Për herë të parë, ish-i dërguari i posaçëm presidencial për Serbinë dhe Kosovën, Richard Grenell, zbulon punën e brendshme të Marrëveshjes historike të Normalizimit Ekonomik Serbi-Kosovë. Grenell ndan detaje të reja rreth administratës së Biden dhe Trump, të cilat ai beson se janë thelbësore për krijimin e politikave amerikane me ndikime të qëndrueshme.
Vështrimi i Richard Grenell për ta çuar Ballkanin Perëndimor përpara dhe më afër SHBA-së është i domosdoshëm. Ish-i dërguari i posaçëm presidencial për bisedimet e paqes në Serbi dhe në Kosovë, Grenell, luajti një rol kyç në mundësimin e Marrëveshjes së Normalizimit Ekonomik Serbi-Kosovë 2020 në Uashington.
“Duke u fokusuar në krijimin e vendeve të punës dhe rritjen ekonomike, të dy vendet ishin në gjendje të arrinin një përparim të madh”, tha Trump në ceremoninë zyrtare në Zyrën Ovale në atë kohë, në prani të anëtarëve të kabinetit të tij, presidentit serb Vuçiq dhe të Kryeministrit të Kosovës Avdullah Hoti.
Grenell më thotë se po shkruan një libër për këtë temë, ndër të tjera, dhe tregon detaje ende të panjohura.
“Unë mendoj se të gjithë e dinë mirë historinë, por ajo që, çuditërisht, shumë amerikanë nuk e kuptojnë është se është bërë përparim gjatë 20 viteve të fundit. Ne jemi vërtet në një pikë thelbësisht të ndryshme, një marrëdhënie tjetër midis SHBA-së dhe Kosovës dhe SHBA-së dhe Serbisë, SHBA-së dhe Shqipërisë, SHBA-së dhe vendeve të Ballkanit në përgjithësi. Është e rëndësishme të mos ngecesh në të kaluarën, por të lejosh, do të thosha, jo vetëm pajtimin, por edhe një rivlerësim të asaj që po ndodh.”
Sipas Richard Grenell, ky ishte themeli i qasjes së Trump dhe Grenell ndaj kësaj çështjeje, të cilën ai do ta quante “ngërçi Kosovë-Serbi”, transmeton Gazeta Express.
“OJQ-të në Uashington DC dhe të gjithë ata që mendojnë se janë vërtet të zgjuar, dhe të gjithë njerëzit e Departamentit të Shtetit kanë punuar për këtë çështje për 20 vjet. Në Uashington, DC, kjo do të thotë se ata janë një ekspert për kët çështje”, thotë Grenell. “Por në pjesën tjetër të Amerikës, nëse kanë dështuar, nuk kanë arritur të bëjnë përparim. Pra, pse do të vazhdojmë të bëjmë të njëjtën gjë për 20 vjet? Më duhet të them se është vërtet e turpshme se si kaq shumë para dhe vëmendje u kushtohet grupeve të mendimit në Uashington DC, të cilët ekzistojnë për të shkruar letra dhe për të folur rreth çështjeve, por shumë pak ekspertë kanë bërë ndonjëherë ndonjë gjë për këto çështje”, shprehet Grenell
“Ka një ndryshim të madh,”, vazhdoi ai, “mes të menduarit dhe të folurit për një çështje dhe më pas të përjetuarit në fakt përmes diplomacisë.”. Ish i dërguari i posaçëm beson se, “Nuk ka asnjë çështje tjetër më të mirë se çështja e Ballkanit dhe dialogu Kosovë-Serbi për të nxjerrë në pah çmendurinë e komunitetit të OJQ-ve në Uashington DC, i cili është krejtësisht jashtë kontaktit dhe jeton 20 vjet më parë. ”
Kur Grenell ndërhyri për të parë nëse kishte diçka që ai mund të bënte për të çuar përpara Ballkanin Perëndimor, administrata e Trump ishte shumë e qartë se, nga pikëpamja ekonomike, kishte një grumbull gjërash që duhej bërë.
