Nga Preç Zogaj
Titulli i këtij shkrimi është kontradiktor. Shtetet e Bashkuara janë në Shqipëri. Pra, nuk ka kuptim të presim atë që kemi.
Por fjala është për politikën e Uashingtonit në dritën e ndyshimeve që kanë ndodhur e po ndodhin me ardhjen në pushtet të Presidentit Tramp.
A do të jetë mbështetja e SPAK, GJKKO-së dhe drejtësië së re po ajo që ka qenë gjatë mandatit të parë të Tramp ( 2016-2020) dhe gjatë mandatit të Biden (2020-2024)?
A do të jetë sundimi i ligjit dhe lufta kundër pandëshkueshmërisë një prioritet i politikës së jashtme amerikane në Shqipëri?
A do të vazhdojë të konsiderohet korrupsioni kapilar në një vend aleat një dukuri që cënon interesat e SHBA?
A do të mbështetet politikisht drejtësia për të vijuar ndëshkimin ligjor të korrupsionit në sferat e larta?
Këto pyetje nuk janë një britmë popullore në një terren të shkretë. Qe pas fitores së Tramp, në vendin tonë qarkullojnë flukse parashikimesh “të sigurta” se SHBA nuk do ta mbështesin më SPAK. Madje do t’ua lënë ta shqyejnë subjektet e hetimit.
Nuk mbaron këtu. Kësaj jave, në një ‘tour de force’ komunikimesh për të menaxhuar efeket elektorale të arrestimit të kryetarit të bashkisë së Tiranës, Erjon Veliaj, kryeministri i vendit, Edi Rama, u shballancua në atë masë sa të mos i linte gjë mangut një diatribe të mirëfilltë kundër SPAK-ut. Të kuptohemi: fakti që kreu i ekzekutivit i kundërvihet organit të akuzës sepse po heton zyrtarë të lartë të partisë në pushtet nuk është ndonjë hata. Në mbarë perendimin ku funksionon ndarja demokratike e pushteteve përplasjet e ekzekutivit me drejtësinë janë një rutinë. Nga kjo pikëpamje, tërbimi i Ramës mund të konsiderohet një lajm i mirë për SPAK. Do të thotë se është bërë tashmë një institucion i pavarur.
Por Rama nuk u mjaftua të shfrynte. Ai paralajmëroi me ton se me të mbaruar zgjedhjet e 11 majit shumica e re socialiste do të veprojë për ta sjellë SPAK në binarë. Pra do të synojë të bëjë atë që ka ndërmend kaherë, por ka hasur në pengesën euroamerikane ta realizojë: kastrimin e SPAK. Në ketë mënyrë opsioni i kastrimit ka mundësi të gjejë të mesmen me opsionin berishist të shkrirjes: rindërtimin e SPAK, kontrollin politik të tij, garantimin e paprekshmërisë për ta dhe klanet e tyre.
Partnerët amerikanë dhe europianë na kanë mësuar të reagojnë flakë për flakë sa herë ka patur deklarata apo nisma që cënojnë integritetin dhe pavarësinë e organeve të drejtësisë, në veçanti të SPAK. Kësaj radhe heshtja e ambasadës së SHBA në Tiranë tingëlloi shurdhuese. Çfarë u dha “material” armiqve të drejtësisë së re të “vertetonin” me gëzim të madh tërheqjen e SHBA nga mbështetja ndaj SPAK dhe të pompojnë teoritë e tyre të rrumpallës me mbështetjen e administratës së re të Tramp.
Iluzion!
Ka arsye të shumta për të besuar të kundërtën. Në këtë periudhë të startit, agjenda e administratës së re amerikane ka në fokus çështjet e mëdha të politikës së brendshme dhe gjeopoltikës, sipas vizionit të votuar të Presidentit. Disa programe dhe politika të administratave të mëparshme janë pezulluar e po verefikohen. Është e natyrshme. Në vartësi të përfundimeve, ca do të anulohen, të tjerat do të ristartojnë. Për këtë shkak shumë ambasada, sidomos të vendeve të vogla, janë në pritje. Kjo shpjegon, sipas mendimit tim, heshtjen e ambasadës amerikane në Tiranë.
Përkundër gjithë çfarë thuhet se jemi vend i vogël dhe nuk na ka kush në listë, SHBA, edhe kjo e Tramp, do të ketë patjetër politikë të jashtme në Ballkanin Perëndimor, në Shqipëri, në Kosovë. Në rrafshin gjeopolitik, ky rajon ka qenë dhe mbetet më i madh se sipërfaqja dhe popullsia e vet.
Sapo t’i vijë radha, në një të ardhme të afërt mendoj, do të ketë deklarime eksplicite nga Departamenti i Shtetit për përparësitë e politikës amerikane në Shqipëri. Kam bindjen se mbështetja politike e SPAK-ut do të riafirmohet dhe forcohet.
Nuk mund të ndodhë që kasta të shkrijë SPAK-un. E kundërta po.
Duke pritur SHBA, organet e drejtësisë do të vazhdojnë të dëshmojnë fuqinë e një pushteti të pavarur në konsolidim. Pas kaq vitesh, SHBA dhe BE nuk mbështesin dështimin, por përparimin.
