten! Domethënë Korea e Veriut nuk paska pronar dhe komb! Koreant e veriut qenkan një mizëri virtuale!

Halil Matoshi mendon se identitetet  janë të shndërrueshëm. Domethënë se mund të kalohet në një tjetër pa asnjë vështirësi. Mu si mendojnë edhe radikalët fetare se të gjithë janë të shndërrueshëm, vetëm duhet detyruara ata, nëse nuk pranojnë, është mirë të zhuken!

Asnjë populli në Europë nuk mund t’i imponohet ndjesia kombëtare. Shtetet në Europë nuk kanë krijuar kombe, por kombet kanë krijuar në shumë vende shtete nacionale. Ato prodhuan tragjedi siç përmendte Claude Lévi-Strauss, por ato kombe janë ndërtues të shteti, jo shteti ndërtues i kombit.

Kombi kosovar nuk do të rriste imazhin e shqiptarëve të Kosovës, por do t’ishte tregues se turpërohen nga identiteti i vetë. Dzeretimet zakonisht si edhe konvertimet ndodhin, kur individi apo një grup ka bindje për identitet negativ. Shqiptarët nuk kanë dëmtuar kombet tjera dhe nuk kanë nevojë të shndërrohen në një komb, që do ta lidhte serbin më shumë me kosovarin se sa kosovarin me shqiptarin.

Nuk do të zgjatem më shumë se këtë ide të dy klasikëve postmarksist, kam analizuar tek artikulli “Kombi kosovar dhe deklarata e Tadiçit”, por vetëm të nënvizoj se Perëndimi nuk çliroi Kosovën për të ndërtuar një komb kosovar, siç propagandon ai, por për të shpëtuar shqiptarët dhe, në ardhmëri, pasi të zbresë iluminizmi në Ballkan, në rast dëshire, bashkimin nuk do ta kundërshtonte askush.