Plot 31 vjet nga rënia e komunizmit dhe 37 vjet nga vdekja e diktatorit Enver Hoxha ka ende debat për komunistët dhe antikomunistët. Nga njëra anë incidente me fotografitë e Enver Hoxhës, për çdo 28-29 nëntor, apo foto të Sali Berishës në krah të Hoxhës, nga ana tjetër demokratë që zgjohen dhe kërkojnë dekomunistizimin, si dhe rezervat që drejtuesit dhe ish-drejtuesit e Institutit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit, si Agron Tufa dhe Çelo Hoxha. Por ish-deputeti Spartak Braho ka një shpjegim për këtë dhe mendimin e tij objektiv e ka ndarë gjatë një interviste ditën e djeshme për gazetën “SOT”, teksa shigjeton ata që sot njihen si kundërshtarët e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare.
– Zoti Braho, ju keni qenë një nga deputetët dhe politikanët më të angazhuar në mbrojtjet të Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare dhe të dëshmorëve të saj. Aktualisht jemi në vigjilje të Ditës së Dëshmorëve ose 5 Maji, e cila është dita që përkujtohen të rënët e Shqipërisë dhe në 80 vjetorin e vrasjes së Heroit të Popullit, Qemal Stafa. Kështu që më lejoni t’ju pyes, se ç’është për ju antifashizmi, trend apo ideologji komuniste? E bëj këtë pyetje pasi disa thonë se përkujtimi i luftës antifashiste është nostalgji komuniste…
Antifashizmi nuk mund të barazohet me ideologjinë komuniste. Ata që e bëjnë vënë këtë shenjë barazimi e kanë kryekëput gabim. Bisha fashiste e naziste u mund e u mbyt nga aleanca e madhe antifashiste anglo-sovjeto-amerikane, pavarësisht se barrën më të madhe e mbajti ushtria e kuqe nën udhëheqjen e Stalinit. Përballë bishës hitleriane u bashkuan në një front kundërshtarët ideologjikë, sikurse ishte Ruzvelti e Çurçilli me Stalinin. Pra unë them se antifashizmi është një trend që nuk ka të bëjë me ideologjinë komuniste. Është një trend botëror madje. Mund të ketë ringjallje dhe shfaqje të falangave fashiste, por kjo nuk do të thotë se ato përbëjnë trend. Ju kujtoj se Peteni në Francë ishte heroi i Francës në Luftën e parë Botërore, por kur ai u bashkua dhe bashkëpunoi me pushtuesit në Luftën e Dytë, u dënua me vdekje nga qeveria franceze në mbarim të saj dhe i shpëtoi për fije ekzekutimit, ndërsa dënimi iu kthye në burgim të përjetshëm. Kështu edhe tek ne. Antifashizmi ka qenë dhe do të mbetet një trend i përhershëm, pavarësish disa pipizaneve që duan të baltosin luftën tonë antifashiste. Le të kujtojmë një fakt historik. Luftën për mbrojtjen e Republikës së Spanjës nga fashizmi i Frankos, në të cilën u rreshtuan mijëra luftëtarë antifashistë nga 53 popuj të botës, amerikanë, anglezë, francezë rusë etj. Patën edhe shqiptarët e tyre luftëtarët antifashistë,mjaft prej të cilëve edhe u vranë si heronj në atë luftë. Të tillë qenë Mehmet Shehu, Petro Marko, Mane Nishova, Asim Vokshi, Ramiz Varvarica, Justina Shkupi e dhjetëra të tjerë. A pati ndonjë “ballist” apo legalistët në Spanjë nga Shqipëria? Jo! Prandaj kam thënë dhe them me plot gojën se antifashizmi ka qenë dhe mbetet një trend i rinisë evropiane dhe shqiptare, si në atë kohë, edhe në këtë kohë edhe në të ardhmen.
