Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) ka ulur parashikimin e saj të rritjes ekonomike për vitin 2025 në 3.2%, duke e rishikuar atë me 0.3 pikë përqindjeje më poshtë nga vlerësimi i shtatorit 2024. Banka njofton se faktorë të tillë si ngadalësimi i investimeve, pasiguria tregtare dhe kërkesa më e dobët nga jashtë kanë rënduar perspektivën ekonomike të rajonit.
Raporti i BERZH thekson se pasiguritë tregtare, tensionet gjeopolitike dhe inflacioni i vazhdueshëm po ndryshojnë pamjen ekonomike për rajonet që mbulon banka, duke përfshirë Evropën Qendrore, Juglindore, shtetet baltike, dhe Ballkanin Perëndimor.
Sidoqoftë, sipas BERZH rritja e Ballkanit Perëndimor mbeti e qëndrueshme në vitin 2024, duke arritur nivelin 3.5%, të njëjtë me atë të vitit 2023. Kjo rritje u ndihmua nga faktorët e brendshëm, si rritja e konsumit privat, pagave dhe investimeve publike, pavarësisht kërkesës së dobët të jashtme, veçanërisht nga Bashkimi Evropian, i cili ndikoi negativisht në eksportet e mallrave. Sektori i turizmit mbeti një kontribuues i rëndësishëm në rritjen ekonomike të rajonit, veçanërisht në Shqipëri.
Ecuria ekonomike e Shqipërisë në vitin 2024
Ekonomia e Shqipërisë performoi më mirë se sa pritej në vitin 2024, me rritje të vlerësuar në 3.9%, e nxitur nga sektorët e fortë të turizmit, shërbimeve dhe ndërtimit. Konsumi privat dhe investimet publike ishin shtytësit kryesorë të rritjes. Megjithatë, vendi u përball me sfida, të tilla si një rënie në prodhimin industrial dhe bujqësor, eksporte të dobëta të mallrave dhe një deficit në rritje të llogarisë korente. Një faktor kyç për rënien e eksporteve ishte forcimi i lekut dhe kërkesa e dobët e jashtme.
Inflacioni në Shqipëri ra në rreth 2.2% në vitin 2024, duke e shtyrë Bankën e Shqipërisë të ulë normën bazë nga 3.25% në 2.75% deri në shkurt 2025. Sektori financiar mbeti i qëndrueshëm, me rritje të aktivitetit kreditues, duke mbështetur perspektivën e përgjithshme pozitive ekonomike.
Për vitet 2025 dhe 2026, Shqipëria pritet të ruajë një normë rritjeje prej rreth 3.7%, me potencial pozitiv që rrjedh nga reformat e vazhdueshme strukturore, progresi i integrimit në BE dhe aksesi në fondet e BE-së. Megjithatë, rreziqet përfshijnë dobësimin e kërkesës nga eurozona, një rënie të mundshme të remitancave dhe një sezon më të dobët turistik krahasuar me vitin 2024. Përveç kësaj, kushtet e pafavorshme klimatike, veçanërisht thatësirat, mund të ndikojnë në prodhimin e energjisë dhe të çojnë në importe më të larta të energjisë elektrike, megjithëse rritja e prodhimit të energjisë diellore mund të ndihmojë në zbutjen e këtyre rreziqeve.
Ecuria ekonomike e Kosovës për vitin 2024
Ekonomia e Kosovës tregoi një performancë më të fortë se sa pritej në vitin 2024, me një normë rritjeje të vlerësuar prej 4.3%, e mbështetur nga konsumi dhe investimet e fuqishme private. Pavarësisht kësaj rritjeje pozitive, kontributi nga eksportet neto mbeti negativ për shkak të rritjes së importeve, duke çuar në një zgjerim të deficitit të llogarisë korente krahasuar me nëntëmujorin e parë të vitit 2023.
Inflacioni në Kosovë pati një ngadalësim të mprehtë, duke rënë në rreth 1.6% mesatarisht në vitin 2024, nga 4.9% në vitin 2023. Kjo ulje e inflacionit u nxit kryesisht nga rritja më e ngadaltë e çmimeve të ushqimeve dhe transportit. Megjithëse shpenzimet fiskale u rritën, veçanërisht në investime kapitale dhe paga, FMN parashikon një deficit më të vogël buxhetor prej 0.7% të PBB-së në vitin 2024, falë një rritjeje të ndjeshme të të ardhurave të qeverisë.
Rritja e PBB-së parashikohet të jetë rreth 4% si për vitin 2025 ashtu edhe për vitin 2026, me rreziqe të balancuara. Kosova mund të përjetojë rritje më të fortë nëse projektet e investimeve publike zbatohen shpejt dhe vendi kapitalizon me sukses 36 milionë euro në financim të zhbllokuar nga rishikimi i tretë i suksesshëm sipas Marrëveshjes Stand-by dhe marrëveshjeve të Lehtësimit të Qëndrueshmërisë dhe Qëndrueshmërisë me FMN-në në dhjetor 2024. Megjithatë, Kosova mbetet shumë e varur nga remitancat e emigrantëve nga jashtë dhe çdo ndikim negativ në eurozonën e saj mund të ngadalësohet.
