Çfarë do ndodhë me Kosovën në diplomacinë prej “hotelxhiu” të Donald Trump?!

Nga Skënder Minxhozi/

Kosova votoi këtë dielë. Një fushatë e ndezur, me shumë zhurmë, akuza, kalkulime, por me pak pritshmëri në lidhje me fituesin. Ose fituesit, sipas rezultatit që do të dalë nga kutitë e votimit. Gara elektorale u zhvillua nën një rrjetë të dendur presioni diplomatik nga fitimtarët e rinj të zgjedhjeve amerikane, të cilët kanë folur në personin e Richard Grenell, konfidentit dhe bashkepunëtorit të ngushtë të Donald Trump për këtë pjesë të planetit. Në një numër daljesh publike, shumica përmes rrjetit social, Grenell ka përdorur një gjuhë acide dhe goditëse ndaj kryeministrit Albin Kurti personalisht, duke lëshuar shigjeta që synonin hapur dhe drejtpërdrejt uljen e peshës elektorale të Vetëvendosjes në mesin e fushatës zgjedhore.

Përtej efektit konkret që sulmet “atlantike” ndaj Kurtit do të kenë në shumatoren finale të votave, ajo që qëndrimi i ashpër i administratës së re në Uashington po tregon, është se ndërrimi i kuajve në krye te pushtetit në Amerikë nuk do ta ulë dozën e presionit mbi kryeministrin kosovar, nëse ai do të vijojë të jetë i tillë edhe pas 9 shkurtit. Grenell po jep mesazhin se Albin Kurti nuk do të shihet me sy tjetër nga Trump dhe administrata e tij, edhe nëse rikonfirmohet në zgjedhjet parlamentare.

Përveç asaj që politika e jashtme nevrastenike e Trump do të prodhojë në Azi, Lindjen e mesme, Evropë e Amerikën Veriore, ne si shqiptarë kemi kuriozitetin e përligjur, pas 5 nëntorit 2024, që të rrimë më sytë hapur e veshët ngritur, për të deshifruar se ku do të na çojë ruleta diplomatike e President të ri amerikan. Më së shumti vëmendja përqëndrohet tek Kosova, e cila s’ka as ishuj për t’i dhënë familjes Trump dhe nuk është as shtet i njohur e i integruar në institucionet nderkombetare, siç është Shqipëria.

Në mandatin e parë, kur Trump uli në Zyrën Ovale me urgjencë kryeministrin kosovar Hoti dhe Presidentin serb Vuçiç (Thaçi u arrestua pak orë para se të udhëtonte për në Uashington!), shumëkush mendoi se ai takim po prodhonte hapat e parë të një dialogu Beograd-Prishtinë, që do nxirrte nga tuneli procesin e ngecur të normalizimit mes dy vendeve.

Nga ai demarsh që më vonë u arshivua sikur nuk kishte egzistuar, ka mbetur vështrimi nervoz i Vuçiç mbi stafin e tij pas shpine, për faktin që e kishin ulur të firmoste një copë letër që nuk e dinte çfarë kishte brenda!

Marrëveshja Hoti-Vuçiç nuk fliste për zgjidhje finale të ngërçit Kosovë-Serbi. Kishte aty brenda gjithçka, ndërtime rrugësh e hekurudhash, bojkot instalimesh celulare 5G nga Kina apo projekte të tjera bashkëpunimi, por jo njohje e ndërsjellë dhe paqe e pakthyeshme dypalëshe. Më e rëndësishmja në rreshtin e fundit: Kosova dhe Izraeli njohin njëri-tjetrin si shtete. E pashkruar por që u zbatua, mbetej hapja e selisë diplomatike kosovare në Jerusalem.

