Është një ofensivë palestineze aq e paprecedentë në forcën e saj sa duket se trondit mitin e shtetit izraelit të ngritur si një kështjellë e padepërtueshme.
Aq shumë sa të gjithë sytë janë te Irani, ndikimi i të cilit në lëvizjen islamiste duket më shumë se kurrë mbi konfliktin e vazhdueshëm.
Sipas informacionit të mbledhur nga amerikania “Wall Street Journal”, anëtarë të lartë të Hamasit dhe Hezbollahut dhe zyrtarë iranianë të sigurisë ndihmuan në planifikimin e sulmit të befasishëm ndaj Izraelit të shtunën dhe i dhanë dritën jeshile sulmit gjatë një takimi në Bejrut të hënën e kaluar.
Një ofensivë e planifikuar për të paktën një vit, sipas deklaratave të ish-zyrtarëve të inteligjencës perëndimore dhe të Lindjes së Mesme.
“Ky është një vendim palestinez dhe i Hamasit”, tha Mahmoud Mirdaëi, një zyrtar i lartë i lëvizjes islamiste.
Megjithatë, përfshirja e Republikës Islamike në ofensivën e së shtunës duket e mundshme, si në aspektin e shkallës së arsenalit ushtarak dhe logjistik të dislokuar dhe në motivet pas sulmit, të cilat duket se përkojnë me një axhendë rajonale të favorshme për interesat iraniane.
Sipas “Washington Post”, sulmi dyshohet se ishte planifikuar me mbështetjen esenciale nga aleatët iranianë të cilët ofruan trajnime ushtarake dhe ndihmë logjistike, si dhe dhjetëra milionë dollarë për blerje armësh.
“Nuk është sekret”, tha Hamada Jaber, konsulente në Qendrën Palestineze për Kërkime Politike dhe Anketa, me qendër në Ramallah, duke përmendur strategjinë e “unitetit të fronteve” të pretenduar nga Irani: “Çdo sulm kundër njërit prej njërit prej tyre do të thotë se lufta i prek të gjithë ata”.
Një strategji e bërë e dukshme në maj 2021, gjatë operacionit të nisur nga Hamasi dhe Xhihadi Islamik, një tjetër lëvizje palestineze e përshkruar si terroriste nga shumë vende dhe e financuar nga Irani, në “solidaritet” me qindra palestinezë të plagosur gjatë përleshjeve me policinë izraelite në Shpërthimi i Xhamive në Jerusalem.
Për 11 ditë, të dy organizatat lëshuan më shumë se 4 mijë e 300 raketa kundër Izraelit, deri në 470 në 24 orë, dyfishi i asaj që kishin mundur të bënin në 2012 dhe 2014.
Rezultati, për herë të parë, i “një strukture komande të përbashkët e formuar për të koordinuar ndarjen e informacionit dhe operacionet midis grupeve palestineze nën mbikëqyrjen e Iranit dhe Hezbollahut”, përmbledh në rrjetet social Alex Vatanka, drejtuesi dhe themeluesi i programit Iran në Institutin e Lindjes së Mesme në Washington.
Bashkëpunimi, i cili duket se është intensifikuar, duke pasur parasysh shkallën e arsenalit në dispozicion të Hamasit: që nga e shtuna, të paktën 5 mijë raketa janë lëshuar nga Rripi i Gazës.
Krisje politike
“Kjo marrëdhënie është zhvilluar me kalimin e kohës, bazuar në një sinergji midis objektivave të Hamasit dhe Iranit: ata e konsiderojnë Izraelin si armikun përfundimtar”, thotë Reham Owda, një analist politik me qendër në Gaza.
Kjo u vulos në vitin 1988, pas njohjes indirekte të Organizatës për Çlirimin e Palestinës të shtetit izraelit.
Lidhjet janë krijuar dhe çojnë në një marrëveshje për mbështetjen ushtarake, financiare dhe politike nga Irani për Hamasin.
Por disa përleshje po tensionojnë marrëdhëniet, me lëvizjen islamike që pretendon njëfarë pavarësie nga Teherani.
Në vitin 2006, pas fitores së tij në zgjedhjet legjislative, Irani preferoi të qëndronte përkrah Autoritetit Palestinez, i përfshirë në një gjakderdhje në Rripin e Gazës.
Në vitin 2011, një mosmarrëveshje më e thellë zgjeroi një ndarje ideologjike midis dy entiteteve.
Në mes të Pranverës Arabe, grupi palestinez mbështeti ushtarakisht rebelët sirianë kundër regjimit të Bashar al-Asad, të lidhur me Teheranin.
Khaled Mechaal, ish-udhëheqësi i lëvizjes palestineze, madje u shfaq me flamurin e opozitës siriane gjatë një mitingu të madh në Rripin e Gazës. Prandaj, presidenti sirian dëboi natyrshëm drejtuesit e lëvizjes, të cilët i transferuan aktivitetet e tyre në Doha (Qatar).
