Mbi 120 pesonalitete europiane, kryesisht të majtë, udhëhequr nga një ekonomist po majtist, Thomas Piketty kanë dalë me një propozim për demokratizimin e Evropës.
Ne, qytetarë evropianë, nga prejardhje dhe vende të ndryshme, po e lëshojmë këtë apel për transformimin e thellë të institucioneve dhe politikave evropiane. Ky Manifest përmban propozime konkrete, në veçanti një projekt për Traktatin e Demokratizimit dhe një Projekt Buxhetor, i cili mund të miratohet dhe zbatohet siç qëndron nga vendet që dëshirojnë, pa asnjë vend të vetëm që të bllokojë ata që duan të përparojnë. Mund të nënshkruhet on-line (www.tdem.eu) nga të gjithë qytetarët evropianë që identifikohen me të. Ai mund të ndryshohet dhe përmirësohet nga çdo lëvizje politike.
Pas Brexit dhe zgjedhjes së qeverive anti-evropiane në krye të disa vendeve anëtare, nuk është më e mundur të vazhdohet si më parë. Nuk mund të presim thjesht largimet e ardhshme, ose të ç’montimin e mëtejshëm pa bërë ndryshime thelbësore në Evropën e sotme. Sot, kontinenti ynë është kapur mes lëvizjeve politike, programi i të cilave fokusohet në gjuetinë ndaj të huajve dhe refugjatëve, një program që ata kanë filluar të vënë në veprim nga njëra anë. Nga ana tjetër, ne kemi partitë që pretendojnë të jenë evropiane, por që në realitet vazhdojnë të konsiderojnë se liberalizmi thelbësor i fortë dhe përhapja e konkurrencës për të gjithë (shtetet, firmat, territoret dhe individët) janë të mjaftueshme për të përcaktuar një projekt politik. Ata në asnjë mënyrë nuk e pranojnë se është pikërisht kjo mungesë e ambicies sociale që sjell ndjenjën e braktisjes.
Ka disa lëvizje sociale dhe politike të cilat përpiqen t’i japin fund këtij dialogu fatal, duke u zhvendosur drejt një themeli të ri politik, social dhe mjedisor për Europën. Pas një dekade të krizës ekonomike nuk ka mungesë të këtyre situatave kritike specifike evropiane: investime strukturore të pamjaftueshme në sektorin publik, veçanërisht në fushat e trajnimit dhe kërkimit, rritja e pabarazisë sociale, përshpejtimi i ngrohjes globale dhe kriza e pritjes së emigrantëve dhe refugjatëve. Por këto lëvizje shpesh kanë vështirësi në formulimin e një projekti alternativ dhe duke përshkruar pikërisht se si ata dëshirojnë të organizojnë Evropën e së ardhmes dhe infrastrukturën vendimmarrëse specifike për të.
Ne, qytetarët evropianë, duke botuar këtë Manifest, Traktat dhe Buxhet, po bëjmë propozime specifike në dispozicion të publikut për të gjithë. Ato nuk janë të përsosur, por kanë të drejtën e ekzistencës. Publiku mund t’u qaset atyre dhe t’i përmirësojë ato. Ato bazohen në një bindje të thjeshtë. Evropa duhet të ndërtojë një model origjinal për të siguruar zhvillimin e drejtë dhe të qëndrueshëm social të qytetarëve të saj. Mënyra e vetme për t’i bindur ata është braktisja e premtimeve të paqarta dhe teorike. Nëse Evropa dëshiron të rivendosë solidaritetin me qytetarët e vet, mund ta bëjë këtë vetëm duke dhënë dëshmi konkrete se është e aftë të krijojë bashkëpunim midis evropianëve dhe duke i bërë ata që kanë fituar nga globalizimi të kontribuojnë në financimin e të mirave publike që mungojnë mizorisht në Evropë sot. Kjo do të thotë që firmat e mëdha të kontribuojnë më shumë se bizneset e vogla dhe të mesme, dhe taksapaguesit më të pasur të paguajnë më shumë se tatimpaguesit më të varfër. Ky nuk është rasti sot.
