Vendosuni në vend të Vladimir Putinit. Para tre vjetësh e gjysmë nisi një pushtim duke dërguar ushtrinë 60 kilometra drejt Kievit. Qëllimi ishte të pushtonte sistemin politik të Ukrainës (“ta denazifikonte”) dhe ta vendoste vendin nën kontrollin e tij (“ta çmilitarizonte”). Lufta u bë aq e ashpër saqë pas vetëm një muaji, periferitë e kryeqytetit, Hostomel, Irpin, Bucha, u shkatërruan plotësisht.
Por plani dështoi! Pas një muaji, trupat ruse u tërhoqën. Më pas u përqendrua në lindje të Ukrainës. Në tre vjet e gjysmë janë sakrifikuar jetët e mbi 250 mijë rusëve, me rreth 1 milion të plagosur, 15 herë më shumë se humbjet e Bashkimit Sovjetik në Afganistan në vitet ’80, që e çuan drejt shpërbërjes. Janë shpenzuar rreth 500 miliardë dollarë jo për arsim, shëndetësi apo teknologji, por për shkatërrimin e një vendi fqinj. Për ta mbajtur këtë përpjekje, Rusia është izoluar dhe ka rënë nën sanksionet e vendeve perëndimore, duke u detyruar të vihet në duart e Kinës.
Tashmë është Pekini që vendos kushtet. Blen gazin dhe naftën ruse me çmimet që cakton vetë, imponon përdorimin e juanit dhe po e kolonizon industrinë ruse. Kamaz, dikur krenaria e Rusisë për prodhimin e kamionëve të rëndë, sot po zhduket nga tregu. Shitjet e kamionëve rusë janë ulur me 50%, ndërsa ato kineze kontrollojnë gati 70% të tregut. Dhe ky është vetëm një shembull.
Putin donte të rindërtonte një perandori, por ka përfunduar vasal i një tjetër perandorie. Çfarë ka arritur në këmbim? Ukraina nuk është “denazifikuar”, por përkundrazi është shumë më e militarizuar. Po, Rusia kontrollon sot 12% të territorit, përveç 7% të pushtuar para shkurtit 2022. Por këto zona kërkojnë qindra miliarda dollarë për t’u rindërtuar dhe një pjesë e madhe e popullsisë është larguar, në disa zona gjysma e banorëve, në të tjera deri në 95%. Në tërësi, nga 10 milionë banorë të Ukrainës lindore mund të ketë mbetur vetëm gjysma. Rusia ka luftuar fort për një tokë të shkatërruar.
Nëse Rusia do të ishte një demokraci, qoftë edhe autoritare, pushteti i Putinit do të ishte në rrezik. Një lider me kaq gabime katastrofike nuk do të mbijetonte. Por Rusia nuk është demokraci. Kjo duhet t’i bëjë perëndimorët shumë të kujdesshëm, tani që po afrohet një fazë vendimtare e negociatave. Putini nuk është i ngopur, nuk mund të dalë nga lufta kështu. Do të kërkojë heqjen e sanksioneve, njohje të pretendimeve mbi Krimenë dhe territoret e tjera të pushtuara, dhe mbi të gjitha do të refuzojë çdo garanci sigurie për Ukrainën që do të ishte reale e efektive.
Ai do të bëjë gjithçka për ta zvarritur procesin e “paqes” për javë e muaj, duke përfituar nga lëshimi më i madh që ka marrë prej Donald Trumpit: Mungesa e një armëpushimi gjatë negociatave. Ndërkohë, do të hedhë edhe më shumë trupa në front për të forcuar pozicionet në terren dhe për t’i përdorur ato si kartë në tryezën e bisedimeve. Do të shpresojë që demokracitë perëndimore, ndërsa merren me negociata, të ulin ritmin e mbështetjes ushtarake ndaj Kievit.
Putini, i kujdesshëm të mos acarojë Trumpin, do të maskojë faktin se është vetë ai pengesa kryesore për ngrirjen e konfliktit. Ndërkohë Trump ka ofruar përfshirjen e forcave ajrore amerikane si pjesë e një sistemi garancish për sigurinë e Ukrainës, duke thënë se e bën këtë për “të fituar parajsën” ose ndoshta thjesht një Çmim Nobel për Paqen. Por duket se Putini e ka joshur dhe mbështjellë rreth dy pikave kyçe: Mundësinë për të vazhduar sulmet ndërsa zvarrit negociatat, dhe idenë që garancitë e paqes të ngjasojnë me marrëveshjen e dështuar të Stambollit më 2022, ku disa vende, përfshirë Rusinë dhe Kinën, do të kishin të drejtë vetoje mbi mbrojtjen e Ukrainës. Në praktikë, agresori do të kishte të drejtën të bllokonte çdo garanci për viktimën.
Strategjia e Putinit është e qartë: Të sulmojë pa asnjë armëpushim dhe njëkohësisht të vendosë kushte të pamundura për të shtyrë pafund “negociatat e paqes”. Ndoshta ai llogarit edhe një vit rezerva financiare, ekonomike dhe njerëzore, përpara se lufta të detyrojë edhe Kremlinin të ndalet. Faza më dramatike sapo ka nisur.
Shkrim nga Corriere della Sera