“Nëse do të planifikonim vetëm takime, para së gjithash, caktimi i një takimi nuk është përparim, apo jo? Të kesh një takim një javë nga e marta nuk është përparim. Kjo është një taktikë. Një taktikë e përpjekjes për të zgjidhur problemet është caktimi i takimeve. Por në Uashington DC, caktimi i një takimi ose planifikimi i takimit në Bruksel, në një farë mënyre shihej si përparim, dhe unë kurrë nuk e pashë në këtë mënyrë”, shtoi ai.
“Unë prisja që njerëzit të mblidheshin dhe të flisnin sepse kjo do të thoshte se ju interesonte për çështjen dhe ju interesonte për problemet. Por më pas, sapo arrite në tryezë, nuk do të të duartrokas që erdhe në tavolinë. Unë do t’ju thosha se pres që të shikoni përpara dhe të mos ngecni në të kaluarën”, ishte i vendosur Grenell. “Shumë njerëz duan të ulen dhe të flasin për fjalë dhe deklarata politike, dhe ne do të negocionim për foljet dhe emrat. Kjo, për mua, është e pakuptimtë, dhe për popullin amerikan dhe për njerëzit e Ballkanit dhe njerëzit jashtë kryeqyteteve”, tha ai, “është marrëzi. Është humbje kohe.”
Ajo që Grenell ishte në gjendje të vëzhgonte gjatë bisedës me të dyja palët e përfshira në negociatat e Marrëveshjes për Normalizimin Ekonomik Kosovë-Serbi, ishte se “ekzistonte dëshira për të krijuar vende pune për të rinjtë dhe për të ecur përpara dhe se ne duhej ta bënim këtë jashtë çdo bisede politike. Kështu që sapo hyra dhe u fokusuam vërtet në hapjen e kufijve të tregtisë.”
Një nga pjesët më të reja dhe novatore të marrëveshjes Kosovë-Serbi ishte se, gjatë gjithë vitit 2021, administrata amerikane ishte në gjendje të ngrinte fushatat e njohjes dhe çnjohjes për konfliktin territorial dhe në vend të kësaj të fokusohej në rritjen e vendeve të punës dhe krijimin e vendeve të punës, thotë Grenell.
Grenell vazhdoi, “Një gjë që isha shumë krenar dhe punuam shumë gjatë dhe arritëm një marrëveshje, por ende nuk kemi qenë në gjendje ta zbatojmë atë kryesisht për shkak të COVID, por tani, për shkak të administratës së Bidenit, nuk janë duke ecur përpara fluturimet historike ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit”, ndau Grenell me zhgënjimin e tij të dukshëm. “Komuniteti i biznesit e dëshiron këtë. Ata po pyesin. Kjo është ajo që ata kanë nevojë për të ecur përpara me krijimin e vendeve të punës dhe hapjen e industrive të reja. Kjo duhet të jetë prioriteti. Unë me të vërtetë i kërkoj të gjitha palëve të pranojnë se ka një zgjidhje atje. Dhe thjesht do të duhet udhëheqja për të vazhduar dhe për të mos lejuar që çështjet e vogla të bëhen çështje madhore.”
Së fundmi, Grenell deklaroi se beson se Sekretari Blinken nuk do të japë rezultate për Ballkanin Perëndimor dhe çështjen Serbi-Kosovë. Pse mendon ai kështu?
“Arsyeja pse unë mendoj se Blinken nuk do të jetë në gjendje të japë rezultate është se ai tashmë ka treguar se ka zgjedhur një anë. Ai nuk ka kredibilitet me të dyja palët”, tha Grenell. “Unë jam dikush që jam duartrokitur dhe kritikuar nga të dyja palët [serbët dhe shqiptarët]. Jam shumë i kënaqur me progresin që kemi bërë. Unë kam mbështetës dhe kundërshtarë në të dyja anët e çështjes dhe e shoh se është një vend shumë komod.” Express