Propozimet tona bazohen në krijimin e një Buxheti për demokratizim, i cili do të debatohej dhe votohej nga një Asamble Evropiane sovrane. Kjo së fundi do t’i mundësojë Evropës që të ketë një institucion publik i cili është i aftë të merret menjëherë me krizat në Evropë dhe të prodhojë një sërë masash dhe shërbimesh themelore publike dhe shoqërore në kuadër të një ekonomie të qëndrueshme dhe të solidaritetit. Në këtë mënyrë, premtimi i bërë që nga Traktati i Romës për “përmirësimin e kushteve të jetesës dhe të punës” më në fund do të bëhet kuptimplotë. Ky buxhet, nëse Asambleja Europiane dëshiron, do të financohet nga katër tatimpagues të mëdhenj evropiane, shënuesit e prekshëm të kësaj solidariteti evropian. Këto do të aplikohen për fitimet e firmave të mëdha, të ardhurat më të larta (mbi 200,000 euro në vit), pronarët me pasuri mbi 1 milion euro dhe emetuesit e karbonit (me një çmim minimal prej 30 euro për ton). Nëse fiksohet në 4% të PBB-së, siç e propozojmë, ky buxhet mund të financojë kërkimin, trajnimin dhe universitetet evropiane, një program ambicioz investimi për të transformuar modelin tonë të rritjes ekonomike, financimin e pritjes dhe integrimit të emigrantëve dhe mbështetjen e atyre që janë të përfshirë në transformim. Ajo gjithashtu mund të japë disa liri veprimi buxhetore për shtetet anëtare për të zvogëluar taksimin regresiv, i cili peshon mbi pagat ose konsumin.
Çështja këtu nuk është krijimi i një ‘Pagesa të Transfertave në Evropë’, e cila do të përpiqej të merrte para nga vendet ‘e virtytshme’ për t’u dhënë atyre atyre që kanë më pak. Projekti për Traktatin e Demokratizimit (www.tdem.eu) e thekson këtë në mënyrë eksplicite duke kufizuar hendekun midis shpenzimeve të zbritura dhe të ardhurave të paguara nga një vend në një prag prej 0.1% të PBB-së. Ky prag mund të ngrihet në rast se ka një konsensus për ta bërë këtë, por çështja e vërtetë është diku tjetër: është kryesisht një çështje e zvogëlimit të pabarazisë brenda vendeve të ndryshme dhe investimit në të ardhmen e të gjithë evropianëve, duke filluar natyrisht me më të rinjtë në mesin e tyre, pa asnjë vend të vetëm që trajtohet në mënyrë preferenciale. Kjo llogaritje përjashton shpenzimet që përfitojnë në mënyrë të barabartë në të gjitha vendet, siç janë politikat për të frenuar ngrohjen globale. Për shkak se do të financojë mallra publike evropiane nga do të përfitojnë të gjitha vendet, Buxheti për demokratizim do të rrisë de facto konvergjencën midis vendeve. Ne duhet të veprojmë shpejt, por duhet ta nxjerrim Europën nga bllokimi teknik teknik, ne propozojmë krijimin e një Asambleje Evropiane. Kjo do të mundësojë që këto taksime të reja evropiane të debatohen dhe të votohen. Gjithashtu edhe buxheti për demokratizim. Kjo Asamble Evropiane mund të krijohet pa ndryshuar traktatet ekzistuese evropiane.
