Nga Lorenc Vangjeli
Me vendimin për pezullimin e zgjedhjeve për Tiranën, Gjykata Kushtetuese zhgënjeu skeptikët që e shohin atë rast pas rasti thjesht dhe vetëm si një zgjatim të pushtetit të Edi Ramës. Edhe pse gjykata ka vetafruar shumë dyshime për integritetin e saj profesional dhe moral, edhe pse është demonstruar e pafuqishme përballë maxhorancës që e ka shpërfillur në disa raste, vendimi i saj i fundit ishte leksion mbi funksionimin normal të sistemit. Leksion për respektimin e parimeve bazë kushtetuese të balancës dhe kontrollit mes pushteteve. Madje edhe shumë më shumë se kaq: për ata që mund të lexojnë përtej një akti në dukje të thjeshtë vendimmarrjeje, vendimi ishte edhe një leksion politik për të cilin palë të kundërta do të duhej të mbajnë shënim e blatojnë vëmendje.
I pari që duhet ta lexojë qetësisht këtë vendim është kryeministri Rama. Edhe pa e paragjykuar vullnetin e tij për ta çuar Tiranën në zgjedhje të parakohshme, edhe duke mirëkuptuar ngutin për t’i gjetur zgjidhje politike ngërçit për kryeqytetin, sërish Rama duhet të kuptojë se me mjete të gabuara e të nxituara nuk mund të bëhen punë të mbara. Në kushtet kur kryetari i bashkisë nuk mund të hyjë në zyrën e tij për arsye që nuk varen nga vullneti i tij, kryeministri duhej të priste ose dorëheqjen e vetë Veliajt nga posti i tij, çka do të duhej të ishte edhe një akt vetjak moral e politik i Veliajt, ose duhej të duronte deri në shterimin e mjeteve ligjore që ka në dispozicion i zgjedhuri vendor për të mbrojtur kontratën e tij me qytetarët zgjedhës. Në këtë mënyrë, së paku do të ishte koherent me letërsinë e tij politike të shkurtit, menjeherë mbas arrestit të kryetarit të bashkisë.
I dyti që duhet të mbushet sërish me frymë mbas këtij vendimi të Gjykatës Kushtetuese është kryetari i opozitës. Kundërthëniet dhe paqartësitë e Berishës në këtë proces, frut i frustrimit nga e shkuara, nga mungesa e kurajos politike, ankthit të humbjes së pritshme dhe ngutit për të marrë vezën e sotme duke sakrifikuar pulën e nesërme, e çuan veteranin Berisha në krahët e një gabimi naiv e të një aksioni amator. Berisha edhe lëvdonte bashkautorësinë në shkarkimin e Veliajt, edhe pranonte të hynte në 9 nëntor, në një proces zgjedhor që do të ishte antikushtetues. Edhe kundërshtonte dekretin për zgjedhjet, edhe i legjitimonte zgjedhjet me pjesmarrje. Sot me siguri Berisha do të kishte arsye të ndjehej krenar e të thoshte se është legjitimist i deklaruar, nëse që ditën e dekretimit të zgjedhjeve për Tiranën do të thoshte: “Ne, opozita, nuk bëhemi pjesë e një procesi të helmuar që në nisje!”. Në vend të kësaj, edhe për shkak të fobisë nga bojkoti, i përdorur dikur në mënyrë të gabuar, ai u bë palë në dështim, aty ku mund të ishte triumfues moral.
I treti që duhet ta shohë në dritë të syrit këtë vendim të Gjykatës Kushtetuese është presidenti i republikës. Mjeku i talentuar në CV dhe gjenerali i dikurshëm kurajoz i ushtrisë para se të hynte në zyrën e kreut të shtetit, firmosi një dekret të bazuar mbi këshillën dhe konsulencën e stafit të tij. Në të vetmen dalje publike – Top Channel me Grida Dumën – për të sqaruar dekretin e tij, presidenti Begaj tha se do të mbronte qëndrimin e tij në çdo rast. Një qëndrim që e shndërroi atë në një rrufepritëse të zemëratës së një koalicioni të gjerë, që nga opozita e zhurmshme tek maxhoranca memece, nga shumica e juristëve të pavarur e deri tek megalomanë e mitomanë që pretendojnë se janë më të drejtë se Solomoni dhe më të ndershëm se Krishti. Presidenti u bë target i sulmeve nga ajo pjese të politikës që më shumë se dëshirë për të fituar mbi kundërshtarin, ka nevojë të gjejë alibi të jashtme për humbjet dhe adresa të brendshme për të shkarkuar disfatat. Por edhe përtej kësaj, askush, me të gjitha gjasat, përfshi edhe Veliajn e izoluar, nuk do të shënjojë një efekt të rëndësishëm anësor të dekretit presidencial: shtimin e rrethanave urgjente që nxitën përshpejtimin e vendimit të gjykatës kushtetuese. Që në të kundërt, mund të shtyhej me dembelizmin klasik të institucioneve shqiptare deri në kalendat “turke”.
Pjesa tjetër është vetëm histori banale e ripërsëritur shumë herë. Thirrjet për shkarkimin e presidentit nga opozita janë pjesë e të njëjtës historie e histerie që maxhoranca socialiste e drejtoi kundër Ilir Metës president në vitin 2019. Atëherë ish-presidenti nxorri një dekret që rrëzonte dekretin e tij për zgjedhjet lokale të qershorit të atij viti. Edhe atëherë, duke mos paragjykuar motivin e tij, Meta tentoi të bëjë gjënë e duhur politike, por me mjete të gabuara juridike. Shtyrja eventuale e zgjedhjeve në atë kohë do të shtendoste situatën kaotike që po kalonte vendi mbas djegies së mandateve nga PD, por kjo nuk mund të ndodhte me instrumentet që kishte në dorë presidenti. Presidenti mund të ishte vetëm spektator në një rrjedhë ngjarjesh ku ai kërkoi të marrë përsipër regjinë e tyre.
Maxhoranca socialiste atëherë mblodhi firmat për shkarkimin që nuk ndodhi kurrë. Siç edhe ishte e udhës të ndodhte, në fakt. Kuturisja e demokratëve në të njëjtën tipologji lufte kur i dihet lehtësisht që në krye të herës rezultati, është një nga ato aktet që i ngjajnë veprimeve të dikujt që e ka tepruar pak me pijen dhe i thotë shokut të tavolinës në klubin e fshatit: “A vemë gjëkundi dhe bëjmë dyfek? Mbase dukemi trima dhe na këndojnë këngë trimash!”. E udhës dhe serioze në këtë kohë edhe dramatike, edhe komike, do të ishte krejt tjetër gjë. Të gjitha palët të pranojnë qetësisht një fakt të thjeshtë: Kësaj here funksionoi sistemi, që fatmirësisht i la të gjithë të pakënaqur! Dhe kjo nuk është pak për një Shqipëri të dehur nga anormaliteti. Përkundrazi!