Megjithatë, në thelb politike, grindja nuk rezulton në një ndërprerje të lidhjeve midis degës ushtarake të Hamasit dhe Teheranit.
Por që nga viti 2017, marrëdhëniet janë përmirësuar gradualisht.
“Kur Yahya Senwar u bë udhëheqësi i ri rajonal i grupit islamist, ai nisi një dinamikë pajtimi me Sirinë nën udhëheqjen e Hezbollahut”, thotë Mohannad Hage Ali, ekspert i Hezbollahut në Qendrën Carnegie.
Aq sa partia shiite dhe iranianët e konsiderojnë tani një shtyllë të “boshtit të rezistencës”.
Drejtues të lartë të lëvizjes islamiste kanë pohuar madje se Hamasi synon të rihapë zyrat e tij në kryeqytetin sirian, Damask.
Ky proces afrimi u perceptua nga shumë vëzhgues si një “iranizim” i Hamasit, i cili e lejoi atë të forconte aftësitë ushtarake dhe logjistike.
“Ne e dimë se Irani ka ekspertë ushtarakë të nivelit të lartë, të cilët gjithmonë ofrojnë mbështetje teknike për rezistencën islamiste palestineze për të luftuar kundër Izraelit”, thotë Reham Owda.
Irani rrallë urdhëron
Megjithatë, lëvizja palestineze duket se ka ende një hapësirë të caktuar manovrimi në lidhje me Teheranin.
“Hamasi nuk është Xhihadi Islamik (XHI). Dëshmi për këtë është se ai nuk mori pjesë në betejat midis XHI dhe izraelitëve majin e kaluar, në dëm të madh për iranianët”, shpjegon Ali Amine, kryeredaktor i faqes së internetit al-Janoubia, duke kujtuar zhdukjen relative të lëvizjes Hamas në vitet e fundit krahasuar me fraksionet e tjera palestineze.
“Ai është veçanërisht i prirur të kujdeset për aleatët e tij të tjerë dhe mbi të gjitha të ruajë njëfarë pavarësie”.
Një liri për të cilën palestinezët duket se këmbëngulin.
“Ne mirëpresim ndihmën nga vendet mike, por kjo nuk do të thotë se ne jemi një mjet për këdo”, këmbëngul një ekzekutiv i Hamasit për gazetën libaneze “L’Orient-Le Jour”.
“Irani jep fuqi, mbështet, udhëzon, por rrallë urdhëron”, shkruan në platformën “X” – Émile Hokayem, studiues i specializuar për sigurinë në Lindjen e Mesme në Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike.
Nëse mbështetja iraniane për operacionin “Al-Aqsa Flood” është e qartë, mbeten dyshime nëse vendimi vjen drejtpërdrejt nga Teherani.
Sulmi është gjithashtu një çështje palestineze në reagim ndaj shkeljeve të përsëritura izraelite në Jerusalem dhe territoret e pushtuara, përkundër formimit të qeverisë më të djathtë në historinë e vendit.
Gjithçka në një sfond ku shuhet pothuajse fare Autoriteti Palestinez , legjitimiteti i të cilit kontestohet nga pjesë e popullsisë palestineze, si në Bregun Perëndimor ashtu edhe në Rripin e Gazës.
“Izraeli dhe aleatët e tij po e portretizojnë Operacionin “Al-Aqsa Flood” si një plan iranian për të diskredituar rezistencën palestineze dhe për të rritur simpatinë ndërkombëtare për të.
“Në të vërtetë, ofensiva ishte planifikuar në Palestinë dhe ishte e njohur vetëm për gradat më të larta të rezistencës”, tha Ali Amine, duke hedhur poshtë tezën e bashkëpunimit të ngushtë midis oficerëve të Republikës së Iranit, Hamasit dhe Hezbollahut.
Sidomos pasi që milicia shiite dhe Hamasi nuk mund të vihen në një pozitë të barabartë në marrëdhëniet e tyre me iranianët.
“Tehrani dhe Hamasi janë ideologjikisht të kundërt, ndërsa partia e Hassan Nasrallah është krahu i Iranit në Liban”, kujton Hilal Khachan, profesor në Universitetin Amerikan të Bejrutit i specializuar në konfliktin arabo-izraelit.
Hezbollahu i përmbahet doktrinës shiite të wilayet el-faqih, që e bën udhëheqësin suprem iranian një referencë politike dhe fetare.
Një vizion i refuzuar nga Vëllazëria Myslimane e cila është Sunite.
“Hezbollah ka një lidhje organike, ideologjike dhe fetare me Iranin, ndërsa Hamasi dhe Republika Islamike takohen kryesisht në rezistencën kundër Izraelit”, shpjegon Kassem Kassir.
Një takim ky i cili sërish i lejoi Iranit të shënonte një fitore të madhe në skenën rajonale./“L’Orient-Le Jour”
