Marrëveshja në Shtëpinë e Bardhë të hënën për hapin e radhës, një takim dypalësh mes presidentit rus Vladimir Putin dhe presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky, dukej gjerësisht unanime. Pastaj erdhi përgjigja ruse.
“Ideja u diskutua që të shihej mundësia e ngritjes së nivelit të përfaqësuesve të palës ruse dhe asaj ukrainase”, tha këshilltari i Kremlinit, Yury Ushakov, duke informuar gazetarët mbi bisedën telefonike mes presidentit amerikan Donald Trump dhe Putinit. Asnjë përmendje me emër e asnjë indikacion që “përfaqësuesit” mund të ngriheshin në nivelin e vetë liderëve.
Ministri i Jashtëm rus, Sergey Lavrov, në një intervistë për televizionin shtetëror të martën, u shpreh me një ton më pajtues.
“Ne nuk refuzojmë asnjë formë pune, as dypalëshe e as tripalëshe,” tha ai, por shtoi se “çdo kontakt që përfshin udhëheqës të nivelit të lartë duhet të përgatitet me kujdesin më të madh”.
Në gjuhën e Kremlinit, kjo do të thotë se ata nuk janë askund afër një marrëveshjeje për një takim të tillë. Dhe kjo nuk duhet të vijë si surprizë.
Kjo është një luftë që Putini e nisi duke njohur në mënyrë të njëanshme një pjesë të territorit ukrainas (Republikat e vetëshpallura Popullore të Donetskut dhe Luhanskut) si të pavarura. Ai ka argumentuar se Ukraina është “një pjesë e pandashme e historisë, kulturës dhe hapësirës shpirtërore të (Rusisë)”, dhe ndarja e saj nga Rusia është një gabim historik.
Prandaj, nëse ky takim do të ndodhte, siç shprehet Orysia Lutsevich, drejtore e programit për Rusinë dhe Euroazinë në Chatham House, Putini “do të duhej të pranonte dështimin e uljes përballë një presidenti që ai e konsideron një shaka nga një vend që, sipas tij, nuk ekziston”.
Do të ishte gjithashtu një kthesë e madhe në ton, e vështirë për t’ia shpjeguar popullit rus.
“(Putini) aq shumë i ka trullosur rusët përmes televizionit shtetëror, duke thënë se Zelensky është nazist, se (Ukraina) është një shtet kukull i Perëndimit … se Zelensky është i paligjshëm – pse papritur të flasë me të?”, tha ajo.
Kremlini jo vetëm që vë në dyshim rregullisht legjitimitetin e liderit ukrainas, duke u fiksuar te shtyrja e zgjedhjeve në Ukrainë, të paligjshme nën ligjin e luftës, por në memorandumin e fundit “për paqen” kërkon që Ukraina të mbajë zgjedhje përpara çdo marrëveshjeje përfundimtare paqeje. Putini dhe zyrtarë të tjerë rusë rrallë e përmendin Zelenskyn me emër, duke preferuar nofkën përçmuese “regjimi i Kievit.” Dhe mos harroni që ishte Zelensky ai që udhëtoi në Turqi për bisedimet e para direkte mes dy palëve në mesin e majit, ndërsa Putini dërgoi një delegacion të kryesuar nga një autor tekstesh historike.
Tatiana Stanovaya, studiuese e lartë në Carnegie Russia Eurasia Center dhe themeluese e R.Politik, thotë se ndonëse Putini nuk e sheh një takim me Zelenskyn si kritik në një luftë që për Rusinë ka më shumë të bëjë me përballjen me Perëndimin se sa me Ukrainën, ai mund të pranonte një takim nëse do ta mendonte se do të ishte i suksesshëm.
“Kërkesat kryesore duhet të jenë mbi tavolinë dhe Zelensky duhet të pranojë të flasë për to”, tha ajo për CNN të martën. Deri tani Zelensky i ka hedhur poshtë ato kërkesa kryesore, që përfshijnë heqjen dorë nga territore që Ukraina ende kontrollon. Por Putini, sipas saj, e sheh Trumpin si çelësin për të ndryshuar këtë situatë.
“Trump shihet si ai që mundëson vizionin rus të zgjidhjes dhe për këtë arsye SHBA-të pritet të punojnë me Kievin për ta shtyrë të jetë më fleksibël, më i hapur ndaj kërkesave ruse”.
Stanovaya sugjeroi se Rusia mund të përpiqet ta mbajë SHBA-të në anën e saj duke bërë atë që propozoi Ushakovm, një raund të ri bisedimesh në Stamboll, por me një delegacion të nivelit më të lartë, ndoshta duke përfshirë vetë Ushakovin dhe ministrin e jashtëm Lavrov. Por Putini nuk do të rrezikojë një “pritë” duke u ulur me Zelenskyn vetëm për të parë që të gjitha kërkesat e tij refuzohen.
Trump e përfundoi ditën e hënë duke postuar në Truth Social se kishte “filluar përgatitjet për një takim mes presidentit Putin dhe presidentit Zelensky”. Por deri të martën në mëngjes, kur foli në Fox News, dukej se kishte kuptuar që kjo nuk ishte e kryer. “Unë, disi, e ngrita këtë gjë me Putinin dhe Zelenskyn, dhe e dini, ata janë ata që duhet të marrin vendimet. Ne jemi, ne jemi 7 mijë milje larg”, tha ai.
Putini nuk ka arsye të tërhiqet në këtë moment. Pa bërë asnjë lëshim, ai është shpërblyer me një samit madhështor në Alaskë, me heqjen e kërkesës së Trumpit për të nënshkruar një armëpushim përpara bisedimeve të paqes dhe me rrëzimin e të gjitha ultimatumeve të sanksioneve deri më sot. Pasi e kishte ulur disi shkallën e sulmeve me dronë gjatë natës mbi qytetet ukrainase në fillim të gushtit, Rusia i rriti sërish të hënën në mbrëmje, duke lëshuar 270 dronë dhe 10 raketa. Nëse presioni i Trump mbi Zelenskyn ende nuk ka dhënë rezultatet që dëshiron Moska, gjithmonë ekziston alternativa e forcës ushtarake.
Karta e vetme e paparashikueshme për Rusinë në këtë pikë është se kë do të fajësojë Trump kur edhe kjo përpjekje e fundit për paqe të dështojë.
