• Kontakt
  • Kreu
  • Rreth Nesh
Tuesday, February 7, 2023
  • Login
Javanews
  • Politikë
  • Kronikë
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Kulturë
  • Opinion
  • Tendencë
  • Të tjera
    • Media në Tranzicion
    • Kosova
    • Editorial
    • Kuriozitete
    • Teknologji
    • Sociale
    • Horoskopi
    • Dossier
    • Shëndetesi
    • Exlibris
    • Intervistë
    • Kuzhinë
    • Në plan të parë
    • Rajon
No Result
View All Result
Javanews
Home Exlibris

Etyd për kujtimin dhe dhimbjen e pashterur

Java News by Java News
07/02/2017 14:53
Etyd për kujtimin dhe dhimbjen e pashterur
Shperndaj ne FacebookShperndaj ne Twitter

Nga Ben Andoni

Ajo që lexuesi përball në këtë roman është forma e gjetur për të ligjëruar. Foenkinos, tashmë autor i trembëdhjetë romaneve, përkthyer edhe në shqip, ka gjetur mundësinë që të eksperimentojë. Në formën e fjalive epigramatike përcjell një histori kohore që rrok tre breza të një familje, por vetëm me një personazh. Ky i fundit është real.

Sharlotë Salomon, një berlineze simpatike, ka lënë trashëgiminë e jetës së saj përmes një vepre, që autori e materializoi me roman. E mbylli jetën në kamp përqendrimi, por la pas trashëgiminë e një vepre të bukur aspak të sofistikuar, që autori me abstraksionin e vet e ka sjellë gati si etyd romanesk për publikun. Kompliment për PEGI-n lidhur me përzgjedhjen, kurse z.Tupe për punën jashtëzakonisht fine dhe ruajtjen e pastër të regjistrit të autorit. E theksojmë këtë pasi forma epigramatike është ruajtur deri në fund, që e tregon skrupulozitetin e Tupes këtë herë deri në manierë.

Rrëfimi është në vetën e tretë dhe personazhet administrohen krejtësisht prej jashtë përmes një lloj forme poetike, që në fakt vendin e vargut të lirë e ka zënë fjalia epigramatike. Nuk është e thënë që fjalia pasardhëse të pasojë. Çdo një e tillë hap një dritare dhe narratori të merr për dore dhe ecën në udhën e vet. Vetëm në pak momente, rrëfimtari futet në vetën e parë.

Një botë femërore e përcjellë me një ndjeshmëri tejet të lartë nga autori dhe që nis me një vetëvrasje dhe mbaron me vrasjen e personazhit tonë, që emrin e vet e mëson për herë të parë nga një pllakë varri, e njeriut të vet me të njëjtin emër. Por familja e saj është e shënuar me dhimbje. Vetëvrasje i bën dhe e ëma dhe e gjyshja. Mallkimi duket gati gjenetik. Dhe, sikur të mos mjaftojë kjo, e ndjek mallkimi i ngjarjeve të tmerrshme të Gjermanisë. Përcillet në Francë, por atje ku duhej të ishte prehja e saj, qëllon fati i keq i një përndjekje shumë të egër.

Në Gjermani vajza është nga të rrallat hebreje që kalon me sukses Akademinë e Arteve. Të mendosh në vitet më të errëta të përndjekjeve ndaj tyre. Është një vizatuese e rrallë, që skicon atë që nuk mund të thotë. Në varësi të situatave përshfaqet dhe fryma e punëve. Ndërkohë që të gjitha i bashkon delikatesa dhe fryma e thellësisë së mendimit. Autori i shmanget disi natyrës së punës, pasi nuk është aq materia e vet.

Dashuria e humbur, marrja forcërisht e të atit në një kamp, humbja e njerëzve të afërt e shpërqendron jetën e saj, që gjithsesi ruan aq idile të bukura në atë kohë të errët antisemite.

Më e dhimbshme nga të gjitha është se gjuetia mbi të vjen që nga mallkimi familjar dhe shkon tek ai i luftës. Foenkinos duket se në rolin e narratorit nuk do ta lerë. Ai e vesh me një vello poezie dhe duket se shpesh e tepron me pietizmin e madh, sepse e shkëput nga realiteti, ku ajo duket krejt e pambrojtur. Vetëm se të gjithë ata që ajo i rrethon u blatohet shumë dashuri nga qenia e saj e dlirë.

Është e vështirë që ta heqësh nga dora librin dhe paçka se fundin e merr me mënd, e lexon deri në rreshtat e fundit të epilogut. Arsyeja është se personazhi të mban ngërthyer me mirësinë e pakufishme, dashurinë (sa shumë dashuri), por edhe brishtësinë e mbi të gjitha kudo ngre krye vullneti dhe përpjekja për të mbijetuar.

Prapaskenat janë i vetmi vend, ku ekziston e vërteta, i thonë personazhit tonë njerka dhe i dashuri i saj. Koha kalon ngadalë/Ç’është e vërteta, jo, koha nuk kalon/. Për çudi, një rreze shprese regëtin aty këtu./ Shumë rrallë, sa të hapësh e të mbyllësh sytë./ Sharlota mendon se do të takojë prapë familjen e saj.

