Bota po mëson të jetojë me më pak naftë. Ndoshta ajo kurrë nuk do të shikojë më prapa. Pandemia e koronavirusit ka shkatërruar kërkesën për benzinë dhe karburant, pasi miliarda njerëz filluan të qëndrojnë në shtëpi, dhe nuk ka asnjë garanci që ky treg do të rimarrë plotësisht kuotat e vjetra, pavarësisht nga çmimit të naftës që ka rënë dukshëm.
Industria e naftës po bëhet gati të mësohet me idenë se efektet e krizës të zgjasin. Punonjësit vazhdojnë të punojnë nga shtëpia. Udhëtimi ndërkombëtar i udhëtareve mbetet i pakët. Dhe qytetarët në qytetet dikur të ndotura, pasi janë mësuar me qiellin blu, kërkojnë tani kontrolle më të ashpra të emetimeve të gazrave, duke inkurajuar qeveritë të dyfishojnë përpjekjet për të zgjidhur krizën e klimës.
Ndryshime të tilla do të vinin nën presion investitorët, për të hequr dorë nga pasuritë e naftës që kishin fituar me vrull para rënies së çmimeve të fundit. Investimet e qëndrueshme në energjinë e gjelbër, duket se kanë mbajtur mjaft mirë në bursa, pavarësisht luhatshmërisë së tregut të aksioneve. Çmimet e naftës nderkaq u kthyen në vlera negative. Qindra kompani të naftës amerikane mund të falimentojnë E gjithë kjo mund të nënkuptojë që kërkesa globale nuk kthehet kurrë në rekordin e saj të lartë të vitit 2019, një perspektivë e frikshme për firmat e naftës dhe punonjësit e tyre nga Teksasi, deri në Evropën Perëndimore, dhe vende të tilla si Rusia, Nigeria apo Iraku që varen shumë nga shitja e papërpunuar e naftës.
“Unë mendoj se presioni për të përshpejtuar forcat që drejtojnë tranzicionin e energjisë do të rritet, vetëm si rezultat i kësaj krize,” tha Mark Lewis, kreu global i kërkimit të qëndrueshmërisë në BNP Paribas Asset Management në Paris.
Kërcënimi i një valë të dytë të infeksioneve të koronavirus në vjeshtë, gjithashtu frikëson prodhuesit e naftes. Çmimet tashmë janë zhytur në nivelet e tyre më të ulëta në dekada, ndërsa prodhuesit merren me problemin e magazinimit të sasisë së tepërt të karburantit dhe shokun më të keq të kërkesës në histori. “Mbetet një nivel i jashtëzakonshëm i pasigurisë në lidhje me perspektivën e afërt për çmimet dhe kërkesën e produkteve,” u tha shefi i oficerit financiar të BP (BP) Brian Gilvary, analistëve këtë javë.
Para pandemisë, analistët parashikuan që piku i kërkesës për naftë do të ndodhte rreth vitit 2040, për shkak të rritjes së makinave elektrike, rritjes së efikasitetit të energjisë dhe kalimit në burimet alternative. Por koronavirus ka detyruar që shumë supozime për të ardhmen e naftës të hidhen në kosh.
Gjithcka ka ndryshuar
Tronditja e krizës së koronavirus, do të provokojë një shkundje që industria e naftës do të kërkojë vite për ta tejkaluar. Ndërsa qeveritë në të gjithë botën i vendosin ekonomitë e tyre në një ngrirje të thellë, për të parandaluar përhapjen e sëmundjes, kërkesa për energji u shemb. Agjensia Ndërkombëtare e Energjisë pret që kërkesa globale e naftës të bjerë me një rekord prej 9.3 milion fuçi në ditë në vitin 2020, rezultat i përpjekjeve për të përmbajtur infeksionin në 187 vende dhe territore.
Agjensia me qendër në Paris vlerësoi në fillim të këtij muaji, se kërkesa do të bjerë në prill në nivelet e vitit 1995, kur ekonomia globale dukej rrënjësisht e ndryshme nga sot. Një dinamikë e tillë – e kombinuar me teprinë e furnizimit me naftë, që rezultoi nga një luftë e shkurtër por brutale e çmimeve midis Arabisë Saudite dhe Rusisë – i ka dhënë një goditje në stomak tregjeve të naftës. Javën e kaluar, çmimet e naftës amerikane u kthyen negative për herë të parë, kur tregtarët u paguanin shitësve me pakicë para në dorë, që të hiqnin nga duart sasitë e naftës bruto, me rezervuarët e depozitave të mbushura deri aty ku s’mbanin më.
Për të rikthyer qetësinë në tregjet dhe për të filluar përsëri shtimin e çmimeve, furnizimi duhet të ulet ndjeshëm, dhe shumë më tepër sesa rekordi i shkurtimeve, i parashikuar nga organizata prodhuese e naftes OPEC dhe aleatët e saj. Kjo do të thotë që shumë puse do të mbyllen dhe shumë kompani do të dështojnë.
Por aktorët e industrisë gjithashtu kanë nevojë për kërkesë, për të filluar procesin e rimëkëmbjes në gjysmën e dytë të vitit 2020. “Pyetja kryesore është se sa shpejt pandemia Covid-19 do të marrë fund, pasi kjo dikton shkallën e lëvizjes së njerëzve dhe mallrave nëpër botë,” tha Jim Burkhard, kreu i kërkimit të naftës së papërpunuar në IHS Markit, një firmë kërkimore. “Askush nuk e di këtë gjë akoma.”
Parashikimet e tanishme të Wall Street për kërkesën për naftë, thonë se ajo mund të rritet brenda një ose dy vjetëve. Kjo kërkon dy parakushte: që qeveritë të lehtësojnë rregullat e karantinës kudo në botë dhe që, pas kësaj, aktiviteti ekonomik të ringrihet përsëri shumë shpejt, pasi të hiqen kufizimet.
Në këtë rast, kërkesa për naftë mund të kthehej në nivelet e vitit 2019, diku në vitin 2022, Parashikojnë analistët.
