Nga Alice Cuddy, BBC
Ekspertët e shëndetit kanë deklaruar se zgjidhja e vetme për pandeminë e koronavirusit është një zgjidhje e përbashkët globale.
Deri më tani janë raportuar mbi 55 milion raste me koronavirus në të gjithë botën dhe më shumë se 1.3 milion viktima. Shpresa e vetme është një vaksinë. Por ka pasur shqetësime se kombet më të varfra mund të mos kenë qasje në vaksina.
Rezultatet e hershme kanë treguar se të paktën dy vaksina janë shumë efektive, disa vaksina të tjera janë në provat e fundit dhe shumë prej tyre janë në fazën e zhvillimit.
Asnjë nga këto vaksina nuk është aprovuar ende, por kjo nuk i ka ndaluar vendet të blejnë doza paraprakisht.
Një qendër kryesore kërkimore në SHBA – Universiteti Duke në Karolinën e Veriut ka vlerësuar se 6.4 miliardë doza vaksinash të mundshme janë blerë tashmë dhe 3.2 miliardë të tjera janë ende në fazën e negociatave.
Sa duhet të presim për një vaksinë ?
Kush paguan më shumë në fazën e hershme të prodhimit do të jetë ndër vendet e para që do të vaksinohet. Dhe studimi i Dukës zbuloi se “shumica dërrmuese” e dozave të vaksinave që janë blerë deri më tani janë për vendet me të ardhura të larta.
Disa vende me të ardhura të mesme me kapacitet prodhues janë gjithashtu në gjendje të negociojnë për marrëveshje të mëdha si pjesë e marrëveshjeve të prodhimit.
Instituti i Indisë, për shembull, është zotuar të mbajë gjysmën e të gjitha dozave që prodhon brenda vendit të saj. Ndërkohë, Indonezia është në partneritet me zhvilluesit kinezë të vaksinave dhe Brazili është në partneritet Universitetin e Oksfordit dhe kompania farmaceutike AstraZeneca.
Indi, BE, SHBA, Kanada dhe Britani janë ndër vendet që kanë rezervuar më shumë doza, sipas të dhënave të fundit.
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) tha për BBC se “është e kuptueshme që udhëheqësit duan të mbrojnë fillimisht qytetarët e tyre- por përgjigja ndaj kësaj pandemie globale duhet të jetë kolektive”.
Shpërndarja e kufizuar e vaksinave në botë
Andrea Taylor, i cili ka udhëhequr analizën e Duke, tha se kombinimi i marrëveshjeve të blerjes paraprake dhe kufijve në numrin e dozave që mund të prodhohen në dy vitet e ardhshme do të thotë “ne po hasim një skenar ku vendet e pasura do të kenë qasje te vaksinat dhe vendet e varfra nuk kanë gjasa të kenë qasje ”
Ekspertët kanë deklaruar se nuk e dimë akoma se sa vaksina mund të jenë të disponueshme. Pfizer shpreson të prodhojë deri në 50 milion doza deri në fund të vitit 2020 dhe deri në 1.3 miliardë doza në 2021. Çdo person ka nevojë për dy doza.
Sidoqoftë, Moderna ka treguar rezultate të ngjashme premtuese.
Vaksina Moderna kërkon të ruhet në temperatura më të ulëta, gjë që ka qenë shqetësuese për vendet e varfra, veçanërisht në zonat e ngrohta, dhe ato me zona të largëta dhe energji elektrike të kufizuar.
Plani i ri i shpërndarjes së vaksinave
Sigurisht që pabarazia në shëndetin global nuk është asgjë e re. OBSH vlerëson se gati 20 milion fëmijë nuk kanë mundësi të vaksinohen çdo vit.
Hulumtimet tregojnë se gjatë pandemisë së “gripit të derrit” 2009 furnizimi i vaksinave u dominua nga marrëveshjet e blerjes paraprake me shtetet e pasura.
Covax kërkon të sigurojë një shpërndarje të drejtë të vaksinave të ardhshme të koronavirusit.
Nisma e përbashkët – midis aleancës së vaksinave Gavi, OBSH-së dhe Koalicionit për Inovacione të Gatishmërisë Epidemike (CEPI) – synon të sigurojë mjaftueshëm vaksina për vendet pjesëmarrëse për të paktën 20% të popullsisë së tyre.
Programi është hartuar në mënyrë që vendet e pasura të blejnë vaksina të mundshme dhe të ndihmojnë në financimin e vendeve të varfra. Deri më tani, janë përfshira 186 vende.
Gavi thotë se ka tejkaluar një objektiv fillestar të mbledhjes së më shumë se 2 miliardë dollarëve për të blerë dhe shpërndarë vaksina midis 92 vendeve që nuk do të ishin në gjendje t’i siguronin ato, transmeton abcnews.al
Covax tashmë ka siguruar marrëveshje paraprake të blerjes të qindra miliona doza të vaksinave të mundshme që do të shpërndahen në mënyrë të barabartë midis vendeve. AstraZeneca, e cila po zhvillon një vaksinë me Universitetin e Oksfordit, është pjesë e nismës.
CEO Pascal Soriot thotë se “objektivi i kompanisë është që çdo vend në botë të ketë qasje pak a shumë në të njëjtën kohë”.
Pfizer nuk është regjistruar në Covax por ka deklaruar për BBC-në se është në diskutime të vazhdueshme.
Vendet që kanë bërë marrëveshje të vaksinave
Janë ngritur disa gjithashtu për faktin se disa nënshkrues të Covax, duke përfshirë Mbretërinë e Bashkuar dhe Kanada, po negociojnë me kompanitë farmaceutike.
Grupet përfshirë Amnesty International dhe Oxfam kanë deklaruar se duhet bërë më shumë për të siguruar qasje globale në vaksinat e ardhshme. Ata kanë nxitur kompanitë farmaceutike që të ndajnë informacionin përmes OBSH-së.
“Asnjë kompani e vetme nuk mund të furnizojë mjaftueshëm, dhe nëse nuk trajtojmë problemin me furnizimin, ne do të kemi vende të pasura që konkurrojnë me vendet e varfra dhe vendet e pasura gjithmonë do të fitojnë,” tha këshilltarja e politikave shëndetësore të Oxfam Anna Marriott.
“Të gjithë prodhuesit e vaksinave dhe korporatat farmaceutike duhet të angazhohen së bashku në mënyrë që të mund të rrisim prodhimin, por askush nuk ka rënë dakort për diçka të tillë.”
Ndërsa shkalla e rasteve, viktimave dhe kufizimeve ndryshon në vende të ndryshme, OBSH-ja ka deklaruar se çdo vaksinë duhet të jetë në dispozicion në të gjitha vendet për të luftuar virusin.
“Me një virus i cili është shumë ngjitës dhe në një botë të globalizuar, asnjë vend nuk do të jetë i sigurt nga pasojat e pandemisë derisa të mbrohen të gjitha vendet.”/ abc
g.kosovari