Por pak më poshtë ke një peizazh të mrekullueshëm. Në çdo ndalesë, ai lufton për t’i gjetur ujë/Ajo ka aq frikë se mos i vdes fëmija./I ndodh që të mos ia ndjejë më lëvizjet./ Pastaj, papritmas, ai dëshmon se është gjallë./ A thua se edhe ai tashmë kursen forcat./Se jetën po e fillon si i mbijetuar./

Fati i gruas së re do ishte i tmerrshëm. Libri mbyllet me të nën pritjen e gazit, në dushet e vdekjes, por pranë një personazhi tjetër, me të cilin kanë nisur një fëmijë. E  bukur dhe ky etyd dashuror, që nuk zgjat shumë. Në epilog, ka gjurmë të mbijetesës së njerëzve të saj. I ati dhe njerka shpëtojnë edhe pse kapen. Kur do shkojnë në Francë, pas lufte, ata marrin vesh të gjithë historinë e mbrame të Sharlotës.

Etyd për kujtimin dhe dhimbjen e pashterur  Teksa në vitin 1947 përpiqen të gjejnë shenjat e saj, ajo që do mësojnë i kalon përmasat e zakonshme të tragjikes. Jo thjesht prej gjermanëve por edhe vetë familjes së saj, por edhe deri ngacmimeve të njerëzve të saj. Në valixhen e vajzës që ka mbetur në shtëpi zbulojnë librin “Jetë? Apo Teatër? Ajo është në kujtesën e tyre, por ata vetë janë në skicat që ata nxjerrin nga çanta.

Titulli: Sharlota

Autor: David Foenkinos

Gjinia: Roman

Botues: PEGI

Përktheu: Edmond Tupja

Çmimi: 800Lek

Tronditja e tyre është e pariparueshme. Po si të ndodhë ndryshe vallë?! E këndshme nga autori edhe mënyra sesi trajton historinë e dashurisë së Sharlotës, atë që ajo e mban me vete për gjithë kohën. Alfredi futet sërish në epilog, por në lidhjen me njerkën, që është këngëtare, ai nuk e përmend më Sharlotën, por e kërkon sipas mënyrës së tij.

Është një dhimbje lëvizëse që nuk ndalet dhe të bën të mendosh sesa e vështirë është jeta e njeriut, që i përballet realiteti që ajo nuk e bën dot vetë.

Mrekullia e librit është se jo vetëm lexohet por edhe të mëson sesi të kursehesh edhe kur flet gjithnjë për krimin. Kjo sepse e bukura e mbyt të keqen që gjithsesi e dominon jetën.

 

Next Post
“Porositë për Drejtësinë”, ambasadori amerikan takohet me ministrin Vasili

“Porositë për Drejtësinë”, ambasadori amerikan takohet me ministrin Vasili

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

LAJMET E FUNDIT

Rrezikon regjistrimin? Zgjedhjet e 14-majit, nesër KQZ shqyrton listat për anëtarët e KZAZ! PD, jashtë rendit të ditës

Rrezikon regjistrimin? Zgjedhjet e 14-majit, nesër KQZ shqyrton listat për anëtarët e KZAZ! PD, jashtë rendit të ditës

February 7, 2023
Çoi Shkelzen Berishën në Hollivud, flet gazetari i njohur, Lawson: I gatshëm të dëshmoj në SPAK për Gërdecin!

Çoi Shkelzen Berishën në Hollivud, flet gazetari i njohur, Lawson: I gatshëm të dëshmoj në SPAK për Gërdecin!

February 7, 2023
Bilanc tragjik, mbi 6,300 viktima nga tërmeti në Turqi e Siri, të paktën 30 mijë të plagosur

Bilanc tragjik, mbi 6,300 viktima nga tërmeti në Turqi e Siri, të paktën 30 mijë të plagosur

February 7, 2023
Flet ish-presidenti që i mbyteshin njerëzit në det: Na ka ikur 35% e popullsisë. Po vendoset diktatura!

Flet ish-presidenti që i mbyteshin njerëzit në det: Na ka ikur 35% e popullsisë. Po vendoset diktatura!

