“Presim rezultate nga SPAK”/ Ambasadorja e BE: Korrupsioni, një kancer që duhet luftuar

Christiane Hohmann, ambasadorja e Bashkimit Europian thotë në një intervistë para largimit nga vendi ynë se tashmë priten rezultate konkrete nga SPAK në luftën kundër korrupsionit.

Ajo thekson se duhet më tepër punë për të luftuar këtë fenomen. Ambasadorja thotë se BE është ende duke u punuar për draftin e amnistisë fiskale.

Diplomatja ka sqaruar edhe çështjen e bllokimit të pagesa të fondeve për bujqësinë.

Në intervistë per TV Klan ajo ka folur edhe për çeljen e negociatave dhe hapjen e kapitujve të parë.

-Znj. ambasadore po largoheni pa e mbyllur mandatin e plotë në Shqipëri, ndjeni keqardhje? A mendoni se në 1 vit që keni qëndruar në Tiranë, në Shqipëri, keni gjetur diçka ndryshe dhe po lini diçka ndryshe më të përmirësuar apo më të përkeqësuar?

“Kjo është një pyetje gjithëpërfshirëse! Po, ka keqardhje, sepse si për çdo diplomat që vjen në një vend, një vit nuk mjafton, sepse sapo ke njohur vendin, sapo ke filluar të punosh dhe pastaj largohesh. Kështu që më duket sikur kam hapur shumë dyer, por nuk kam arritur të mbyll asnjë, gjë që është një keqardhje e madhe. Keqardhja e dytë është se nuk kam arritur të zbuloj të gjithë bukurinë e Shqipërisë. Kam udhëtuar shumë, por ka kaq shumë gjëra që nuk i kam parë, kaq shumë njerëz që nuk kam pasur kohë t’i takoj, ndaj kjo është ajo për të cilën u pikëllova. Ajo që kam parë është emocionuese, është një vend shumë dinamik dhe shpresoj që Shqipëria ta mbajë këtë dinamikë, të mos qendrojë në vend. Ka zhvillime që realisht po e afrojnë vendin me Bashkimin Evropian, sepse kjo është përpjekja jonë e përbashkët, për këtë po punojmë. A jemi akoma atje? Jo, por ne po shkojmë atje hap pas hapi, sepse ky nuk është një proces i lehtë, kjo nuk është diçka që ju e bëni në një apo dy vjet, kërkon më shumë kohë, sepse është një ndryshim i madh për të gjithë shoqërinë. Dhe do të kisha dashur të kisha qenë në anën e Shqipërisë për më shumë, që do të kishin kaluar edhe tre vjet të tjera, për fat të keq.”

-Gjatë këtij viti që ju po qëndroni në Shqipëri u hapën negociatat dhe ka filluar procesi Screening. A mendoni që brenda këtij viti mund të përmbyllet dhe të kemi Konferencën e Dytë Ndërqeveritare? Ka një optimizëm në radhët e qeverisë që kjo mund të ndodhë brenda Dhjetorit?

“Unë isha me fat kur erdha sepse ishte menjëherë pas Konferencës së parë Ndërqeveritare. Në vend ishte një frymë e re dhe përparim aktual. Procesi i shqyrtimit analitik të legjislacionit ka ecur shumë mirë dhe kemi raportin grupimit të parë, për grupin e kapitujve themelorë, që u është dhënë për ta diskutuar Shteteve Anëtare të BE-së. Kështu që unë jam optimiste se ky diskutim në fakt po shkon atje ku duam që të shkojë, që është të hapim rrugën për të pasur Konferencës e dytë Ndërqeveritare dhe për të hapur realisht negociatat për grupin e kapitujve themelorë, sepse atëherë kemi të qartë të gjithë punën dhe gjërat që do të duhet të bëhen për të shoqëruar realisht negociatat dhe për të përmbushur kriteret për t’u afruar me Bashkimin Evropian, veçanërisht tek grupi i kapitujve themelorë sepse ato janë një lloj bazë për gjithçka tjetër që do të pasojë në kapitujt dhe grupimet e kapitujve të tjera më vonë. Kështu edhe për popullatën e Shqipërisë, shpresoj që ta bëjmë këtë hap shumë të rëndësishëm, sepse tregon se po ecim përpara dhe po ecim drejt në një drejtim, që mendoj se është i madhi, i rëndësishëm: anëtarësimi në Bashkimin Evropian.”

