Bashkimi Evropian i konsideron veprimet e Rusisë në Ukrainë si kërcënim serioz për sigurinë bërthamore dhe punën monitoruese të misioneve të IAEA.
Kjo deklaratë e delegacionit të BE-së erdhi në mbledhjen e Bordit të Guvernatorëve të IAEA mbi sigurinë bërthamore, të postuar në faqen e internetit të Shërbimit Evropian të Veprimit të Jashtëm.
“BE dhe shtetet anëtare të saj mbeten thellësisht të shqetësuar për rreziqet e sigurisë bërthamore dhe të sigurisë të shkaktuara nga lufta e Rusisë, kapja e termocentralit bërthamor Zaporizhia dhe aktivitetet e forta ushtarake në afërsi të centraleve bërthamore të Ukrainës”, thuhet në deklaratë.
Bashkimi Evropian theksoi se veprimet e Rusisë “rrezikojnë seriozisht sigurinë bërthamore dhe rrotullimet dhe punën e monitorimit të IAEA ”.
BE vazhdon të mbështesë misionet kryesore të IAEA në Ukrainë dhe nënvizon rëndësinë e respektimit të shtatë shtyllave të domosdoshme të përcaktuara nga Drejtori i Përgjithshëm i Agjencisë për të siguruar sigurinë bërthamore gjatë konfliktit të armatosur.
“Ne i bëjmë thirrje Sekretariatit që të japë një përditësim mbi punën e tij për rishikimin e sfidave në lidhje me sigurinë bërthamore dhe sigurinë në konflikte të armatosura”, deklaroi delegacioni, duke kujtuar se kjo kërkohej nga rezoluta e sigurisë bërthamore e miratuar nga Konferenca e Përgjithshme e IAEA vitin e kaluar.
Delegacioni i BE shtoi se çështja e sigurisë bërthamore në Ukrainë do të merret në konsideratë. Kësaj deklarate iu bashkuan Ukraina, Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Gjeorgjia, Islanda, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Norvegjia dhe Moldavia.
Siç është raportuar më parë, Drejtori i Përgjithshëm i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike, Rafael Grossi, i ka bërë të ditur Bordit të Guvernatorëve se situata e sigurisë në NPP Zaporizhia mbetet e paqëndrueshme, pasi gjashtë nga shtatë shtyllat e sigurisë bërthamore janë komprometuar.
Sipas tij, vetëm një linjë e jashtme e transmetimit të energjisë mbetet e disponueshme në fabrikë, e cila krijon rreziqe serioze të sigurisë.
“Të gjashtë reaktorët në stacion janë në mbyllje të ftohtë, dhe në kushte aktuale, asnjëri prej tyre nuk mund të rindizet me siguri”, shtoi Grossi.
Shtatë përbërësit e domosdoshëm të sigurisë bërthamore dhe fizike të përmendura në deklaratën e BE-së përfshijnë: Ruajtjen e integritetit fizik të objekteve, qoftë reaktorë dhe vende të ruajtjes së mbeturinave radioaktive;
Sigurimi i funksionimit të të gjitha sistemeve të sigurisë bërthamore dhe fizike dhe pajisjeve përkatëse në çdo kohë; Lejimi i stafit operacional të kryejë detyrat e tyre bërthamore dhe fizike të sigurisë dhe të marrë vendime pa presion të padrejtë; Sigurimi i një furnizimi të besueshëm të energjisë së jashtme nga rrjeti për të gjitha objektet bërthamore; Garantimi i një zinxhiri të pandërprerë të furnizimit logjistik në objektet bërthamore dhe transportin e dyanshëm; Ruajtja e sistemeve të monitorimit të rrezatimit në vend dhe jashtë vendit, si dhe përgatitja emergjente dhe masat e përgjigjes; Sigurimi i kanaleve të besueshme të komunikimit me autoritetin rregullator dhe palët e tjera të interesuara.
