Nga Andrea Danglli
Nëse nuk do të kishin ekzistuar këto javë të gjata izolimi, mbase s’do të isha kujtuar kurrë për një ditar të harruar prej vitesh në fëmijërinë dhe adoleshencën e brezit tim apo më herët.
Kisha menduar se rrëfimet tek ai kishin dalë prej kohësh nga moda, por ja që u lips t’i kthehem sërish këtij zakoni të vjetër si një nevojë për komunikim, rrëfim, zbrazje dhe dëgjim.
E shtunë 14 mars
Ime më më zgjoi mjaft herët duke më kujtuar se sot është Dita e Verës. Ende pa i hapur mirë kapakët e rënduara të syve, më shpjegoi plot emocion se duhej të ngihesha plot energji në trup dhe mirësi në zemër, pasi sipas riteve të lashta pagane, një zgjim i tillë të ndjek përgjatë gjithë verës. Iu përgjigja me një buzëqeshje të gjatë jo vetëm për simbolikën tradicionale, por edhe sepse më mungonte prej vitesh një mëngjes i tillë ku tingujt e alarmit bezdisës të celularit, janë zëvendësuar magjishëm nga tingujt e ngrohtë të zërit të saj. Mbase mjafton të ndjesh kaq pranë thirrjen e nënës për të kuptuar se qielli është hapur i kaltër, dielli pranveror ka zbritur për të hyrë në dritare, lulet i kanë çelur të gjitha petalet dhe të gjitha planetet duket sikur rrotullohen rreth dhomës tënde. Mjafton kaq për të kuptuar që prindërit janë një vaksinë e pazëvendësueshme, të cilën e neglizhojmë kur e kemi, dhe e kërkojmë kur nuk e kemi më.
E enjte 19 mars
Psherëtimat e thella dhe të zhurmshme të tim eti më shkëputën vëmendjen nga kompjuteri ku isha zhytur i gjithi në rreshtat e një artikulli për dëmet financiare që pritet të shkaktojë koronavirusi. “Mos u ngopshin maskarenjtë, deri këtu arrijnë. Bukë të hante nuk kishte!”, belbëzonte ai me gjysmë frym teksa i rrëfente i tensionuar nënës një skenë që kishte hasur sot në pazar. Hoqa gishtërinjtë nga tastiera dhe prita të përfundonte. “Po prisja radhën time pak më tutje kur një nga këta tregtarët matrapazë, pasi i hoqi nga qesja një qepë një të moshuari, e fyente në mes të njerëzve pasi s’i plotësonte pagesën për 1 kg të plotë. U afrova t’i kërkoj t’ia paguaj, por vetëm më pa dhe u largua i prekur”, tregonte im atë që nga toni i zërit ngjante edhe më i prekur se ai. Kur një tregtar i vogël të vret shpirtërisht me një kokërr qepë, imagjino se çfarë goditje i jep shpirtit një tregtar i madh apo pasanik që sot të godet me indiferencë, të qëllon me mungesë solidariteti dhe të vret me shpirngushtësi. Vazhdova të shkruaj dhe në mendje më vizatohej portreti i lodhur i një të moshuari, brez i cili pasi është shfrytëzuar për vite me radhë, tani që forca i ka shterur, është hedhur mënjanë si makinë e vjetra luftarake që nuk hyn më në punë. Askujt nuk po i kërkohet të shpikë vaksinën, por ama në këtë situatë secili e ka të paktën një medikament pa para që mund t’ia japë dikujt tjetër: fjalën e mirë!
