Nga Roland Lami
Institucioni që ka marr më shumë vemendje për vitin 2024 ka qenë padyshim SPAK.Ky institucion ka diktuar fokusin e diskutimit apo debatit në hapësirën publike duke sfumuar tematikat që lidhen me ekonomin, politikën, kulturën, demografin etj. Në një monitorim të shpejtë të masmedias rezulton se rreth 74 % e tematikave në programacione, komente dhe statuse për vitin 2024 lidhen me SPAK.
SPAK është shndërruar në sytë e publikut dhe e faktorit ndërkombëtar si një oaz që i mbijeton degradimit të strukturave të tjera si ekonomike, politike, administrative, sociale etj. Jo pa arsye perceptohet nga opinioni publik në masn 70 % dhe instituciont ndërkombëtare si institucioni më rezultativ krahasuar me institucionet e tjera ligjzbatuese.
SPAK nëse do flisnim me gjuhën marksiste perceptohet një superstrukturë që do të vë në lëvizje gjithë strukturat e tjera. Mirëpo pyetja që shtrohet në të tilla raste është mund të ndodh një gjë e tillë ??
Përgjigjet nëse do ti gruponim në blloqe janë katër.
Blloku i parë – SPAK është mash në dorën e kryeministrit për të shpartalluar opozitën. Këtu futen partitë kryesore opozitare PD, PL dhe analist, gazetar të rrjeshtuar pranë tyre.
Blloku i dytë. SPAK është fryt i vullnetit të maxhorancës se të ishte për opozitën apo partnerët ndërkombëtar sot do kishim ” Noc Rrokun” thotë kryeministri. Sigurisht këtë menfim ndan edhe enturazhi mediatik pranë qeverisë.
Blloku i tretë – SPAK është instrument që perdoret nga ndërkombëtarët për të pastruar politikën nga figura të korruptuara dhe për ti hapur rrugën partive të reja të pa përlyer për korrupsion. Këtu futen partitë e reja.
Blloku i katërt – SPAK është strukturë e pavarur nga askush pasi pagat e mira dhe integriteti i pjesës më të madhe që punojnë aty i qendrojnë parimit të respektimit të ligjit, pavarësisht kontekstit të minuar ku ata punojnë dhe presioneve të vazhdueshëm nga bota e krimit të organizuar dhe politikan me influencë.
Le të zbërthejmë secilin bllok.
Blloku i parë. Rama ka nën kontroll jo vetëm individ që punojnë në SPAK por pjesën derrmuese të diplomatëve që operojnë në Shqiperi dhe keqinformojnë qeveritë e tyre pavarësisht se raportet ndërkombëtare flasin ndryshe. Madje, fuqia e Ramës sipas këtij blloku është aq e madhe sa ndikon në qendrimet e vazhdueshme pro SPAK që vijnë nga Departamenti i Shtetit. Dekorimi i kreut të SPAK nga Sekretari i Shtetit Z.Blink ishte frut i këtij ndikimi. Madje, kryeministri nuk është mjaftuar me kaq por ka korruptuar vendet antare të BE që në progres raportin e 2024 SPAK të vleresohet pozitivisht duke u veçuar nga institucionet e tjera.
Arrestimet e disa bashkëpuntorëve të afërt dhe të largët të Ramës ( këtu përfshijmë edhe kryetarin e Bashkisë Z. Veliaj së shpejti ) shikohen më së shumti si regji për të justifikuar në krahun tjetër skenarin e shpartallimit të opozitës sesa si aspekt i pamundësis për ta kontrolluar SPAK.. Sipas tyre, Rama liston listën te SPAK, kë të hetoj sa të hetoj, sigurohet që këta që i dorëzon nga PS te SPAK të mos flasin asgjë për të, të mos dokumentojnë asgjë në lidhje me dokumenta ku është firma e tij dhe bisedat e vazhdueshme që bën me ta nën funksionin e kontrollit të pushtetit. Madje, të bindur të vetsakrifohen për hirë të partisë dhe çështjes madhore të kësaj force politike të ndërtojmë shtet të së drejtës jane gati të vetflijohen për hirë të çështjes.
Shkurt, janë në konflikt interesi përsa kohë lidetat e tyre Berisha, Meta janë nën hetim. Cdo gjë që del nga ky institucion është i manipuluar nga maxhoranca. Ky konflikt interesi i ka shtyrë në absurditet duke e vizatuar Ramën si lider suprem boteror dhe Berishen dhe Meten si te vetmit shpëtues të demokracisë në vend.
