Një njësi komando e armatosur rëndë që vrau Presidentin Haitian, Jovenel Moise këtë javë përbëhej nga 26 kolumbianë dhe dy amerikanë të Haitit, thanë autoritetet të enjten, ndërsa kërkimi vazhdon për organizatorët e vrasjes.
Moise, 53 vjeç, u qëllua për vdekje herët të Mërkurën në shtëpinë e tij nga ajo që zyrtarët thanë se ishte një grup vrasësish të stërvitur, duke vendosur vendin më të varfër në Amerikë më thellë në trazira mes ndarjeve politike, urisë dhe dhunës së përhapur në banda.
Ministri kolumbian i Mbrojtjes, Diego Molano tha se gjetjet fillestare treguan se kolumbianët e dyshuar për të marrë pjesë në atentat ishin anëtarë në pension të forcave të armatosura të vendit të tij dhe u zotuan të mbështesin hetimet në Haiti.
Sipas Reuters, policia gjurmoi vrasësit e dyshuar të Mërkurën në një shtëpi afër skenës së krimit në Petionville, një periferi veriore, në kodër të kryeqytetit, Port-au-Prince. Një përleshje zjarri zgjati vonë natën dhe autoritetet ndaluan një numër të dyshuarish të Enjten.
Shefi i policisë, Leon Charles parakaloi 17 burra para gazetarëve në një konferencë për shtyp të enjten vonë, duke treguar një numër pasaportash kolumbiane, plus pushkë sulmi, maketa, doreza dhe materiale duke përfshirë prerësa dhe çekiçë.
“Të huajt erdhën në vendin tonë për të vrarë presidentin“, tha Charles, duke theksuar se ishin 26 kolumbianë dhe dy amerikanë të Haitit.
Ai zbuloi se 15 kolumbianë u kapën, ashtu si edhe amerikano-amerikanët. Tre nga sulmuesit u vranë dhe tetë ishin ende në arrati, tha Charles.
Jorge Luis Vargas, drejtori i policisë kombëtare të Kolumbisë, tha se ai kishte marrë kërkesa informacioni nga Haiti për gjashtë të dyshuar, dy prej të cilëve me sa duket ishin vrarë në një shkëmbim me policinë Haiti. Katër të tjerët ishin nën arrest.
Ministri i Haitit i zgjedhjeve dhe marrëdhënieve ndërpartiake, Mathias Pierre, identifikoi të dyshuarit Haitiano-Amerikanë si James Solages, 35 vjeç dhe Joseph Vincent, 55 vjeç.
Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit nuk mund të konfirmonte nëse kishte ndonjë shtetas amerikan midis të arrestuarve, por autoritetet amerikane ishin në kontakt me zyrtarë haitianë, përfshirë hetuesit, për të diskutuar sesi Shtetet e Bashkuara mund të ndihmonin.
Zyrtarët në kombin kryesisht folës francez dhe kreolik të Karaibeve thanë të Mërkurën se vrasësit duket se kishin folur në Anglisht dhe Spanjisht.
“Ishte një komando (bastisje) e plotë, e pajisur mirë, me më shumë se gjashtë makina dhe shumë pajisje,” tha Pierre.
Zyrtarët nuk kanë dhënë ende një motiv për vrasjen. Që kur mori detyrën në 2017, Moise ishte përballur me protesta masive kundër sundimit të tij – së pari për akuzat për korrupsion dhe menaxhimin e tij të ekonomisë, pastaj për kontrollin e tij në rritje të pushtetit.
Kush do qeverisë
Kryeministri i përkohshëm Klod Jozef tha të enjten se ishte koha që ekonomia të rihapet dhe se ai kishte dhënë udhëzime për aeroportin për të rifilluar operacionet. Vdekja e Moise ka gjeneruar konfuzion se kush është udhëheqësi legjitim i vendit me 11 milion banorë, i cili ndan ishullin Hispaniola me Republikën Dominikane.
Haiti ka luftuar për të arritur stabilitetin që nga rënia e diktaturës së familjes Duvalier në 1986, duke u ndeshur me një seri grushtesh shteti dhe ndërhyrjesh të huaja.
Një mision paqeruajtës i KB – që synon të rivendosë rendin pas një rebelimi të rrëzuar Presidentin e atëhershëm Jean-Bertrand Aristide në 2004 – përfundoi në 2019 me vendin ende në çrregullim.
“Unë mund të paraqes një skenar nën të cilin ka çështje në lidhje me të cilët forcat e armatosura dhe policia kombëtare janë besnike, në rastin ka pretendime rivale për të qenë president i vendit”, tha Ryan Berg, një analist me Qendrën për Strategjinë & Studime Ndërkombëtare.
Kushtetuta e Haitit e vitit 1987 përcakton që kryetari i Gjykatës së Lartë duhet të marrë përsipër detyrën. Por ndryshimet që nuk njihen unanimisht thonë që ai të jetë Kryeministri, ose, në vitin e fundit të mandatit të një presidenti – rasti me Moise – që parlamenti të zgjedhë një president.
Nuk ka parlament të ulur pasi zgjedhjet legjislative të planifikuara për në fund të vitit 2019 u shtynë mes trazirave politike. Moise vetëm këtë javë caktoi një kryeministër të ri, Ariel Henry, për të marrë detyrën nga Jozefi, edhe pse ai ende nuk kishte bërë betimin kur u vra presidenti.
Jozefi u shfaq të Mërkurën për të marrë përgjegjësinë e situatës, duke drejtuar përgjigjen e qeverisë ndaj vrasjes, duke i bërë thirrje Uashingtonit për mbështetje dhe shpalljen e një gjendje të jashtëzakonshme.
Henry – i konsideruar më i favorshëm nga opozita – i tha gazetës haitian Le Nouvelliste se ai nuk e konsideronte Jozefin kryeministër legjitim dhe ai duhet të kthehej në rolin e ministrit të jashtëm.
g.kosovari