-Dakord, por ka edhe shumë nga ata që janë kundër Luftës Antifashiste Nacional Çlirimtare, sikundër janë Romeo Gurakuqi, Uran Butka, Agron Tufa dhe së fundmi korit kundër LANÇ dhe partizanëve iu është bashkuar edhe Drejtori ekzekutiv i Institutit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit, Çelo Hoxha. Ju me këta personazhe keni pasur herë pas here edhe përplasje, mirëpo natyrshëm lind pyetja, se ai i qëndroni ju deklaratave që keni bërë për ta?
Shiko, kjo është një pyetje shumë interesante dhe që ka një ndjeshmëri të madhe, për shkak falsifikatorët si Uran Butka, Çelo Hoxha, Romeo Gurakuqi, kanë hedhur balët ndaj Luftës Antifashiste Nacional Çlirimtare. Në veprimtarinë e tij, Instituti i Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit, ka shkelur rëndë ligjin me të cilin organizohet dhe do perifrazoj kryeministrin, i cili tha larg duart nga vitet 41-45. Neofashistët e tipit Tufa e Çela kërkonin nëpërmjet artificave të glorifikonin bashkëpunëtorët e fashizmit dhe nazizmit, të deheroizonin LANÇ-in dhe heronjtë e saj. Zoti Tufa dhe Hoxha tashmë, e kanë kthyer institutin në celulë të Ballit Kombëtar me plot gojën. Jo vetëm se janë mbledhur aty me kokrra por po luajnë me zjarrin, duke shkelur ligjin dhe shpërdoruar LANÇ, të cilët nuk e bëtë ju as soji ju. As Milodin Popovic e as Dushan Mogosha, siç shpreheni vetë. Luftën e bënë bijtë e këtij vendi, partizanët e partizanet edhe ata ballistë që pas 24 majit u rreshtuan në rreshtat partizane si dhe koalicioni i madh antifashist sovjeto-anglo-amerikanë që kanë varret këtu tek ne së bashku me varret e mijëra dëshmorëve partizanë. Lufta Antifashiste Nacional Çlirimtare nuk ishte luftë civile por luftë patriotike dhe çlirimtare. Nuk ishte kriminel Spiro Moisiu, Memo Merto, Raman Perllaku, Haxhi Lleshi, Myslim Peza, Nazmi Rrushiti, Heronjtë e Vigut e mijëra të tjerë. Tufa dhe Hoxha kanë shkelur ligjin, duke mbrojtur ballistët dhe hedhur baltë mbi LANÇ. Ballistët dhe zogistët hileqar kanë qenë që në luftë dhe hileqar janë edhe tani në demokraci.
-Pse ky mllef ndaj Çelo Hoxhës…
Është një nga zgjedhjet më të gabuar që ka bërë bordi i atij instituti. Që do të vihej sërish një ballist në krye të atij instituti, kjo nuk vihej në dyshim. Por që të vihej një ballist ekstremist si Çelua, kjo ishte befasuese. Mund të ishte zgjedhur në atë post fjala vjen Erald Kapri, i djathtë edhe ky, por pa ngarkesat negative të Çelos. Sepse Çelua ngado që ta marrësh, është njeri problematik dhe diskreditues për një institucion shtetëror. Jo se ishte krahu i djathtë i Agron Tufës, por për shumë qëndrime ekstreme dhe të papranueshme që ka mbajtur publikisht. Agron Tufa është lule përpara këtij psikopati neonazist dhe fashist i zgjedhur drejtor i Institutit të Studimit të të Përndjekurve nëpërmjet një procedure të falsifikuar dhe jo ligjore, që megjithëse u denoncua nga unë tek drejtuesit e Kuvendit dhe Kryeministri, nuk u largua sepse ishte kuadër i Uran Butkës një falsifikator tjetër ky i Luftës Antifashiste Nacional Çlirimtare.
Për shembull?
Ishte pikërisht Çelo Hoxha që etiketoi dhe i botoi në një libër 265 ish-udhëheqës të Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare dhe heronj e dëshmorë të saj si kriminelë. Të gjithë jemi dëshmitarë të reagimit kundër Çelos. Ne kemi shkruar dhe ju keni bërë një sërë intervistash për këtë çështje. Pse e bëri këtë Çelua? Fare thjesht si ballist, si sekretar i përgjithshëm i Partisë Balli Kombëtar. Mirëpo ky post, pra si sekretar partie e vendos Çelon në konflikt interesi me postin që trashëgoi nga Tufa.