Blloku i dytë është përpjekja e vazhdueshme e qeverisë për ta shitur reformën në drejtësi dhe SPAK në vecanti si produkt të vullnetit të tyre. Mbas cdo hetimi të SPAK ndaj figurave me peshë të PS nuk mungojnë deklarata që lënë të kuptohet që ky institucion të punoj i pavarur. Madje në jo pak raste luan rolin e viktimës duke akuzuar SPAK se godet vetëm majtas jo djathtas. Ndërkoh, Berisha, Meta dhe Mediu tre drejtues të forcave opozitare janë nën hetim asnjë figurë e këtyre përmasave në krahun e qeverisë deri tani që flasim nuk është nën hetim. Kryeministri shkon deri aty sa reformën në drejtësi e shet si vullnet të tij jo të faktorit ndërkombëtar. Pra, sms në inboksin e deputetëve të opozitës në 2016 kanë ardhur nga kryeministri jo ambasadat. Madje madje komisionioni Antikorrupsion i drejtuar nga Xhafa është për ta ndihmuar më shumë SPAK jo e kundërta. Mirëpo ky komision përceptohet nga ndërkombëtar dhe organizatat vendore më shumë si një tentativ për ti vënë shkopin ndërr rrota SPAK sesa një strukturë ndihmëse. Të gjitha institucionet e ndërvarësisë të qeverisë vlerësohen negativisht për përformancën e tyre pse do shkëlqej kjo strukturë ??
Pra, nuk mund të mbështesës një strukturë që heton korrupsionin në nivele të larta kur shkallën e korrupsionit e ke të pa konkurrueshëm në Ballkan. Nuk mund të krenohesh se ndërton struktura për të goditur korrupsionin kur e gjithe qeveris është e zhytur në korrupsion.
Qeveria është shah mat nga faktori ndërkombëtar nuk ka ku lëviz. Reforma është cekani që rri mbi kokën e cdo qeverie pavarësisht kush është ajo.
Blloku i tretë. Këtu futen forcat e reja politike, shpresojnë që ndërkombëtarët do krijojnë terrenin që këta të fundit të vijnë qetësisht në pushtet pasi fusha do jetë e pastruar nga njerezit e pushtetshëm. Referuar historisë 32 vjeçare do të verejmë që vazhdimisht ndërkombëtarët kanë investuar dhe mbeshtetur hapur ose indirekt individ, grupe apo parti të reja por kanë dështuar. Strategjia e mbeshtetjes së figurave të reja, të papërlyer, të papërfolur ka që nga 98 e deri sot. Rezultati zero. Pasi publiku nuk ka ndarë të njëjtin mendim me atë të faktorit ndërkombëtar. Nuk mjafton të pelqehesh dhe të mbeshtetesh nga ndërkombetarët duhet të pelqehesh edhe nga publiku shqiptar. Edhe sikur zona të pastrohen partitë kryesore nga figura të konsumuara, këta të fundit kanë mekanizma për të riikuperuar pozicionet në terren përsa kohë partitë e reja e bejnë fushatën në televizione jo në terren dhe përsa kohë janë më së shumti një kopje e shëmtuar e tyre jo një gjetje origjinale.
Blloku i katërt më pak i artikuluar dhe i besuar është ai që mbron tezën që SPAK ka njerëz me integritet dhe të mirë paguar. Referuar pagës së mirë që marrin, frikës se mund të dalin nga sistemi siç kanë dal kolegët e tyre më perpara, rritjes së instrumentave monitorues, dhe mbështjetja që iu ofrohet nga financuesit e tyre SHBA dhe BE detyrohen të bëjnë detyrën. Sigurisht, nën presionin e njerëzve të fuqishëm, bandave kriminale lëkunden, zvarrisin apo marrin kohe per të siguruar prova për x pushtetar apo band por në fund i binden integritetit të tyre profesional dhe frikës se mund të penalizohen për shkak se monitorohen nga brenda dhe jashtë. Jo pak dosje të nxehta janë nën hetim pa u finalizuar por nuk kane shanc të mos finalixohen thjeshtë çështje kohe. Po ashtu, ndërkombëtarët e monitorojnë si reformë pasi janë shpenzuar shumë para nga parat e taksapaguesve europian dhe amerikan dhe personat pergjegjes të reformes duhet të japin llogari në rast dështimi në vendet respektive. Për të mos thënë që i ndruhen frikës së precedentit të dështimit të një reforma që hidhen shumë para por nuk përmbush objektivat. Një gjë e tillë nuk kalon lehtë në vendet me demokraci të konsoliduar.
Viti 2025 le të jetë viti vendimtar për të na konfirmuar se cili bllok ka të drejtë. Loja vazhdon.
