“Po zhvillohet një luftë hibride”, tha kryeministrja daneze Mette Frederiksen, mikpritëse e samitit joformal të Këshillit Evropian që solli në Kopenhagë liderët e 27 vendeve anëtare të BE-së, me përjashtim të kryeministrit sllovak Robert Fico (i cili mungoi për arsye shëndetësore) për të diskutuar mbi forcimin e kapaciteteve mbrojtëse të Evropës dhe mbështetjen për Ukrainën.
“Ka vetëm një shtet që po na kërcënon,” vazhdoi Frederiksen, “dhe ai është Rusia. Prandaj, kemi nevojë për një përgjigje shumë të fortë.” Në Bashkimin Evropian, shtoi ajo, “duhet të ri-armatosemi të gjithë.”
Tensioni është i lartë pas shkeljeve të fundit të hapësirës ajrore nga avionë dhe dronë rusë në Estoni dhe Poloni. Në rastin e hapësirës ajrore daneze, nuk është bërë ende lidhje zyrtare me Rusinë, por dyshimet janë të qarta.
Vendosja e forcave ajrore nga Franca, Suedia, Gjermania dhe Britania për të ndihmuar në mbrojtjen e qiellit mbi Kopenhagë gjatë samitit është tregues i nivelit të shqetësimit.
“Jemi në një skenar provokimi,” deklaroi kryeministrja italiane Giorgia Meloni, e cila bëri thirrje për qetësi: “Duhet të mendojmë me gjakftohtësi. Nuk duhet të përgjigjemi ndaj provokimeve, por duhet të jemi të përgatitur pa diskutim.”
“Muri i dronëve” dhe mbrojtja lindore, prioritetet e reja të BE-së
Projekti i “murit të dronëve” dhe forcimi i krahut lindor të BE-së janë dy ndër iniciativat që kanë marrë më shumë mbështetje mes liderëve gjatë takimit në Kopenhagë. Këto propozime janë bërë nga Komisioni Evropian si pjesë e dokumentit të diskutuar nga vendet anëtare.
Brenda dy javësh, presidentja e Komisionit, Ursula von der Leyen, dhe Përfaqësuesja e Lartë për Politikën e Jashtme, Kaja Kallas, do të paraqesin një plan të detajuar për të mbushur boshllëqet në mbrojtjen evropiane deri në vitin 2030.
“Për shkak të situatës ndërkombëtare urgjente, këto dy projekte janë perceptuar si prioritare,” shpjegoi një burim evropian për Corriere Della Sera.
Megjithatë, projekti për “murin e dronëve”, i promovuar nga von der Leyen në fjalimin e saj mbi gjendjen e BE-së dhe i mbështetur fuqishëm nga vendet lindore, ka hasur në mosdakordësi mes shteteve, jo për qëllimin, por për mënyrën e realizimit, drejtimit dhe financimit.
“Ka një konsensus të gjerë, por jo unanimitet,” sqaroi burimi.
Kryeministrja Meloni, pas mbërritjes së saj, theksoi: “Duhet të kujtojmë se kufijtë e Aleancës janë shumë të gjerë: nëse gabimisht fokusohemi vetëm në krahun lindor dhe harrojmë, për shembull, krahun jugor, atëherë rrezikojmë të mos jemi efikasë.”
Edhe Spanja, megjithëse shprehu solidaritet me vendet në vijën e parë të frontit, kërkoi të ruhet një vizion 360 gradësh, pa neglizhuar frontin jugor.
Mesazhi i Spanjës u kap edhe nga presidenti i Këshillit Evropian, António Costa, i cili në konferencën për shtyp pas samitit tha: “Është e qartë që duhet një qasje 360 gradë dhe të konsiderojmë kufijtë e jashtëm si kufij të përbashkët, në Lindje, Veri, Jug dhe Perëndim.”
Megjithatë, ai shtoi: “Natyrisht, kërcënimi më i madh për momentin vjen nga Rusia, sidomos në krahun lindor.”
Von der Leyen, nga ana e saj, theksoi se “muri i dronëve” do të jetë një mburojë për gjithë kontinentin.
Por dyshime u ngritën edhe nga Franca dhe Gjermania. Presidenti francez Emmanuel Macron paralajmëroi kundër “termave të nxituar”, ndërsa kancelari gjerman Friedrich Merz nuk e përmendi fare projektin, heshtje që bie në sy, veçanërisht pas kritikave nga ministri i tij i Mbrojtjes, Pistorius.
Frederiksen, megjithatë, mohoi të ketë një “ndarje Lindje-Perëndim” mbi këtë çështje. Për vendet kryesore si Gjermania, Franca, Italia dhe Spanja, të cilat kanë burime dhe kapacitete të mëdha ushtarake, rritja e rolit të Komisionit Evropian në çështje të mbrojtjes shihet me rezervë.
Kryetari i Këshillit Evropian, Costa, propozoi një rrugëdalje: “Komisioni do të marrë gjithnjë e më shumë përgjegjësi. Por, natyrisht, ne duhet të ushtrojmë kontroll politik më të madh mbi vendimet tona”, përmes përfshirjes më të madhe të ministrave të mbrojtjes në vendimmarrje dhe takimeve më të shpeshta nën udhëheqjen e Kaja Kallas.
Shkrim nga Corriere Della Sera