-A ka ndonjë gjë tjetër që nuk shkon në përzgjedhjen e zotit Çelo Hoxha në krye të atij Instituti?
Ka. Çelua nuk duhej të zgjidhej në krye të atij instituti për një fakt të thjeshtë: Ai është arrestuar dhe dënuar në vitin 2010. Unë nuk po e sajoj këtë lajm se përndryshe do të hidhesha në gjyq për shpifje nga Çelua. Po u përcjell lexuesve të plotë lajmin e Zërit të Amerikës të emetuar më 26 shkurt, 2010.
“Shqipëri: Dënohen 3 zyrtarë të Partisë Balli Kombëtar Demokrat”:
Në Shqipëri gjykata e Tiranës vendosi sot masën e arrestit në burg për kryetarin e partisë Balli Kombëtar Demokrat, Artur Roshi, Sekretarin e Përgjithshëm Çelo Hoxha dhe arrest shtëpiak për shefin organizativ të kësaj partie, Tomorr Gostivari. Të tre akuzohen nga prokuroria për falsifikim të dokumenteve, që u janë drejtuar Komisioneve Zgjedhore. Behet fjalë për regjistrimin si kandidat për kryetar të Bashkisë së Tiranës te shtetasit, Akile Rama, i cili më pas deklaroi se nuk kishte menduar ndonjëherë të kandidonte. Sipas prokurorit të çështjes, të pandehurit kanë falsifikuar jo vetëm firmën e të ndjerit Akile Rama por dhe të dy personave të tjerë në rrethin e Fierit. Po ashtu sipas prokurorisë janë kryer manipulime dhe me firmën e deputetit të partisë demokratike, Gëzim Karapici, emri i të cilit figuronte si mbështetës i kandidaturës së të moshuarit. Partia Demokratike e konsideroi dje arrestimin e zotit Çelo Hoxha si një vendim politik dhe hakmarrje të prokurorit të Përgjithshëm, Theodhori Sollaku. Protesta ka patur edhe nga gazeta Tema ku Çelo Hoxha punon si redaktor. Por prokurori i çështjes deklaroi sot se qëndrimet ligjore të gjykatës dhe të organit të akuzës nuk kanë të bëjnë aspak me ushtrimin e detyrës së gazetarit nga ana e Hoxhës, duke hedhur poshtë akuzat për ndikime politike në hetimin e kësaj çështjeje.”
-Dakord, po a ka ndonjë gjë tjetër që e rëndon pozitën e Çelos në krye të atij Instituti?
Po, ka. Edhe unë po e pohoj atë për herë të parë publikisht në gazetën “SOT. Çelo Hoxha është zgjedhur si pasues i Tufës me manipulim të votave brenda bordit të Institutit. Si është bërë manipulimi? Jonila Godole ka votuar dy herë, pasi Gëzim Peshkëpia, anëtar i bordit, nuk ka qenë në mbledhje dhe ia kish deleguar votën e tij nga SHBA asaj. Kjo mendoj se është një shkelje dhe duhet parë me kujdes statuti i institutit se deri ku shkon përgjegjësia. Populli thotë se me vesi del me shpirtin. Ai institut është akuzuar për vjedhje dhe manipulime të rëndë, si të historisë, ashtu dhe të fondeve shtetërore, që në të vërtetë janë paratë e taksapaguesve shqiptarë. Dua të theksoj edhe diçka tjetër shumë të rëndësishme. Në të gjithë këtë histori manipulimesh të bën përshtypje dhe të lë një shije të keqe heshta dhe indiferentizmi nga ana e Qeverisë dhe Kuvendit. Ata, pavarësisht se i kanë marrë vesh të gjitha që nga arratisja e Tufës dhe deri te zgjedhja e Çelos, bëjnë të paditurin, të heshturin, indiferentin. Kjo është e pafalshme! Çfarë fshihet pas këtij qëndrimi? Opinioni duhet ta dijë. Unë si deputet nuk mund të hesht.