-Një nga kapitujt më të rëndësishëm është padyshim drejtësia. Ju vetë si e vlerësoni punën aktuale të SPAK-ut? Vetëm muajt e fundit ka patur arrestime në nivele shumë të larta, por ndërkohë është edhe një urdhër-arresti i paekzekutuar i nr.2 të qeverisë. Si do t’i vlerësonit të gjitha këto zhvillime?

“Që prej fundit të vitit të kaluar ne faktikisht mund të shihnim që kjo formë strukturore e SPAK-ut ishte kompletuar edhe me BKH-në. Dhe ne gjithmonë thoshim për këtë, tani kemi nevojë për zbatim. Nuk jemi në fazën e ndërtimit, tani duhen rezultatet. Dhe mendoj se është mjaft mbresëlënëse ajo që është arritur, sepse mbledhja e provave të mjaftueshme për të pasur një çështje për të lëshuar një mandat arresti dhe për ta çuar atë në gjykatë është shumë e rëndësishme dhe nuk është e lehtë. Ndaj është e rëndësishme që SPAK të japë rezultate, siç po bën, dhe mendoj se urdhër-arresti që është ende i paekzekutuar për ish numrin dy të qeverisë është një nga shembujt, por ka shumë të tjerë. Por duhet shumë më tepër për të luftuar korrupsionin si një fenomen i përgjithshëm në vend, sepse ai nuk është vetëm në qarqet e larta, është diçka që kalon nëpër shoqëri dhe kjo është ajo që i shqetëson të gjithë në këtë vend dhe ku të gjithë mund të kontribuojnë gjithashtu, duke thënë në radhë të parë “Jo!”. Mos kërkoni ryshfet dhe mos paguani ryshfet. Ky do të ishte gjithashtu një ndryshim dhe kjo nuk ka nevojë për SPAK-un, ka nevojë që çdo individ të aktivizohet.”

-Fakti që korrupsioni ka arritur në nivele kaq të larta qeveritare, si e komentoni?

“Mendoj se është një kancer që çdo shoqëri duhet ta luftojë, dhe është një luftë e vështirë dhe një luftë e vazhdueshme, sepse edhe shoqëritë perëndimore nuk janë të lira nga korrupsioni, kështu që nuk ka një kostum tërësisht të bardhë, por është diçka që kërkon angazhim të përditshëm për ta luftuar atë në çdo nivel dhe për ta bërë atë një fenomen të papranueshëm për shoqërinë.”

-Ka patur një debat javët e fundit me fondet IPARD. Si qëndron e vërteta? Janë bllokuar? Janë pezulluar? Do të vazhdojë ende ky program për Shqipërinë për bujqësinë?

“Jemi në mes të një procesi ku kishim njerëz që në fakt u ankuan për keqmenaxhimin e fondeve nga agjencia për menaxhimine fondeve të IPARD, kështu që institucioni i Brukselit i quajtur OLAF, i cili siguron të ndiqet mashtrimi, në fakt e shqyrton çështjen dhe ata bënë një hetim. Pra, atë që kanë bërë tani, kanë përfunduar hetimin dhe kanë informuar Komisionin Evropian për gjetjet e tyre paraprake. Nuk e kemi parë ende raportin përfundimtar. Pra, këto gjetje paraprake thonë se ka një problem, dhe më pas në mënyrë automatike ka një detyrë të Komisionit Evropian për të mbrojtur fondet e BE-së, të cilat në fund të fundit janë taksapaguese. Pra, kjo është ajo ku jemi për momentin, është koha e mbrojtjes.

Në këtë moment ne ndalojmë çdo gjë përpara se të marrim raportin përfundimtar dhe pastaj mund të arrijmë në fund të tij, por kjo nuk do të thotë se bujqësia dhe fermerët nuk po bëjnë punë të mirë. Është një që padyshim ka pasur diçka që nuk ka funksionuar si duhet në përdorimin e fondeve, në përvetësim, por nga ana tjetër është edhe puna e ndershme e fermerëve. Pra, mendoj se duhet të bëjmë dallimin midis asaj që ne shohim se mund të bëhet në terren dhe asaj që ndodhi, dhe ne duhet të shkojmë në fund të saj. Por kjo nuk do të thotë se nuk ka më asistencë në dispozicion, tani do të qartësojmë gjithçka dhe më pas vazhdojmë.”