Mbi të gjitha, ajo marrëveshje nuk fliste askund për shkëmbimin e territoreve, një zgjidhje shumë në modë në ato kohë, e cila siç flitet, dërgoi në burg presidentin Thaçi me duart e evropianëëve, të cilët, përkundër amerikanëve, nuk e pëlqenin këtë lloj formule e cila fuste në kaos total gjithë Ballkanin nëse aplikohej nga Kosova dhe Serbia.

Sot, pesë vjet më vonë, nën ura ka rrjedhur shumë ujë dhe qeverisësit e Kosovës rigjejnë në rrugën e tyre Donald Trumpin e dikurshëm që uli në tryezë Hotin dhe Vuçiç, por në terma krejt të reja. As Kosova nuk është më ajo që ishte asokohe, as Evropa nuk është më në ato pozita dhe e gjithë bota duket se po rimerr formë me shpejtësi nën goditjet e qendrave të reja të pushtetit që po lindin, apo si pasojë e konflikteve si ai i Ukrainës apo edhe kursi i ri i Presidencës Trump.

Albin Kurti nuk dëgjoi Xho Bajden dhe njerëzit e tij? Tani do të merret vesh me Donald Trump, Richard Grenell e të tjerët, të cilët janë edhe më abrazivë dhe të ashpër se paraardhësit. Nuk pëlqente ambasadorin Hill në Beograd? Le të merret vesh me serbo-boshnjakun Rod Blagojevich i cili përflitet si ambasadori i ri amerikan në Serbi!

Gabimet e Kurtit me ndërkombëtarët ndër vite krijuan një Kosovë të mbyllur, të izoluar dhe të vetërrethuar. Gjuha e vrazhdtë e Richard Grenell, e cila është mënyra zyrtare sesi Amerika e erës Trump komunikon me botën, vetëm sa po na kujtojnë se ato gabime janë sot edhe më fatale e të rënda se dy-tre muaj më parë.

Problemet që kryeministri kosovar ka krijuar me amerikanët e evropianët ka kohë që e mbajnë peng gjithë vendin. Prandaj në këtë ditë votimi Kurti paradoksalisht nuk ka nevojë për vota e konsesus të brendshëm, sesa ka nevojë për konsensus e mbështetje të jashtme.

Mënyra sesi ai e sfidon dhe e shpërfill këtë rrethanë, është joproduktive, jo e mençur, jo largpamëse. Vetëvendosja është forcë e parë politike edhe në zgjedhjet e sotme, kjo pritet të rikonfirmohet. Por legjitimiteti i brendshëm nuk mjafton për një qeveri e cila drejton një shtet që mbahet në këmbë nga garancitë ndërkombëtare. Fantazma e Haxhi Qamilit është proverbiale për ne shqiptarët në raste si ky ku ndodhet Kosova. Legjitimiteti ndërkombëtar ka marrë një peshë të tillë për udhëheqjen politike të Kosovës, sa është kthyer në elefantin në mes të dhomës për të gjithë shqiptarët e Kosovës.

Diplomacia prej “hotelxhiu” e tregëtari e Donald Trump e cila u afishua qartë me planet turistike cinike mbi gërmadhat e Gazës së fundi, por edhe më herët në kërcënimet ndaj Kanadasë, Groenlandës e Meksikës, duhet t’i bëjë edhe më vigjilentë e të kujdesshëm liderët evropianë, ku në një cep hyjnë edhe Kurti e Rama. Sepse një diplomaci tashmë e paparashikueshme amerikane ka eventualisht kosto dhe dhimbje mbi të gjitha për kombet e vogla.

Të kuptohemi: amerikanët janë themeluesit e Kosovës së sotme. Këtë të vërtetë nuk e lëviz dot nga vendi askush, as tekat e Kurtit e as piruetat globale të Trumpit. Megjithatë bota po hyn në një fazë të turbullt sa i përket marrëdhënieve ndërkombëtare. Të jesh i kujdesshëm nuk është zgjedhje, por detyrë. Dhe kryeministrin që garon sot, Albin Kurtin, kjo botë e re po e rigjen të izoluar.