Natyrisht që kjo Asamble Evropiane duhet të komunikojë me institucionet aktuale vendimmarrëse (veçanërisht Eurogrupin në të cilin ministrat e financave në eurozonë takohen çdo muaj në mënyrë joformale). Por, në rast mosmarrëveshjeje, Asambleja do të kishte fjalën e fundit. Nëse jo, do të rrezikohet kapaciteti i saj për të qenë një një hapësirë e re transnacionale politike, ku partitë, lëvizjet sociale dhe OJQ-të më në fund do të ishin në gjendje të shprehnin veten. Po ashtu, efektshmëria e saj aktuale, do të ishte në rrezik.
Duhet të kemi parasysh se sundimi i unanimitetit fiskal në fuqi në Bashkimin Evropian ka bllokuar për vite me radhë përshtatjen e çdo tatimi evropian dhe mbështet evazionin në hedhjen fiskale nga ana e të pasurve, një praktikë e cila vazhdon edhe sot e kësaj dite. Kjo do të vazhdojë nëse rregullat e tjera të vendimmarrjes nuk janë përcaktohen. Duke pasur parasysh se kjo Asamble Evropiane do të ketë aftësinë për të përshtatur taksat dhe për të hyrë në thelbin e kompaktit demokratik, fiskal dhe social të Shteteve Anëtare, është e rëndësishme që me të vërtetë të përfshihen parlamentarët e vendeve dhe ata evropianë. Duke u dhënë anëtarëve të zgjedhur nacionalë një rol qendror, zgjedhjet kombëtare dhe parlamentare do të transformohen në de facto në zgjedhje evropiane. Anëtarët e zgjedhur kombëtarë nuk do të jenë më në gjendje thjesht të zhvendosin përgjegjësinë në Bruksel dhe nuk do të kenë asnjë mundësi tjetër përveçse t’u shpjegojnë votuesve projektet dhe buxhetet që synojnë të mbrojnë në Asamblenë Europiane. Duke bashkuar parlamentarët kombëtarë dhe evropianë në një Asamble të vetme, do të krijohen strukturat e bashkë-qeverisjes, të cilat për momentin ekzistojnë vetëm midis kryetarëve të shteteve dhe ministrave të financave. Kjo është arsyeja pse ne propozojmë që në Traktatin e Demokratizimit (www.tdem.eu), ku 80% e anëtarëve të Asamblesë Evropiane duhet të jenë nga anëtarët e parlamenteve kombëtare të vendeve që nënshkruajnë Traktatin (në proporcion me popullatën e vendeve dhe grupet politike), dhe 20% nga parlamenti i tanishëm evropian (në proporcion me grupet politike). Kjo do diskutime të mëtejshme. Në veçanti, projekti ynë mund të funksionojë edhe me një përqindje më të ulët të parlamentarëve kombëtarë (për shembull 50%). Por sipas mendimit tonë, një reduktim i tepruar i këtij proporcioni mund të zvogëlojë legjitimitetin e Asamblesë Europiane në përfshirjen e të gjithë qytetarëve evropianë në drejtim të një pakti të ri social dhe fiskal dhe konfliktet e legjitimitetit demokratik mes zgjedhjeve kombëtare dhe atyre evropiane mund të dëmtojnë me shpejtësi projektin. Ne tani duhet të veprojmë shpejt. Të gjitha vendet e Bashkimit Evropian duhet të bashkohen në këtë projekt pa vonesë dhe ndërsa do të ishte e preferueshme që katër vendet më të mëdha në Eurozonë ta miratojë atë në fillim. Projekti në tërësinë e tij është hartuar për t’u miratuar dhe aplikuar ligjërisht dhe ekonomikisht nga të gjithë. Kjo pikë është e rëndësishme sepse u mundëson vendeve dhe lëvizjeve politike që të demonstrojnë gatishmërinë e tyre për të bërë progres shumë të veçantë duke miratuar këtë projekt, ose një version të përmirësuar, për momentin. Ne i bëjmë thirrje çdo personi të marrë përsipër përgjegjësitë dhe të jetë pjesë e diskutimit të detajuar dhe konstruktiv për të ardhmen e Europës.TCH/a.meta