February 7, 2023
FOTO/ Kejvina i dërgon dron Luizit brenda shtëpisë së BBV? Shpërthen Olta ndaj këngëtarit

FOTO/ Kejvina i dërgon dron Luizit brenda shtëpisë së BBV? Shpërthen Olta ndaj këngëtarit

February 7, 2023
Autori i librit për ‘Gërdecin’/ Gazetari amerikan: Shkëlzen Berisha takoi Diverolin, negocioi çmimin e fishekëve

Autori i librit për ‘Gërdecin’/ Gazetari amerikan: Shkëlzen Berisha takoi Diverolin, negocioi çmimin e fishekëve

February 7, 2023
VIDEO/ Spahiu, i ashpër ndaj Tabakut: Në nivelin e një parukiereje. E bëri Basha nënkryetare bashkie, pasi s’ka punuar asnjë ditë në jetën e saj

Albin Kurti është i përkohshëm, Kosova është e përjetshme

February 7, 2023
Zbulohet raporti sekret/ Më shumë se 2 milionë refugjatë pritet që të mësyjnë drejt Greqisë

Greqia dërgoi ndihma në Turqi! Mitsotakis: Mbështetja për Sirinë është më e ndërlikuar

February 7, 2023
VIDEO/ “E zbuluam nga ulërimat”, ndodh mrekullia nga ekipi shqiptar në Turqi, pas 31 orësh shpëtojnë 4-vjeçaren

VIDEO/ “E zbuluam nga ulërimat”, ndodh mrekullia nga ekipi shqiptar në Turqi, pas 31 orësh shpëtojnë 4-vjeçaren

February 7, 2023
Kadilli për ’11 shkurtin’ e Berishës: PS largohet me votë, jo me mentalitet bolshevik! McGonigal? Ramën e shoh…!

Kadilli për ’11 shkurtin’ e Berishës: PS largohet me votë, jo me mentalitet bolshevik! McGonigal? Ramën e shoh…!

February 7, 2023
Çifti transgjinor nga bëhet viral, ndërpresin terapinë hormonale për të sjellë në jetë fëmijën

Çifti transgjinor nga bëhet viral, ndërpresin terapinë hormonale për të sjellë në jetë fëmijën

February 7, 2023
Berisha e nisi fushatën në Surrel: A do i kthehen socialistët në Lalëz?

Berisha e nisi fushatën në Surrel: A do i kthehen socialistët në Lalëz?

February 7, 2023
Adoleshentja nga Lushnja plagos vëllain me thikë

Aksidenti tragjik në Tiranë/ E plagosura ndërron jetë në spital, e përplasi me makinë një 23 vjeçar

February 7, 2023
Publikimi i të dhënave, ironia e Lutfi Dervishit: Di gjë njeri kur publikohet lista me paratë në banka?! Apo AKSH s’ka bashkëpunim?

Chat GPT: Intervistë me makinën inteligjente

February 7, 2023
A parashikohen tërmetet? Sizmologu Ormeni: Vetëm brejtësit e ndjejnë disa sekonda para rënies. Shqipëria s`rrezikohet nga…!

A parashikohen tërmetet? Sizmologu Ormeni: Vetëm brejtësit e ndjejnë disa sekonda para rënies. Shqipëria s`rrezikohet nga…!

February 7, 2023
Rama publikon fotot: Skuadra shqiptare e kërkim-shpëtimit në rrënojat e tragjedisë në Malatya

Rama publikon fotot: Skuadra shqiptare e kërkim-shpëtimit në rrënojat e tragjedisë në Malatya

February 7, 2023
Tërmetet në Turqi, e mërkura shpallet ditë zie në Kosovë

Tërmetet në Turqi, e mërkura shpallet ditë zie në Kosovë

February 7, 2023
Felaj: Sajesat ligjore inkurajojnë dhunuesit

FAKSIMILE / Komision hetimor për ‘McGonigal’? Felaj: Deputetët e PD falsifikuan firmat, ishin jashtë vendit

February 7, 2023
“Krisu ti dhe ajo pu*ana jote”/  Amos degradoi në ofendime të rënda ndaj Kiarës, shoqja e ngushtë e moderatores: Kjo është “elita” e fjalori…?

“Krisu ti dhe ajo pu*ana jote”/ Amos degradoi në ofendime të rënda ndaj Kiarës, shoqja e ngushtë e moderatores: Kjo është “elita” e fjalori…?

February 7, 2023
VIDEO/ Gazetari, pyetje Berishës: Doktor, pyet pak kunatën tënde Vjollca se kush janë ortakët e Duçkës

Skenari makabër me tre faza, për të shkatërruar Sali Berishën!

February 7, 2023
JavaNews.al

  • Adresa: Rruga “Mihal Popi”, Pallatet 1 Maji, Shkalla 26, Apartamenti 5, Tiranë
  • Email: javanews.al@gmail.com
  • Kontakt
  • Kreu
  • Rreth Nesh

© 2015 JAVA NEWS - Të drejtat mbi përmbajtjen mbrohen sipas etikës profesionale dhe ligjeve të Republikës së Shqipërisë.

No Result
View All Result
  • Politikë
  • Kronikë
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Kulturë
  • Opinion
  • Tendencë
  • Të tjera
    • Media në Tranzicion
    • Kosova
    • Editorial
    • Kuriozitete
    • Teknologji
    • Sociale
    • Horoskopi
    • Dossier
    • Shëndetesi
    • Exlibris
    • Intervistë
    • Kuzhinë
    • Në plan të parë
    • Rajon

© 2015 JAVA NEWS - Të drejtat mbi përmbajtjen mbrohen sipas etikës profesionale dhe ligjeve të Republikës së Shqipërisë.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com