-Në krye të bordit të atij Instituti është zoti Uran Butka. Çfarë do t’ thoshit atij në këtë rast?
Po, e kam një mesazh edhe për Uranin. I drejtohem atij me këto fjalë: Po mirë more zoti Uran Butka, si nuk tu tha goja dhe dora që propozove dhe firmose një vendim të atij gjysmë bordit tënd për të bërë drejtor të institutit të halesë së Ballit Kombëtar një karçin të vithisur e të çakërdisur si Çelo Hoxha? A nuk kishe djem më të mirë aty që të merreshin me “krimet dhe kriminelet e luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare”? Turp të kesh, o pseudohistorian që falsifikuat edhe firmat e votimit me dorën e Godoles, për t’ia futur Erald Kaprit. Po ke shkelur ligjin edhe ti, o derëzi. Po Butkajt janë derë e fisme thuhet. Nga ngjave ti kështu? Të ka plasur cipa fare dhe s’ke gajle. Por nuk ke as moshë të korrigjohesh, o profesor i të KEQES!
– Ndërkohë ka një debat se a ka qenë Sali Berishën antikomunist, komunist apo pro enverist? Ju çfarë mendoni…
Ka qenë komunist Sali Berisha. Madje ka qenë edhe sekretar i celulës komuniste të spitalit. Dhe këto i kishte qejf ai, të rrinte pranë Hysni Kapos, pranë Simon Stefanit, pranë Enver Hoxhës, ka bërë dhe tentativa për t’u bërë mjek i Enverit. Por nuk e lanë. Rol vendimtar ka luajtur Nexhmija, e cila pasi studioi dhe u konsultua me Sulo Gradecin gjykuan që ky njeri ka një biografi jo shumë të pasur sepse gruan e ka malazeze, njerëzit e së cilës ishin pranë dhe punonin për Shërbimet e Zbulimit Jugosllav. Por ai ka këmbëngulur vazhdimisht të ishte pranë. Pse ishte pranë? Nuk është ndonjë gjë e madhe dhe s’kemi pse merremi ne se pse Saliu ka fotografi me Enver Hoxhën. Enver Hoxha mund të ketë dalë në fotografi me mijëra njerëz. Ishte drejtues, ishte udhëheqës, ishte diktator, të cilën e kishte deklaruar hapur që pushteti politik në Shqipëri i përkiste diktaturës së proletariatit e cila shoqërohej dhe frymëzohej nga lufta e klasave. Të merresh sot me këtë është një sebep. E kapën këta pinjollët e Ballit Kombëtar. Ky nipi i Kadri Cakranit. Kadri Cakrani, edhe sot dridhen fëmijët në barkun e nënës, kriminel, kriminel lufte. Komandant i Ballit Kombëtar, i ushtrisë së Ballit Kombëtar. I dekoruar nga Hitleri. Me dokument! Pse s’ndenji në Shqipëri? Iku u arratis. Kurse një pinjoll i tij, një Kujtim a Shpëtim, se ka 2 emra, Shpëtim Cakrani e pashë një ditë në televizor, është hedhur tani në sulm për të evokuar figurën e Kadri Cakranit. Ky Kujtimi, ky është një mostër, avokat që ka bërë 8 vjet burg në Itali, që s duhet të punojë edhe si avokat. Që s’ka as arsim përkatës sepse i ka të falsifikuara të tëra, këta janë, kujtimëra. Mos meremi me emra se unë jam içik e egër në këtë mes edhe nuk më shkon shumë edhe për moshën. Por këta duhen kujtuar se kush janë e nga vijnë.
– Po në Partinë Socialiste a ka anti-enveristë?
