Dubrovnik, 14 tetor 2025 – Ballkani Perëndimor po kalon nga premtimet në veprim. Ministrat e mjedisit dhe zhvillimit të qëndrueshëm nga gjashtë vendet e rajonit miratuan sot Deklaratën e Dubrovnikut, në kuadër të Takimit të Dytë Ministror për Agjendën e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor, organizuar nga Këshilli i Bashkëpunimit Rajonal (RCC) me mbështetjen e BMZ-së gjermane, Komisionit Europian, Qeverisë kroate dhe Mbretërisë së Bashkuar në kuadër të Procesit të Berlinit 2025.
Deklarata shënon një hap të rëndësishëm drejt zbatimit të Marrëveshjes së Gjelbërt Europiane, duke vendosur objektiva konkrete për mbrojtjen e natyrës, reduktimin e ndotjes dhe përshtatjen ndaj ndryshimeve klimatike.
Katër dokumente që vendosin kursin e dekadës
Ministrat e rajonit miratuan katër dokumente të rëndësishme që konkretizojnë Agjendën e Gjelbërt 2025–2030:
•Plani i Rishikuar i Veprimit për Agjendën e Gjelbërt, që përputh rajonin me politikat e BE-së duke përqendruar veprimet nga 58 në 41;
•Udhërrëfyesi për Përshtatjen me Klimën, që parashikon një Strategji Rajonale deri në vitin 2026;
•Plani Rajonal kundër Ndotjes nga Plastika, që synon uljen e ndotjes detare dhe lumore me 80% deri në vitin 2028;
•Strategjia e Biodiversitetit për Ballkanin Perëndimor, që synon mbrojtjen e 30% të tokës dhe deteve deri në vitin 2030.
“Deklarata e Dubrovnikut nuk është thjesht një dokument politik. Është një angazhim për të vepruar,” tha Amer Kapetanović, Sekretari i Përgjithshëm i RCC-së.
“Agjenda e Gjelbër është premtimi ynë i përbashkët për ta bërë këtë rajon më të gjelbër, më të drejtë dhe më rezistent,” shtoi ai.
Në një rajon ku temperaturat janë rritur me mbi 2°C, pothuajse dyfishi i mesatares globale, nevoja për veprim është më urgjente se kurrë. Vetëm në vitin 2024, 11 nga 13 zjarret më të mëdha në Evropë kanë ndodhur në Ballkanin Perëndimor.
Ekspertët vlerësojnë se rajoni do të ketë nevojë për 37 miliardë dollarë investime në dekadën e ardhshme, por përfitimet e qëndrueshme mund të kapin 74 miliardë dollarë deri në mesin e shekullit.
Jan Dusik, nga Komisioni Europian (DG CLIMA), theksoi se Ballkani Perëndimor është pjesë integrale e tranzicionit të gjelbër të Evropës, ndërsa Johann Saathoff, Sekretar Shtetëror në BMZ, njoftoi përgatitjen e një pakete financiare shtesë prej 250 milionë eurosh deri në fund të vitit.
Ambasadori britanik në Kroaci, Javed Patel, nënvizoi se “bashkëpunimi rajonal dhe përgjegjësia e përbashkët janë zemra e Agjendës së Gjelbërt”, ndërsa ministrja kroate Marija Vučković theksoi suksesin e Procesit të Berlinit si model bashkëpunimi për rajonin.
Gjatë takimit u prezantua Platforma e re Digjitale e Observatorit të Agjendës së Gjelbërt, e zhvilluar nga RCC, që do të monitorojë progresin e rajonit dhe do të rrisë transparencën në zbatimin e politikave mjedisore.