-Lidhur me amnistinë penale dhe fiskale, ka patur një komunikim të zyrës tuaj me përfaqësuesit e qeverisë shqiptare. Aktualisht a janë marrë parasysh rekomandimet e bëra nga ekspertët e BE? A mendoni se afër rekomandimeve të BE drafti që është në duart e qeverisë shqiptare?

“Jemi ende në mes të punës për të, kështu që jemi larg përfundimit, por jemi ende duke shqyrtuar aspektet individuale të këtij projektligji.”

-Situata politike në Shqipëri nuk është në momentet e saj më të mira. Situata vlerësohet edhe si pjesë e ecurisë së integrimit në BE të Shqipërisë dhe fakti që nuk kemi një opozitë të fortë a mendoni që bën një mazhorancë në pushtet më arrogante, më të pacënueshme?

“Unë mendoj se integrimi në BE është një çështje që në fakt bashkon si opozitën ashtu edhe mazhorancën, që është ende një plus i madh në Shqipëri, sepse nuk kemi një lëvizje anti-evropiane, anti-BE, e cila është një dallim të madh me vendet e tjera që janë kandidate për në Bashkimin Evropian. Kështu që unë mendoj se ky është një faktor unifikues që shpresoj se do të vazhdojë të jetë i pranishëm. Sigurisht që demokracia variante ku diskutohen alternativat, ku diskutohen zgjidhjet në parlament, por edhe në një skenë politike variante janë vërtet më të mira për të kaluar këto reforma të jashtëzakonshme që duhet të kalojë vendi, ndaj uroj që të bëhet më shumë shkëmbim idesh për të kërkuar zgjidhjen më të mirë për Shqipërinë, sepse kjo ndihmon edhe për të çuar më shpejt procesin përpara. Pra, kjo është sfida që unë mendoj se ekziston për vendin, por është diçka që duhet ta zgjidhë vendi dhe elita politike e vendit dhe jo ne si kalimtarë.

Në fakt, po kthehem në Shërbimin e Jashtëm gjerman për t’u bërë ambasadore gjermane në Bagdad, Irak. Mendoj se ka disa ngjashmëri, është një vend që ka një barrë të rëndë historike. Nëse kthehemi mijëra vjet më parë, ai është djepi i kulturave tona, por në të njëjtën kohë ata kanë pasur një diktaturë gjysmë komuniste, si dhe Sadam Husseinin. Por patën edhe luftëra shkatërrimtare kundër Iranit, Stuhia e Shkretëtirës 1 dhe 2, por më pas edhe më keq në vitet 2014-2017 me luftën e Shtetit Islamik që pushtoi gjithë vendin dhe vetëm forcat aleate i ndihmuan forcat demokratike irakiane të ktheheshin në pushtet. Pra është një konflikt i ndalur, dhe nuk është një vend krejtësisht i qetë, ku i gjithë zhvillimi për të cilin po flasim këtu, stabilizimi i arenës politike, zhvillimi ekonomik, krijimi i një sistemi arsimor të mirë, kujdesi shëndetësor, gjithçka që ka të bëjë me shërbimet ka shumë më tepër nevojë për progres sesa në Shqipëri.

Pra, kjo është një nga sfidat kur sheh se ka shumë për të bërë, që është vend shumë më pak i qëndrueshëm, por, në këtë kuptim, është edhe shumë më emocionues sesa vendet e stabilizuara. Nuk them se Shqipëria nuk është emocionues si vend, sepse është një pozicion i jashtëzakonshëm për çdo diplomat që i jepet mundësia të vijë në Shqipëri, është emocionues për shkak të popullit shqiptar, këtij vendi jashtëzakonisht të bukur dhe mikpritës dhe kjo është ajo që do të kërkoj kur të kem nevojë për më pak diell dhe më pak nxehtësi, të vij këtu dhe të çlodhem, të vij në Shqipëri për çlodhje.