Partia Socialiste nuk ka enveristë. Anti-Eneverist ka. Anti-Enveristi kryesor është Edi Rama, madje anti komunist, i tërbuar. Këta ballistët kanë marrë içik spunto, hov tani që kur Edi Rama bëri ceremoni për Mit’hat Frashërin. Kreun e Ballit Kombëtar. I cili ka vlera si studiues, si shkencëtar i albanologjisë, por në fushën politke ai radhitet në bashkëpunëtorët kryesorë të fashizmit. Kaq! Nuk është e udhës që Mit’hat Frashëri… të vijë në Shqipëri po jo të varroset atje bashkë me…. politikisht është i dënueshëm, asgjë pozitive e të dobishme për shtetin Shqiptar nuk ka Mit’ hat Frashëri. Qëndrimi i Kryeministrit në këtë mes qe një pakujdesi do të thoja unë, megjithëse ai këmbëngul në të tijën, krijoi një pështjellim në vlerësimin e luftës nacional çlirimtare,. Dhe ky pështjellim shpeshherë reflektohet edhe te disa persona që janë atje që secili përpiqet të dali sa më anti-enverist, se po të jesh anti-enverist tani je në modë. Enverizmi ka mbaruar, siç ka mbaruar komunizmi, jo Marksi, sepse Marksi studiohet.
-Megjithatë zoti Braho marksizmi dhe komunizmi shqiptar nuk kanë fort lidhje me njëri- tjetrin.. Marksizmi është ideologji utopike dhe komunizmi e ka deformuar totalisht atë çka mbart ideologjia marksiste në vetvete. Por me deklaratën tuaj për kryeministrin Edi Rama, a mund të themi se ai rreshtohet krah Sali Berishës, Sali Berishës, Lulzim Bashës dhe demokratëve..
Jo jo jo jo , Sali Berisha është kriminel, nuk rreshtohet Edi Rama në reshtin e tyre. Është anti -komunist por e vlerëson luftën. Nuk e njeh mirë historinë e Ballit Kombëtar, dhe nuk i di motivet, por ashtu është formimi i tij i hershëm. Hyn në formimin e disa të rinjve ’80-’90, të cilët u rreshtuan si anti-komunistë, mirë bënë ilegalisht por nuk krahasohet rruga e tij politike me Sali Berishën apo me të tjerë. Sali Berisha ndoshta hiqet si antikomunist e anti – enverist por ai është zbatuesi më i zellshëm i komunizmit. Është i kamufluar. Nuk është demokrat në kuptimin e plotë të fjalës. Natyrisht ai hyn në kategorinë e ekstremistëve të djathtë.
-Nga ana tjetër dhe pas incidentit që ndodhi vitin që shkoi për festat e nëntorit, ku një deputet socialiste uroi kolegët e tij me foton e Enver Hoxhës, kreu i komanduar i PD, Enkelejd Alibeaj, kërkon miratimin e një ligj, ku do të ndalohet çdo simbol që mbart karaktere të komunizmit. Si e shikoni ju këtë nismë?
Është e përsëritur disa herë kjo. Janë bërë tentativa që në vitet ’90,’2000 edhe një projekt ligj në 2017 u tentua, kishte edhe Lustracion, u rrëzua nga Gj. K. Kjo quhet lufta e simboleve. Pyes me vete cilat janë simbolet komuniste që përdoren sot. Ylli u hoq, nuk gjen yll të verdhë me konotacion politik, nuk ka se yje ka edhe flamuri amerikan. Do merren prapë me 29 nëntorin këta? Janë rrëzuar disa herë me tentativat për të ndryshuar datën e çlirimit. Nuk e njohin, të mos e njohin. Nuk e kanë çliruar Ballistët Shqipërinë, e kanë çliruar Partizanët. Populli. Ka pasur një nderim kështu (nge grushtin) ky nuk është nderim komunist. Ky është nderim i luftëtarëve të Spanjës, u fut ca kohë këtu, dhe kemi nderuar edhe amerikanët edhe gjermanët në këtë mënyrë. Pastaj u fut kjo nga Mehmet Shehu, se ai kishte luftuar me brigadat internacionaliste në Spanjë, ta heqim. Cilat janë simbolet? Rrugët? Cilët do heqin? Qemal Stafën? Festojnë 5 Majin, Qemal Stafa ishte komunist. U vra nga italianët si militant komunist. Por 5 maji është i pandryshueshëm, është ditë që përkujton dëshmorët e atdheut.
/a.r
