Analizë e përciptë e PD-së, për rezultatin në zgjedhje

Nga Eduard Zaloshnja

Më së fundi, PD-ja e përmbylli analizën e rezultatit të zgjedhjeve të qershorit 2017. Në fillim të javës, u publikua në media një përmbledhje e raportit të grupit të punës, që analizoi tkurrjen dramatike të PD-së në ato zgjedhje. Por ai raport nuk mbështetej në ndonjë sondazh të hollësishëm paszgjedhor – sondazhe të tilla shërbejnë për studimin e arsyeve që mund t’i kenë shtyrë zgjedhësit të votojnë për iks apo ypsilon parti, ose që të mos votojnë fare.*

Sipas arsyeve të dhëna nga drejtuesit e 53 degëve të PD-së nëpër rrethe, në 90% të qendrave rurale, rezultati i dobët është ndikuar nga blerja e votës me pará të pista apo përdorimi i administratës, si për shembull presioni për ndërprerjen e ndihmës ekonomike apo mënyra të tjera.

Ndërsa në qendrat urbane, sipas raportit të PD-së, rezultati i dobët i saj është ndikuar nga faktorë të tjerë, përfshirë ato të brendshmit.

Sipas raportit, disa nga ish-deputetët në zonat e tyre të mëparshme ku ishin zgjedhur deputetë sabotuan indirekt fushatën elektorale, duke u thënë demokratëve që mos të votojnë. Kjo u vu re kryesisht në qarkun e Shkodrës dhe të Vlorës, por edhe në qarqet e tjera të vendit.

Më tej, thekson raporti, lista e kandidatëve që mban firmën e Lulzim Bashës, rezulton të ketë sjellë një problem të madh, duke shkaktuar jo vetëm pakënaqësi te votuesit, por edhe thellimin e problemeve në organizmin dhe funksionimin e strukturave.

Me një rol jo të vogël në rezultat, analiza nxjerr edhe marrëveshjen e 18 majit mes Bashës dhe Ramës, që solli mbylljen e çadrës së protestës dhe futjen e Partisë Demokratike në zgjedhje. Qëndrimi i gjatë në çadër i gjeti strukturat e partisë të papërgatitura për të hyrë në zgjedhje, ndaj vonesat ndikuan në rezultatin e dobët të 25 qershorit 2017.

Një analizë statistikore e humbjes

Siç e theksova në fillim të këtij shkrimi, analiza e PD-së nuk u bazua në një sondazh të hollësishëm paszgjedhor, i cili do të përbënte bazën e një analize statistikore rigoroze me numra konkretë. Në mungesë të tij, sidoqoftë, mund të bëhet një analizë statistikore, bazuar në rezultatet e 5363 qendrave të votimit në të gjithë vendin.

Nga një analizë makro e këtyre qendrave, rezulton se PD+PR kanë pësuar një rënie gjigante – siguruan së bashku plot 200 mijë vota më pak, se sa morën para 4 vjetësh ato dhe partitë e tjera të djathta, që përfaqësoheshin në listat e PD-së. Ndërkohë, numri i pjesëmarrësve në zgjedhje u ul me 150 mijë (shihni Grafikun 1). Pra, në nivel makro, jo e gjithë tkurrja e PD-së shpjegohet me tkurrjen e pjesëmarrjes.

Në fakt, në nivel mikro, mund të gjenden raste të shkëputura, kur një lagje apo një fshat, një ish-komunë apo një bashki, ka regjistruar një sjellje elektorale të ndryshme nga ajo që vërehet në rang vendi. Kështu për shembull, në bashkinë e Kamzës, PD-ja i mori votat pothuaj në përputhje me rezervuarin e saj elektoral. Ndërsa ish-komuna e Krrabës, e ndryshoi krejtësisht votën – nga 90% për LSI-në në 2013-ën, shkoi në 70% për PS-në në 2017-ën …

Duke patur në dorë një databazë me të dhënat e detajuara të votave për 5363 qendrat e votimit, jemi në gjendje të bëjmë një analizë statistikore në nivel mikro.

Kështu, në 2400 qendra votimi (pothuajse të gjitha urbane), duket qartë se tkurrja e votave të PD+PR është e lidhur drejtpërdrejt me tkurrjen e pjesëmarrjes (ka një korrelacion të fortë statistikor mes tyre). Përmbledhtas, ky korrelacion ilustrohet nga Gafiku 2. Kështu, tkurrja e PD+PR në këto 2400 qendra votimi, ishte gjithsej 110 mijë vota, ndërsa tkurrja e pjesëmarrjes ishte 120 mijë votues.

Edhe në 992 qendra votimi të tjera, ekziston një korrelacion mes rënies së votave të PD+PR dhe rënies së pjesëmarrjes. Por sidoqoftë, korrelacioni është më i dobët se në  qendrat urbane. Shumica dërrmuese e këtyre 992 qendrave të votimit, ndodhen në zona suburbane (fshatra përreth qyteteve). Përmbledhtas, në këto qendra suburbane, patëm një tkurrje prej 30 mijë votash për PD+PR, ndërkohë që tkurrja e pjesëmarrjes ishte rreth 20 mijë votues (shihni Grafikun 3).

Duke e përmbledhur, mund të thuhet se, tkurrja e votave të djathta ka patur dy shkaqe kryesore. Në zonat urbane dhe suburbane, shkak për tkurrjen prej rreth 150 mijë votash ka qenë kryesisht pjesëmarrja e ulët elektoratit të djathtë. Ndërsa në zonat rurale, tkurrja prej rreth 50 mijë votash ka ardhur kryesisht prej transferimit të votave të djathta tek partitë PS dhe/ose LSI dhe/ose PDIU dhe/ose PSD.

Dhe arsyet e këtyre dy llojeve të rënies së votave të djathta, duheshin analizuar përmes një sondazhi rigoroz paszgjedhor dhe jo përmes analizave anekdotike, të bëra në mbledhjet e 53 degëve të PD-së…

*Shembull i një sondazhi paszgjedhor: Nga një sondazh i zhvilluar pas zgjedhjeve të fundit presidenciale në SHBA, rezultoi se 7% e atyre që kishin pas votuar për Obamën, nuk votuan fare në 2016-ën, ndërsa 9% të tjerë votuan për Trump-in. Grupi i parë përbëhej kryesisht nga votues me ngjyrë, ndërsa i dyti kryesisht nga votues të bardhë.

/Ky artikull është shkruar posaçërisht për gazetën “Albanian Free Press”