E hënë 23 mars
“Është gjetur ilaçi më në fund!”, brohorisnin prindërit e mi me një ngazëllim gati fëmijëror duke më kërkuar që të shkoja shpejt para televizorit të kuzhinës ku ata ishin stacionuar me telekomandë në dorë për të ndjekur lajmet hap pas hapi. Ç’të shoh: një nga analistët tanë që njëherë shfaqet për të trajtuar tema politike, njëherë tjetër tema të seksit, të tërmetit apo galaktikës, sot po fliste për virusin Covid-19 dhe ndër të tjera keqinterpretonte disa testime paraprake që kishin nisur nga Organizata Botërore e Shëndetësisë. Më erdhi keq ta shuaja entuziazmin e prindërve të cilëve u shkëlqenin sytë si individë që më shumë kanë merak shëndetin e sotëm dhe të nesërm të fëmijëve sesa të vetin. Ata nuk kanë faj, pasi edhe unë që kam studiuar gazetari dhe merrem çdo ditë me lajme, në këtë situatë ndonjëherë bie pre dhe e kam disi të vështirë të ndaj spekulimin nga e vërteta. Njëri thotë se shërohet me hudhër, tjetri me raki, njëri tregon se vaksinën e zbuloi Gjermania, tjetri thotë se e zbuloi ilaçin Japonia, njëri siguron se virusin e hodhi Amerika, tjetri garanton që e hodhi Kina, njëri flet se masat janë marrë, tjetri flet se masat nuk janë marrë, njëri… Mjaft! Janë aq të shumta lajmet e çmendinës, sa të duket më e lehtë të shërosh koronavirusin sesa këtë virus të tmerrshëm që ka infektuar disa nga gjymtyrët e medias shqiptare. Këta palaço që përpiqen të bëhen interesantë me lajme të rreme, këta barkpërpirë që përpiqen të bëjnë para me emocionet e njerëzve, këta të sëmurë rëndshëm që lëshojnë mikrobin e tyre përmes instrumenteve mediatike dhe politike që kanë në dorë, përfundimisht nuk kanë asnjë shërim. Për këta individë që nuk e njohin reflektimin edhe në këtë situatë kaq të vështirë, ka vetëm një përgjigje: ndëshkimi!
E premte 27 mars
Sot u zgjova me disa mendime të çuditshme ekzistenciale pasi kuptova se kisha vdekur! Duket e habitshme, por mbase edhe ju që më lexoni jeni ose keni qenë të vdekur njëlloj si unë. Madje, jam i bindur që 70% apo 80% e njerëzve që kemi parë në ditë të zakonshme në Tiranë, kanë qenë të vdekur pavarësisht se frymonin, ecnin, vraponin, pinin kafe, punonin, etj. Ashtu pa e kuptuar, monotonia ka qenë një varrezë e madhe në të cilën kemi hyrë pavetëdijshëm, duke harruar se sa e shenjtë është koha kur e shpenzojmë ashtu si duhet. Shumica vrapojnë drejt njerëzve të dashur kur ndjejnë se po i humbasin, duke harruar se nga vijnë dhe ku po shkojnë. Hiri i punës, mjegulla e impenjimeve apo ngjyrat e njëjta të së përditshmes na kanë mishëruar në qenie robotike që pavarësisht se marrin frymë…nuk jetojnë! Pavarësisht dramës së madhe globale, mes shumë e shumë të këqijave, koronavirusi ka bërë që ta ndjejmë më shumë forcën e themeleve të shtëpisë, peshën e mureve dhe rëndësinë e tryezës e cila bëhet bashkë. Pavarësisht panikut që na ka mbërthyer, ndjehet edhe një oksigjen i rëndësishëm njerëzor të cilin edhe pse e kemi pasur gjithnjë me vete, kishim harruar ta merrnim dhe rrjedhimisht kemi qenë të vdekur, edhe pse kemi marrë frymë. Ka edhe “vdekje” nga këto që nuk vijnë vetëm kur pushon së rrahuri zemra!
E martë 31 mars
Duhet edhe një ditë që të ndërrojmë faqen e kalendarit. Nuk di pse u kujtova për datën sot, pavarësisht se karantina na ka bërë që të harrojmë orën, datën, kohën… Saktësisht do edhe 12 orë që të vijë prilli. Duke pritur që nga furra të dalë një nga ata byrekët tradicionalë me dy petë të cilin i kisha kërkuar mamasë sime ta gatuante, në telefon më erdhi një thirrje nga një numër që nuk e kisha njohur më parë. Ishte një shok i vjetër shkolle me të cilin prej vitesh përshëndeteshim gjithnjë e më rrallë. “… më kanë publikuar prindërit në internet me ca pako me oriz e sheqer, a njeh ndokënd që mund ta heqë?! Mendova të të marr ty meqë kam parë që merresh me gazetari dhe mund t’i njohësh…” Më erdhi keq që edhe ai kishte rënë viktimë e një fenomeni të shpifur që këto ditë të vështira ka lulëzuar edhe më shumë. Është një fenomen i pështirë ku disa maskarenj përpiqen që çdo vatër varfërie ta shndërrojnë së pari në një skenë xhirimi dhe pastaj në një skenë bamirësie. Më tej ato materiale filmike i nxjerrin për t’u treguar shqiptarëve zemrën e madhe për të përfituar kapitale politike, fonde të majme, reklama të fshehura biznesi, etj. E kontaktova përgjegjësin e faqes që kishte bërë publikimin, ku pasi e falënderova për gjestin e ndihmave nuk munda t’i shpëtoj dot një debati të shkurtër jo me tone. Pas tij, më siguroi se do ta heqë postimin në fjalë. E kuptova që për momentin u mërzit, por s’ka gjë, më vonë besoj se do ta kuptojë se do jenë më të shumtë ata të cilët sa herë t’i shohin fëmijët e tyre tek hanë, do t’i përcjellin falënderim për mirësinë e përcjellë jo në emër të “show-t” me dhembjen, por në emër të ndjenjave njerëzore.
E mërkurë 8 prill 2020
Rrëfimet e vjetra të hallës sime për fundin e botës më janë shfaqur sërish përgjatë këtyre ditëve të athshme shpirtërore. Edhe pse tezat e saj ndër vite i kemi përcjellë me nota humori, ajo më telefonoi sot nga Italia për të më shpjeguar mbi zemërimin e natyrës kur e dhunojmë, zemërimin e Zotit kur humbasim përkushtimin ndaj tij dhe zemërimin e vetes sonë kur venitim dashurinë dhe humanizmin për njëri-tjetrin. E dëgjoj me ëndje, buzëqesh si dikur dhe më pas e ekzagjeroj pak shakanë duke e paralajmëruar se Edi Rama mund ta arrestojë për përhapje paniku dhe mund ta ekstradojë për të vuajtur dënimin në Shqipëri. Ajo e beson këtë çmenduri duke e lidhur me një tjetër tezë. Më ngjau vetja si në kohët e lashta kur edhe dukuritë më normale natyrore si vetëtimat, rrufetë, stuhitë, etj, interpretoheshin si zemërata të perëndive. Megjithatë, pavarësisht të gjithave, sot kuptova se këto teza kanë diçka me vlerë në boshtin e tyre: Mirësinë sociale që nuk e sjellim dot në jetë në emrin tonë dhe mbase e kemi harruar, mund ta tregojmë për hir të emrit të Zotit për t’u bërë më të mirë me veten, njëri-tjetrin dhe atë që na rrethon.
E diel 12 prill 2020
Sot e përshkova gjatë të gjithë Durrësin, qytetin ku kam ëndërruar rrugicave si fëmijë, kam dashuruar si adoleshent, jam rebeluar si i ri dhe vazhdoj të rikthehem vazhdimisht për prindërit, detin, kujtimet… Eca kudo, sërish si dikur me shpresën se do të dëgjoj diku një bori sado të fortë makine, do të shoh një fëmijë që vrapon të arrijë të ëmën, një fatorino zëçjerrë që bërtet për pasagjerë, një varkë që niset për të çarë dallgët, një tregtar ambulant që thërret, një qen endacak që leh, një pensionist që zihet për dominotë, një qepen që kërcet, një orë që ecën… Gjithçka bosh, asgjë, askund, si asnjëherë! Profesioni këtë herë më mundësoi një lejë të çuditshme daljeje nga karantina për të raportuar nga disa zona, si dhe një magji po aq të çuditshme për të më shndërruar në një fantazmë të ndonjë përralle të frikshme, fundin e së cilës nuk mund ta rrëfejë as fantazia më e shfrenuar. Të vetmet personazhe që mund të intervistoja ishin një qen i drobitur që ecte në mes të rrugës, një erë e lehtë që frynte, një dallgë deti që përplasej dhe një qyqe që këndonte. Edhe pse ora kishte 25 minuta që kshte kapërcyer dymbëdhjetën, ato ishin e vetmja zhurmë në qytet, përveç policëve të “armatosur” me maska, doreza dhe dezinfektantë të cilët po na frenojnë të ekspozohemi ndaj armikut të padukshëm, këtij armiku që këtë herë i pati shpëtuar jo vetëm pushkës së “Ushtarit të Panjohur” që ngrihet përgjatë vijës bregdetare, por edhe syrit të “Mujo Ulqinakut” i cili qëndron në gatishmëri pranë Torrës së Durrësit. Fatkeqësisht duhet të bëja edhe disa fotografi për botim. I shkrepa në zbrazëtirë, por nuk pata më guxim t’i shoh sërish, pasi më dukeshin si një shkretëtirë e frikshme pa jetë. Para se të mbërrija në shtëpi, më ngjau sikur të gjitha dëshirat për të sotmen ishin venitur ndjeshëm, duke i lënë vendin vetëm ëndrrës që qytetet tona të shpëtojnë sa më shpejt nga kjo maskë e madhe që na ka zënë frymën dhe të zgjohen ashtu siç kanë qenë më parë. Jam i bindur se gjithçka do të shkojë, dhe ne do t’u kthehemi sërish qyteteve tona të kartolinave, ku pavarësisht se brenda tyre gjenden 1001 halle, ngelen sërish të bukura sepse ka njerëz, frymëmarrje dhe jetë.
